Emerytura pomostowa – dla kogo, na jakich zasadach i ile obecnie wynosi?

Praca w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze uprawnia do otrzymania specjalnego świadczenia pieniężnego. To tzw. emerytura pomostowa. Kto ją może otrzymać i ile wynosi? Dowiesz się tego z naszego artykułu.

To świadczenie finansowe, przysługujące osobom, które pracowały w pełnym wymiarze czasu pracy, w szczególnych warunkach lub ich praca miała szczególny charakter. 

Zasady jej przyznawania i wypłacania reguluje Ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych. 

Emerytura pomostowa jest świadczeniem o charakterze przejściowym. W praktyce wypłacana jest tym, którzy nie mogą podejmować pracy do czasu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego. 

Brzmi zagadkowo? Już wyjaśniamy, czym różnią się te dwie kwestie. W skrócie: praca w szczególnych warunkach to taka, która wiąże się z czynnikami ryzyka, mogącymi powodować trwałe uszkodzenie zdrowia. Te wymogi spełniają np. prace pod ziemią, na wodzie, pod wodą czy w powietrzu. Emeryturę pomostową mogą otrzymać więc zarówno  górnik, hutnik, jak i rybak morski itd.

Z kolei praca o szczególnym charakterze wymaga od osoby ją wykonującej szczególnej odpowiedzialności oraz sprawności psychofizycznej. Charakter taki mają zawody, takie jak: pilot statku powietrznego, kierowca pojazdów uprzywilejowanych, autobusów czy motorniczy tramwaju itd.

Komu przysługuje emerytura pomostowa? Osoby, które się o nią ubiegają, muszą spełniać jednocześnie kilka warunków. Oto one.

Świadczenie przysługuje osobie, która urodziła się przed po 31 grudnia 1948 r., pracowała w szczególnych warunkach lub wykonywała pracę o szczególnym charakterze przez minimum 15 lat, po 31 grudnia 2008 roku wykonywała prace wymienione w ustawie o emeryturach pomostowych, ukończyła co najmniej 55 lat w przypadku kobiet lub 60 lat w przypadku mężczyzn, a jej suma okresów składkowych i nieskładkowych wynosi minimum 20 lat, jeśli chodzi o kobiety lub 25 lat w przypadku mężczyzn (okresy nieskładkowe są zaliczane w wymiarze nie większym niż ⅓ okresów składkowych).

Emeryturę pomostową mogą otrzymać w praktyce przedstawiciele takich branż jak:

Emerytura pomostowa jest obliczana na tych samych zasadach co emerytura powszechna. W praktyce jednak świadczenie przejściowe jest niższe niż ogólne. Ogólna zasada brzmi: emerytura pomostowa wyliczana jest na podstawie zgromadzonych składek i kapitału początkowego. Co ważne, kwota nie może być niższa niż minimalna emerytura, która od 1 marca 2025 r. wynosi 1 878,91 zł brutto. Do wyliczania wysokości emerytury pomostowej wykorzystywane są tablice średniego dalszego trwania życia, które ogłasza prezes Głównego Urzędu Statystycznego.

W praktyce więc kwota świadczenia to 100% potencjalnej emerytury obliczonej dla osoby w wieku 60 lat. Emerytura pomostowa podlega również corocznej waloryzacji według tych samych zasad, co powszechna.

Jeśli chcesz dowiedzieć się, jak wysokie świadczenie mógłbyś otrzymać, możesz skorzystać z wygodnego kalkulatora do wyliczania emerytury pomostowej, który dostępny jest na stronie ZUS lub na platformie PUE ZUS. Narzędzie wylicza prognozowaną wysokość świadczenia. 

Przeczytaj także: Jak sprawdzić wysokość swojej przyszłej emerytury?

Osoby, którym przyznano emeryturę pomostową, mogą pracować, jednak są pewne ograniczenia związane z tą kwestią. Zasada brzmi, że dopóki zarobią do 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, mogą pobierać świadczenie w takiej wysokości, w jakiej została ona wyliczona. Emerytura pomostowa w takich okolicznościach się nie zmniejszy. Zawieszenie wypłaty następuje, gdy osoba pobierająca świadczenie zarobi więcej nić 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Jeśli z kolei jej wynagrodzenie mieści się w przedziale między tymi dwoma progami, emerytura jest zmniejszana o kwotę przekroczenia, ale nie więcej niż o kwotę maksymalnego zmniejszenia.

Podanie o przyznanie emerytury pomostowej składa się w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych jako wniosek EPOM. Można go pobrać ze strony zus.pl lub za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych ZUS (PUE). Taki dokument można złożyć najwcześniej w miesiącu, w którym pracownik będzie spełniał wszystkie warunki do otrzymania świadczenia. 

Jakie dokumenty trzeba dołączyć do formularza EPOM? Oto lista:

To państwowy fundusz, który został powołany z myślą o wypłacaniu emerytur pomostowych osobom, spełniającym warunki. Fundusz Emerytur Pomostowych powstał na mocy ustawy o emeryturach pomostowych z dnia 19 grudnia 2008 r. Dysponentem FEP jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Kto finansuje FEP? Jest on zasilany w całości przez pracodawców. Składki są odprowadzane niezależnie od tego, czy pracownik spełnia warunki do otrzymania emerytury pomostowej, czy nie. Kwota, którą każde przedsiębiorstwo jest zobowiązane do przekazania na fundusz, wynosi 1,5% podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Co ważne, pracownicy nie ponoszą żadnych kosztów w związku z finansowaniem Funduszu Emerytur Pomostowych.

Osoby, które spełniają wymogi określone w przepisach, mogą przejść na emeryturę pomostową. To świadczenie tymczasowe, które wypłacane jest do czasu, gdy osiągnięty zostanie powszechny wiek emerytalny. Osoby pobierające „wcześniejszą” emeryturę przechodzą płynnie, automatycznie na powszechne świadczenie, jeśli osiągną wymagany wiek. Podstawowe różnice między tymi świadczeniami opisaliśmy w tabeli poniżej.

Tak. W przypadku osób, które pobierają emeryturę pomostową, zmniejszeniu ulega kapitał zgromadzony na koncie ubezpieczonego w ZUS. Oznacza to, że emerytura pomostowa pośrednio wpływa na kapitał. Polski system emerytalny działa tak, że emerytura powszechna będzie niższa niż gdyby świadczenie przejściowe nie było pobierane. 

Zmiany w przepisach dotyczących emerytur pomostowych zaszły w 2024. Chodzi o warunek udokumentowania, że pracowało się w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przed 1 stycznia 1999 roku. Dzięki temu wiele nowych osób mogło skorzystać z tego świadczenia.

Nie jest to konieczne, jednak jeśli nie czujesz się pewnie, rozwiązując zawiłe kwestie prawne, warto zdecydować się na pomoc specjalisty. Warto to zrobić, zwłaszcza jeśli masz wątpliwości, czy spełniasz warunki do otrzymania świadczenia, np. nazwa stanowiska pracy nie funkcjonuje w takim brzmieniu w przepisach. Poza tym prawnik może wspomóc, jeśli ZUS odmówił przyznania emerytury pomostowej. Specjalista pomoże nie tylko w sprawdzeniu, czy istniały podstawy do odwołania, a także może Cię reprezentować w kontaktach z ZUS.

Jeśli nadal pracujesz i zastanawiasz się nad wysokością swojej emerytury, warto już dziś zadbać o przyszłość. Na rynku ubezpieczeniowym sporo jest rozwiązań, dzięki którym można gromadzić kapitał na przyszłość jako zabezpieczenie dla siebie i swoich bliskich. Jednym z nich są różne formy ubezpieczenia na życie, które może być rozszerzone o praktyczne dodatki np. ubezpieczenie od niezdolności do pracy.

A jeśli interesuje Cię kwestia gromadzenia kapitału na przyszłość, zastanów się nad taką opcją jak ubezpieczenie emerytalne. W tym wypadku budowana jest prywatna emerytura w III filarze, niezależna od tej wypłacanej z ZUS. Zgłoś się do naszych doradców i porozmawiaj na temat planu oszczędzania na przyszłość! Więcej o tym przeczytasz tu: IKZE – co to jest, jak działa i gdzie założyć?