IKZE – co to jest, jak działa i gdzie założyć?

Niezależnie od wieku, a właściwie na każdym etapie naszego życia, warto zastanowić się nad swoją przyszłością. Jeśli chcesz zacząć oszczędzać na swojej emeryturze, weź pod uwagę IKZE. Co to jest, jak wyglądają wpłaty oraz z czym to się wiąże? Sprawdź.

IKZE to inaczej Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego, czyli sposób odkładania pieniędzy bez zobowiązań. Założenie go jest dobrowolne i tak naprawdę zależy tylko od tego, czy masz ochotę oszczędzać na przyszłość. Taka opcja dostępna jest od 2012 roku, choć tak naprawdę warunki stały się najbardziej atrakcyjne dopiero w 2013. Zarówno banki, jak i instytucje finansowe uważają, że jest to jedno z najlepszych rozwiązań, jeśli chodzi o gromadzenie kapitału na emeryturę.

Dużym plusem jest to, że IKZE można założyć właściwie w każdym momencie i nie musi być określone czasowo. Wpłat jednak trzeba dokonywać co najmniej 5 lat, aby odczuć zysk będąc seniorem. Przyszły emeryt samodzielnie określa też, jakie kwoty chce gromadzić, w zależności np. od jego indywidualnej sytuacji materialnej. Może to być nawet 1,2-krotność przeciętnej pensji miesięcznej, według danego roku, a w przypadku mikroprzedsiębiorców nawet 1,8-krotność przeciętnej pensji.

IKZE działa od niedawna z inicjatywy polskiego rządu. Ma na celu nakłonić Polaków do zabezpieczenia swojej przyszłości, bez względu na dotychczasowe osiągnięcia w pracy. Poza tym IKZE to odpowiedź na obniżenie składki przekazywanej na OFE, która w 2010 została wyraźnie zmniejszona do 2,3 procent. 

Jaki cel mają wpłaty na IKZE?

Zastanawiasz się pewnie, dlaczego masz myśleć już dziś o swojej emeryturze. Niestety, oszczędzanie pieniędzy jest kwestią, którą warto wziąć pod uwagę jak najszybciej. Oczywiście lokowanie pieniędzy na prywatnym koncie, szukanie ograniczeń wydatków czy też dodatkowa praca niezależnie od wieku to skuteczne sposoby na to, aby zapewnić sobie wysoką jakość życia na emeryturze. Idealnym uzupełnieniem są właśnie takie sposoby oszczędzania na przyszłość jak IKZE.

Według analiz instytucji finansowych, przyszłe emerytury otrzymywane z ZUS-u dla osób, które dziś są aktywne zawodowo, będą znacznie niższe niż ich pensja. Tak naprawdę nie mamy pewności, czy będzie to połowa zarobków, wyłącznie ⅓, czy może jeszcze mniej.

Biorąc pod uwagę, że koszt utrzymania mieszkania, produkty spożywcze oraz leki wciąż są droższe, zamiast spokojnej starości, będziesz martwić się skutecznym wiązaniem końca z końcem. Jeśli chcesz mieć wpływ na to, ile pieniędzy dodatkowo dostaniesz każdego miesiąca na życie na dobrym poziomie, weź pod uwagę produkty finansowe stworzone po to, aby zabezpieczyć Twoją przyszłość.

Dwa pierwsze filary polskiego systemu emerytalnego obejmują wyłącznie składki osób pracujących. W praktyce są one pobierane od wynagrodzenia i w przyszłości mają służyć jako comiesięczna wypłata. Z kolei trzeci filar to dobrowolne produkty emerytalne, którym warto przyjrzeć się bliżej. Masz na nie największy wpływ, ponieważ to Ty decydujesz o tym, która oferta jest dla Ciebie najbardziej atrakcyjna. Nie ma to nic wspólnego z emeryturą z ZUS-u, jednak o regularne wpłaty na te konta trzeba zadbać samemu.

W Polsce jest wiele produktów finansowych, które mają na celu gromadzić oszczędności na emeryturę. Aby dokładnie zrozumieć, jak działa IKZE i czy jest opłacalne, warto także poznać pozostałe sposoby.

To stosunkowo nowa inicjatywa rządu, która ma na celu organizowanie środków na spokojną przyszłość. Działa od 4 października 2018 roku i dotyczy odkładania pieniędzy na przyszłość przez aktualnych pracowników. W praktyce oznacza to, że z pensji, automatycznie odprowadzana jest dana kwota na specjalne konto. Koniecznie jednak pracodawca musi dołączyć do tego programu. Według prawa, muszą być spełnione warunki co do wielkości przedsiębiorstwa, pod względem liczby zatrudnionych pracowników.

Na sam początek z budżetu państwa wpłacane są także pieniądze w wysokości 250 złotych, a następnie 240 złotych rocznie. Do tego dochodzi też kwota wpłacana przez pracodawcę. Oznacza to, że wpłaty pochodzą z trzech źródeł: pensji, budżetu państwa oraz firmy, w której pracujesz. To taka forma wspierania oszczędności przyszłych emerytów, o której pomyślał rząd.

Po uzyskaniu wieku emerytalnego, pracownik sam może zdecydować, co się dalej stanie z jego pieniędzmi. Nie ma przeciwwskazań do dalszego odkładania środków. Można też je wypłacić. Tutaj są pewne aspekty, o których trzeba pamiętać. Aby uninąć podatku Belki, czyli kwoty odprowadzonej do urzędu skarbowego, najlepiej jednorazowo wypłacić wyłącznie 25% zgromadzonych środków, a resztę rozłożyć na raty.

Zastanawiasz się pewnie, ile wynosi składka? Na PPK pracodawca ma obowiązek wpłacać nie mniej niż 1,5% wynagrodzenia pracownika, z kolei ten może dodatkowo uiszczać kwotę w wysokości 2% wynagrodzenia brutto.

PPK to system dobrowolny, jednak ma pewne luki. Przede wszystkim pracownicy są zapisywani do programu automatycznie, chodzi tu o osoby w wieku od 18 do 55 lat. W kolejnych latach decyzja o oszczędzaniu wymaga oficjalnego przystąpienia do programu. Pracownicy nie mają wpływu na to, jaka instytucja finansowa zajmuje się ich oszczędnościami, ponieważ jest za to odpowiedzialny pracodawca, który podpisuje umowę z konkretną firmą. Ważne jest to, że z programu można zrezygnować w każdym momencie. Nie każdy pracownik musi się też godzić na odprowadzanie oszczędności, nawet jeśli jego firma przystąpiła do PPK. Ważne jest jednak to, aby o rezygnacji powiadomić swojego pracodawcę co 4 lata, co jest ustosunkowaniem się do aktualnych przepisów.

Trudno jednoznacznie określić, czy PPK się opłacają. Na pewno jest to forma oszczędzania dla osób, które nie mogą same się do tego zmotywować. Składka może być też obniżona, jeśli zarabia się 1,2-krotność minimalnego wynagrodzenia do 0,5%, co jest mniej odczuwalne niż 2%. W każdej chwili można też zrezygnować z dalszego gromadzenia pieniędzy. Składki nie są jednak wypłacane, kiedy pracownik przebywa na urlopie macierzyńskim i wychowawczym.

IKE to nieco inna forma oszczędzania na przyszłość. To Indywidualne Konto Emerytalne, na które można wpłacać nawet 3-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia względem roku. Uzbierana kwota jest wolna od podatku dochodowego. Z takiej formy oszczędzania może korzystać każda osoba fizyczna, która ukończyła 16 lat. Warto zaznaczyć, że jedno konto jest dedykowane jednemu użytkownikowi. Oznacza to, że osoba oszczędzająca na przyszłość nie może posiadać kilku kont emerytalnych, na których będzie odkładać indywidualne środki. Nie może też dzielić indywidualnego rachunku bankowego np. z mężem, żoną, siostrą czy bratem.

IKE można założyć w wielu instytucjach finansowych, np. w towarzystwie ubezpieczeniowym czy też banku. Dużym plusem jest to, że wpłaty można dokonywać w każdym momencie, np. raz na miesiąc, raz na trzy miesiące czy nawet raz w roku. Wiele instytucji finansowych wymaga jednak pierwszej wpłaty, np. w wysokości kilkuset złotych. Kolejne są dobrowolne, często określone kwotą minimalną.

Tak samo jak w przypadku wypłaty z PPK, konieczne jest umiejętne wypłacanie zgromadzonego kapitału. Środki są objęte tzw. podatkiem Belki w wysokości 19%, jeśli zdecydujesz się wypłacić pieniądze przed osiągnięciem wieku emerytalnego. Obejmuje on także osoby, które wpłacały pieniądze w maksymalnie 4 ratach lub zgromadziły ponad połowę środków w ostatnich 5 latach (przez złożeniem wniosku o zwrot). Decydując się na wcześniejszą wypłatę, niestety nie otrzymasz pełnej kwoty do ręki.

Czy warto dołączyć do IKE? To na pewno dobre zabezpieczenie na przyszłość, które wyróżnia się wysoką stopą zwrotu, tak samo jak IKZE. Oszczędności mają charakter indywidualny, a co ciekawe, są dziedziczone. Przy wypłacie wszystkich środków (lub części) w wieku emerytalnym, nie trzeba płacić podatku Belki.

W przypadku środków zgromadzonych na IKZE, można wypłacić je po osiągnięciu 65. roku życia, jeśli wpłacało się regularnie pieniądze przez co najmniej 5 lat kalendarzowych. W przypadku ewentualnej śmierci oszczędzającego, może dojść też do wypłaty na wniosek osoby uprawnionej (wg prawa do dziedziczenia).

Pewnie zastanawiasz się, z czym wiąże się w praktyce wypłata z IKZE po 65. roku życia. Podatek jest zryczałtowany i wynosi 10%. Koniecznie jednak trzeba spełnić warunki wymienione powyżej związane z wiekiem, a także sposobem gromadzenia środków. Wypłata z IKZE i odliczenie określonej kwoty od przychodu nie powinno być jednak dotkliwe. Skoro do tej pory można było odliczać sobie IKZE w zeznaniu podatkowym, nie będzie z tym większych problemów. O tym wspominamy w dalszej części artykułu.

Wypłata z IKZE przed 65. rokiem życia jest oczywiście możliwa, ale tylko w całości. Nie można zatem wypłacić części np. na swoje aktualne potrzeby. Trzeba jednak liczyć się z tym, aby zapłacić podatek dochodowy od zgromadzonej kwoty, 17% lub 32%, w zależności od tego, czy przekroczony zostanie II próg podatkowy.

Okazuje się, że IKZE to nie tylko sposób oszczędzania pieniędzy na spokojną emeryturę. To także możliwość obniżenia swojego podatku za konkretny rok kalendarzowy. Korzyści można czerpać nawet po pierwszej wpłacie. Zwrot z IKZE różni się od siebie w zależności od roku, tak samo jak w przypadku limitów wpłat. Ulga może wynosić 17% lub 32%, w zależności od tego, w jakiej skali podatkowej mieszczą się Twoje dochody.

Przykładowo, jeśli chodzi o IKZE, odliczenie od podatku 2020 na zasadach ogólnych według stawki 32% przyniósł zysk na cały rok w wysokości 2007,17 złotych. To dość spora kwota, co warto wziąć pod uwagę. Z IKZE, odliczenie od podatku 2021 roku, było jeszcze atrakcyjniejsze. W 2022 roku przy 32% opodatkowaniu PIT daje łączną ulgę w wysokości 3411,07 złotych To jednak tylko pozorny zysk, który trafia do rozliczających się osób. Podatnik musi pamiętać, że trzeba zapłacić za wypłatę zgromadzonych środków i wynosi to 10%. Podatek ten ma charakter ryczałtowy i zostanie pobrany z uzyskanego przychodu.

Wiesz już, co to jest IKZE oraz IKE. Czas na rozróżnienie tych dwóch form oszczędzania pieniędzy na przyszłość, bo to dwa różne produkty proponowane przez bank czy instytucje finansowe. Przybliżymy Ci teraz podstawowe informacje na ten temat, abyś wiedział, jak działa system IKZE, w co inwestować oraz jaki system jest najbardziej odpowiedni dla Ciebie.

Przede wszystkim, wpłaty na IKZE można odliczyć od podatku w rocznym zeznaniu PIT. Oznacza to, że każda kwota wpłacona do tego systemu oszczędzania zostaje odliczona od podatku dochodowego. Zaoszczędzone pieniądze można dalej inwestować. Biorąc nawet pod uwagę fakt, że po spełnieniu warunku przekroczenia określonego wieku i chęci wypłaty zgromadzonych środków, trzeba zapłacić 10% podatku to i tak przez kilkanaście lat oszczędzania można zgromadzić więcej pieniędzy niż na IKE.

Dla osób lepiej zarabiających bardziej sprawdzi się IKE, ponieważ można wpłacać większą kwotę pieniędzy z wynagrodzenia. Środki można wypłacić też nieco wcześniej, bo po osiągnięciu 60. roku życia lub 55., jeśli dokonywało się wpłat przez co najmniej 5 lat kalendarzowych i wpłaciło się co najmniej połowę kwoty do pięciu lat przed wnioskiem o zwrot. W przypadku IKZE, trzeba osiągnąć wiek 65 lat pod warunkiem, że środki wpływały przez co najmniej 5 lat kalendarzowych.

Jeśli chodzi o zwroty, w IKE można zrobić to częściowo lub całościowo, a w przypadku IKZE – jedynie wypłaca się wszystkie zgromadzone środki. W pierwszym przypadku odlicza się podatek od zysków kapitałowych, a w drugim podatek dochodowy na podstawie PIT. W przypadku IKZE, wypłata środków przed terminem idzie w parze z zapłaceniem określonej kwoty, jednak w praktyce są to zaoszczędzone pieniądze w poprzednich latach na podstawie PIT-ów. Mimo wszystko warto wziąć pod uwagę minusy IKZE. Wypłata przed czasem może nie być korzystna, dlatego w oszczędnościach warto być konsekwentnym.

Zarówno w IKE, jak i IKZE, jest maksymalny limit wpłat w danym roku kalendarzowym. Oblicza się go na podstawie minimalnego wynagrodzenia miesięcznego. Każdy system jednak pozwala na gromadzenie innej wielkości środków, właśnie dlatego IKE jest lepszą opcją dla tych, co więcej zarabiają.

Konkretnie jest to:

W 2021 roku limit wpłat na konto IKE wynosił 15 777 złotych, z kolei na IKZE 6310,80 złotych.

W 2022 roku limit wpłat na IKE wynosi 17 766 złotych. To prawie dwa tysiące złotych więcej niż w zeszłym. Powodem jest wyższa płaca minimalna w Polsce. Limit wpłat na IKZE w 2022 roku wynosi 7106,40 złotych.

Zacznijmy od tego, aby przejrzeć wszystkie oferty IKZE. Gdzie założyć taki rachunek? To zależy od tego, jakie masz potrzeby oraz jakie są warunki umowy. Tak jak w przypadku innych produktów finansowych, trzeba sprawdzić korzyści oraz ewentualne straty. Przykładowo, bank może proponować oszczędzanie na emeryturę wraz z kontem oszczędnościowym. Przekłada się to na oprocentowanie, które daje gwarantowany zysk.

IKZE mogą zakładać zarówno osoby fizyczne, jak i samozatrudnione. Większość instytucji finansowych, w tym np. banki, pobierają stałą opłatę za zarządzanie Twoimi pieniędzmi. Nie są to wysokie kwoty, jednak warto wziąć pod uwagę planując zwrot z IKZE. Kiedy Twoje środki są dalej inwestowane, od wypracowanego wyniku, także często odprowadza się dodatkowe opłaty.

Zastanawiasz się, jak założyć IKZE? Otwarcie zależy od tego, z jaką firmą będziesz współpracować. Najczęściej swoim klientom udostępnia ona jak najwygodniejsze formy podpisania umowy, w tym także sposoby elektroniczne.

Okazuje się jednak, że nie wszystkim osobom opłaca się inwestowanie w IKZE. Są to między innymi osoby poniżej 26. roku życia, które korzystają z ulgi dla młodych. Nie opłaca się też odkładać pieniędzy z zamiarem wypłaty środków zgromadzonych na IKZE. Kiedy można wypłacać wiesz z poprzedniej części artykułu, jednak naliczenie podatku w wysokości 32% za przekroczenie II progu podatku dochodowego może być nieco dotkliwe. Taka forma oszczędzania pieniędzy nie opłaca się też przedsiębiorcom, którzy nie osiągają dochodów oraz nie płacą podatków, ze względu na niskie zarobki.

Pamiętaj, że masz wiele sposobów na oszczędzanie na przyszłość. Może zainteresuje Cię także forma odkładania pieniędzy dla swoich dzieci albo na tzw. “czarną godzinę”? Sprawdź naszą ofertę CUK Ubezpieczenia.