Czym różni się zaliczka od zadatku?

W terminologii prawniczo-ekonomicznej operuje się wieloma zwrotami niezrozumiałymi dla osoby nieznającej tematu. Co gorsza, ten charakterystyczny zasób słownictwa poszerza się o wyrazy anglojęzyczne. Nawet w zwroty o typowo polskim rodowodzie „wsadza się” zagraniczne przerywniki, czego najlepszym przykładem jest choćby stwierdzenie zaliczka vs zadatek.

Skoro już o nich mowa, to warto przyjrzeć się im z nieco bliższej perspektywy i to nie tylko pod kątem pisowni. Na pierwszy rzut oka wydaje się, że różnica między zaliczką a zadatkiem jest niezauważalna, a słowa to synonimy. Nic bardziej mylnego! Najwyższa pora rozstrzygnąć spór obecny na dziesiątkach forów internetowych i raz na zawsze wyjaśnić, czym różni się zaliczka od zadatku.

Zadatek a zaliczka, zaliczka a zadatek – od tego lingwistycznego kogla-mogla można dostać zawrotów głowy, więc mówimy głośno i wyraźnie: Stop! Głęboki wdech i już spieszymy z wytłumaczeniem, jaka jest różnica między zadatkiem a zaliczką. Najprościej rzecz ujmując, wygląda to tak:

Odpowiedzieliśmy sobie tym samym na pytanie, co przepada: zaliczka czy zadatek? Jeżeli nie będziemy analizować zbyt drobiazgowo tego zagadnienia, oczywiste stanie się, że w razie fiaska przepada zadatek. Jednak tak jak życie jest skomplikowane, tak samo jest z prawem, więc zagłębmy się w szczegóły, by dokładniej zbadać istotę problemu. 

Wstępnie określiliśmy, co się zwraca. Zaliczka czy zadatek to popularne rozwiązania stosowane podczas zawierania kontraktów, ale tylko zadatek wprost pojawia się w przepisach prawa, dokładniej w Kodeksie cywilnym. Ustawodawca tłumaczy, że to świadczenie w postaci pieniężnej bądź rzeczowej przekazywane drugiej stronie przy podpisywaniu umowy, najczęściej przedwstępnej.

Przed rozpoczęciem zlecenia nikt nie zakłada, że coś pójdzie nie tak i ustalenia z papieru spalą na panewce. Wszyscy liczą, że inwestycja zakończy się sukcesem. Nikt wtedy nie stara się analizować czy zadatek, czy zaliczka jest zwrotna, bo każdy przyjmuje, że tę kwotę włączy do całkowitego wynagrodzenia. Problem pojawia się wtedy, kiedy pojawia się groźba niedotrzymania terminu lub inwestycja nie zostanie zrealizowana do końca. W przypadku drugiego ryzyka może być to początek większych trudności, stąd zawczasu dobrze zadbać o swoją stabilność finansową. Świetnym posunięciem jest wykup ubezpieczenia OC firmy. Więcej informacji na temat tego typu polisy znajdziesz w naszym artykule Ubezpieczenie OC działalności gospodarczej – praktyczne porady.

Wróćmy do wątku zadatek a zaliczka. Co jest zwrotne w bardziej skomplikowanych sytuacjach? Weźmy pod uwagę 3 warianty.

Tutaj co jest bezzwrotne: zaliczka czy zadatek? Odpowiedź brzmi: zadatek. To w zasadzie najmniej skomplikowany przykład. Obronną ręką wychodzi tu wykonawca, gdyż zadatek pozostaje w jego posiadaniu. Ewentualną zaliczkę jednak musi zwrócić.

Chcielibyśmy wierzyć, że mamy do czynienia ze swego rodzaju precedensem, ale niestety takie sytuacje także się zdarzają. I znów: Co się zwraca? Zaliczka czy zadatek? Zadatek jest zwracany zamawiającemu z rekompensatą, czyli podwójnie. Zaliczka natomiast też podlega zwrotowi, ale w identycznej wysokości, w jakiej została wpłacona.

To dość pesymistyczny scenariusz, ale podejrzewamy, że będzie zdarzać się coraz częściej z powodu pogarszającej się sytuacji ekonomicznej w Polsce i na świecie. Ponownie zadajemy kluczowe pytanie: Zaliczka a zadatek – co podlega zwrotowi? Obydwie formy zabezpieczenia wracają do zlecającego w takiej samej wysokości, w jakiej zostały przekazane wykonawcy. Nikt tutaj nie zawinił. Pojawiły się okoliczności, na które żaden z zainteresowanych nie miał wpływu. Tak naprawdę to obaj są stratni, bo jeden nie dostał tego, czego chciał, a drugi nie zarobił i nie zdobył nowego klienta.

Ciekawą kwestią jest również samo rozliczenie. Jak w tym przypadku konfrontują się zaliczka i zadatek? Czym się różnią? Przedmiot umowy nie zostaje osiągnięty, ale jakieś działania już podjęto. Stanowią namacalny dowód, poniesiono konkretny kosz i właśnie ten koszt można odliczyć od zaliczki.

Przed podpisaniem kontraktu warto dobrze zapoznać się z poszczególnymi jego paragrafami. W internecie dostępne są darmowe formularze zawierające najważniejsze wątki, jednak nie zawsze wyczerpują one temat. Zwłaszcza w tak delikatnej materii, jak zadatek a zaliczka. Różnica między nimi jest spora i uczciwie jest to zagadnienie sprecyzować już na początku negocjacji. Zbagatelizowanie sprawy może być powodem wielu nieprzyjemności. Jest to tym bardziej istotne, kiedy honorarium za zadanie opiewa na dużą kwotę. Zresztą nawet relatywnie małe wynagrodzenia również potrafią generować nieprzyjemne spory, gdy nie wszystko układa się po myśli kontrahentów.

Inną kwestią jest natomiast ubezpieczenie zewnętrzne. By nie mylić tych pojęć i zarazem dowiedzieć się, jakie formy ochrony przed nieprzewidzianymi wypadkami Ci przysługują, koniecznie zapoznaj się z artykułem Czy łatwo jest otrzymać odszkodowanie?

Ważnym aspektem wstępnych rozmów jest dokładne określenie kwestii przedpłaty i/a zaliczki. W oczach specjalistów jest to szukanie problemów na siłę. Często wynika też z niewiedzy stron. Przedpłata bowiem przyjmuje postać zadatku lub zaliczki. Nie istnieje termin prawniczy opisujący przedpłatę jako inny rodzaj zabezpieczenia pieniężnego.

Doświadczeni biznesmeni zazwyczaj wiedzą, kiedy zadatek jest zwrotny. Nawet jeśli sami nie są biegli w tych zagadnieniach, ich księgowi szybko im to uzmysłowią, zresztą tak samo, kiedy zaliczka przepada. Ogromną zagwozdkę mogą natomiast mieć początkujący przedsiębiorcy. Założenie firmy w naszym kraju jest pozornie proste, jednak zgodnie z popularnym porzekadłem im dalej w las, tym więcej drzew.

Poznanie i dobre zrozumienie najważniejszych przepisów może stać się problematyczne, ponieważ zrozumienie różnic między zadatkiem a zaliczką może być czasochłonne i stresujące. Konsekwencje znajomości przepisów mogą pomóc w czasie zawierania kontraktów na uczciwych warunkach.

Dopiero szykujesz się do założenia własnej działalności i potrzebujesz wyczerpującego przewodnika? Przeczytaj Jak założyć firmę jednoosobową? Poradnik. Znajdziesz tam wszystkie niezbędne informacje, które okażą się przydatne podczas powoływania do życia wymarzonego biznesu.

Na cuk.pl prócz istotnych porad dostępne są również różnego rodzaju ubezpieczenia dla osób fizycznych. W ofercie znalazły się też polisy dla państwowych i prywatnych podmiotów gospodarczych. Proponujemy m.in. kompletne ubezpieczenie firmy, ubezpieczenie floty, Pracownicze Plany Kapitałowe i wiele innych. Bez względu na to, czy jesteś wytrawnym przedsiębiorcą, czy może zdobywasz dopiero pierwsze szlify w branży, nasi doradcy pomogą zabezpieczyć Twoją firmę przed nieprzewidzianymi trudnościami.