Umowa zlecenie w 2022 roku — Polski Ład a umowa cywilnoprawna

Umowa zlecenie to rodzaj umowy cywilnoprawnej. Pomimo zmian wprowadzanych na przełomie ostatnich lat wciąż jest jedną z najczęściej stosowanych umów wśród zatrudnianych Polaków. Umowa zlecenie w 2022 roku to także inny sposób naliczania składek i opodatkowania. Jakie są zasady zatrudnienia, wynagradzania oraz co wnosi nowy Polski Ład w umowach, dowiesz się z niniejszego artykułu.

Umowa zlecenie w odróżnieniu od umowy o pracę nie jest regulowana przez Kodeks Pracy, ale przez Kodeks cywilny. Artykuły 734-751 tego kodeksu szczegółowo poruszają tematykę umowy cywilnoprawnej oraz związanej z nią problematykę. Zgodnie z art. 734. § 1. Kodeksu cywilnego „Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. W § 2. tego artykułu czytamy: „W braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do wykonania czynności w imieniu dającego zlecenie. Przepis ten nie uchybia przepisom o formie pełnomocnictwa”.

Umowa zlecenie w 2022 zakłada, iż zleceniobiorca zobowiązuje się do wykonania powierzonej mu czynności prawnej, jednakże nie ma obowiązku, aby ta praca prowadziła do konkretnego rezultatu. Umowa zlecenie daje możliwość swobodnego określenia miejsca, czasu i metod wykonania świadczenia na rzecz zleceniodawcy.

W rzeczywistości umowa o świadczenie usługi również rządzi się tymi samymi prawami, co umowa zlecenie 2022. Dla obu tych form zatrudnienia stosuje się odpowiednio przepisy prawne, które zawarte są w Kodeksie cywilnym. Ministerstwo zaznacza również, iż charakterystyczną cechą umów cywilnoprawnych jest powtarzalność powierzonych do zrealizowania czynności.

Umowa zlecenie zobowiązuje zleceniobiorcę do dołożenia odpowiedniej staranności w działaniu przy wykonywaniu zlecenia.

Umowa zlecenie nie daje zleceniodawcy dużych możliwości do podporządkowania sobie zleceniobiorcy. Dodatkowo zleceniodawca jest ograniczony w zakresie organizacji pracy, określania jej godzin i miejsca wykonywania. Zleceniobiorca ma dużą swobodę działania. Podmiot zlecający może jednakże udzielać poleceń i wskazówek, które mają pomóc zrealizować powierzone przez niego zadanie.

Umowa zlecenie pozwala zleceniobiorcy powierzyć wykonanie zadania osobie trzeciej. Jest to dopuszczalne, jeśli kwestia ta została uregulowana w umowie, gdy zwyczajowo taką formę realizacji powszechnie się stosuje, bądź gdy zleceniobiorca był do tego zmuszony przez okoliczności i zdarzenia losowe.

W umowie cywilnoprawnej mogą znaleźć się informacje dotyczące kwalifikacji pracownika, miejsca wykonywania zlecenia, regulacje dotyczące przenoszenia praw autorskich, informacje o karach umownych za nienależyte, nieterminowe wykonanie zlecenia lub zaniechanie jego wykonania.

Umowa zlecenie 2022 powinna być zawarta w formie pisemnej. Powinna ona być podpisana przez wszystkie wymienione w niej strony.

Zleceniodawcą, czyli zamawiającym określa się podmiot gospodarczy, który zleca wykonanie określonego zadania zleceniobiorcy, czyli osobie, która realizuje pracę lub usługę na rzecz podmiotu.

Osoba zatrudniona w oparciu o umowę zlecenie posiada tylko i wyłącznie takie prawa, jakie wynikają z treści zawartej pomiędzy stronami umowy. Pracodawca jednakże zobowiązany jest zapewnić zleceniobiorcy odpowiednich warunków bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu powierzonego zlecenia.

Umowa zlecenie to forma zatrudnienia, gdzie zleceniobiorca nie posiada praw, jakie otrzymują osoby zatrudniane na podstawie umowy o pracę. W ramach umowy zlecenia nie przysługują mu urlopy wypoczynkowe, dodatkowe świadczenia i zapłaty za nadgodziny, wynagrodzenia chorobowe, czy też terminy wypowiedzenia. Umowa zlecenie nie jest zaliczana do stażu pracy. Prawo wypowiedzenia umowy w trybie natychmiastowym dotyczy tak samo zleceniobiorcy (pod warunkiem, że podpisana umowa nie stanowi inaczej w tej kwestii).

W praktyce często zdarzają się sytuacje, kiedy pomimo podpisania umowy zlecenia, zleceniobiorca świadczy na rzecz pracodawcy typowe zadania przypisane do umowy o pracę. Jest on zobowiązany do stałych godzin pracy w określonym miejscu, podporządkowania się podwładnym w ramach wykonywanych zadań, a także bezwzględnie musi tę pracę świadczyć. W tej sytuacji zleceniodawca popełnia wykroczenie, a Państwowa Inspekcja Pracy ma prawo wystosować odpowiednią karę za takie działanie oraz może zażądać od pracodawcy, by zawarł umowę o pracę wstecz, oraz aby uregulował i wypłacił wszystkie należności wynikające z umowy o pracę (urlopy, nadgodziny itp.).

Stronami w umowie są zamawiający i przyjmujący zamówienie. Stronami mogą być zarówno osoby fizyczne, jak i przedsiębiorstwa, czy spółki prawa handlowego. Umowa zlecenie 2022 powinna zawierać dane określające podmioty stron.

W przypadku osoby fizycznej powinny to być informacje dotyczące:

Przedsiębiorca zobligowany jest do podania w umowie zlecenia:

Spółki prawa cywilnego w umowie zleceniu podają:

Umowa zlecenie w 2022 roku powinna zawierać następujące dane:

Umowa o dzieło powinna określać sposób odbioru dzieła przez zlecającego, a także metody akceptacji wykonanego dzieła. W umowie można dokonać zapisu mówiącego o dopuszczalnych metodach w celu wyrażania uwag zleceniodawcy co do wykonania zleconego świadczenia.

Przepisy dopuszczają zawieranie umowy zlecenia na czas nieokreślony w przypadku, gdy przedmiot zlecenia nie posiada cech doraźnych, jednorazowych, czy sezonowych. W przypadku, gdy zleceniodawca powierza wykonywanie stałych, określonych i powtarzalnych czynności, to zatrudnienie może być traktowane jako umowa zlecenie na czas nieokreślony. Ważne, aby nie dopuścić do sytuacji, kiedy umowa zlecenie na czas nieokreślony będzie mieć formy i cechy charakterystyczne dla umów o pracę. Umowę zlecenie na czas nieokreślony może wypowiedzieć ze skutkiem natychmiastowym w dowolnym momencie każda z jej stron bez podania uzasadnienia i bez zachowania okresu wypowiedzenia.

Podmiot zlecający może w każdej chwili wypowiedzieć umowę. Jednakże w takim przypadku jest on zobowiązany do poniesienia wszelkich kosztów, jakie do tej pory poniósł zleceniobiorca na rzecz świadczenia usługi. Dający zlecenie musi również wypłacić osobie świadczącej zlecenie część wynagrodzenia, która odpowiada dotychczasowej zrealizowanej pracy. Obowiązek ten dotyczy umów płatnych. Gdy wypowiedzenie umowy ze strony zlecającego nastąpiło bez podania ważnej przyczyny, jest on zobligowany do naprawienia szkody, jakie poniósł zleceniobiorca w wyniku zerwania umowy.

Wypowiedzenie umowy powinno być dokonane w takiej formie, aby druga strona umowy mogła się łatwo z nią zapoznać. Najlepiej sporządzić ją w tej samej formie, w jakiej była zawarta.

Kodeks pracy obliguje do wystawienia świadectwa pracy po zakończeniu umowy o pracę. Zleceniobiorca nie jest pracownikiem a świadczącym usługę/zlecenie. Zleceniodawca zatem nie ma obowiązku wystawienia świadectwa pracy.

W przypadku umowy zlecenia, zleceniobiorca może złożyć wniosek o wydanie zaświadczenia o zatrudnieniu na podstawie umowy zlecenia. Zaświadczenie takie pełni tylko funkcję informacyjną. Okres zlecenia nie jest wliczany do stażu pracy. Nie można więc liczyć, że nowy pracodawca weźmie ją pod uwagę przy uwzględnianiu przysługujących dni urlopu. Zaświadczenie o zatrudnieniu na podstawie umowy zlecenia powinno zawierać dane dotyczące czasu trwania umowy, ustalonego za nią wynagrodzenia, składek na ubezpieczenia społeczne, odprowadzanego podatku dochodowego. Rodzaj opłacanych składek oraz wysokość wynagrodzenia jest brana pod uwagę przy ustalaniu zasiłku dla osoby bezrobotnej.

Umowa o dzieło wiąże się z wykonaniem określonego dzieła, które jest powierzone do wykonania przez zamawiającego. Przyjmujący za wykonanie określonego zadania otrzymuje wynagrodzenie.

Zamawiającym jest osoba lub podmiot zlecający wykonanie dzieła. Przyjmujący to osoba lub podmiot, którzy zobowiązują się do realizacji dzieła.

W odróżnieniu od umowy zlecenia, w umowie o dzieło liczy się konkretny rezultat zamówienia. Może on być materialny (wykonanie towaru, przedmiotu) lub niematerialny (świadczenie usługi). W tym przypadku czynności nie mają charakteru powtarzalnego. Umowy o dzieło z góry określa cel jej zawarcia. Cechą charakterystyczną umowy o dzieło jest również to, iż jest ona najczęściej jednorazowa.

Stronami w umowie są zamawiający i przyjmujący zamówienie. Mogą to być zarówno osoby fizyczne, jak i przedsiębiorstwa, czy spółki prawa handlowego.

Umowa powinna zawierać informacje dotyczące danych stron podmiotów, datę zawarcia umowy, jej przedmiot oraz czas na jego wykonanie, a także wynagrodzenie.

Umowa o dzieło nie podlega ubezpieczeniu społecznemu i zdrowotnemu. Są jednak pewne wyjątki. Zlecający dzieło ma obowiązek poinformować Zakład Ubezpieczeń Społecznych o zawarciu umowy do 7 dni od daty jej podpisania.

W określaniu minimalnej stawki godzinowej mają zastosowanie przepisy o zleceniu. Stawka minimalna obowiązuje przedsiębiorców oraz jednostki organizacyjne (np. urzędy). Do jej określenia nie są zobowiązane osoby fizyczne, które nie prowadzą działalności gospodarczej.

Przy zastosowaniu stawki godzinowej wynagrodzenie można określać w stawce miesięcznej. Pracodawca zobowiązany jest, aby wynagrodzenie to w przeliczeniu na godzinę pracy nie było niższe niż zagwarantowana przez Państwo minimalna stawka godzinowa określona na dany rok. W 2022 roku wynosi ona 19,70 zł brutto za godzinę. Brak informacji o stawce w umowie obliguje pracodawcę, aby ją uzupełnił pisemnie w formie tradycyjnej w stosownym dokumencie lub e-mailowo. Co istotne, minimalna stawka godzinowa obowiązuje również strony zlecenia, które zawarły umowę w formie ustnej.

Minimalna stawka godzinowa z tytułu umowy zlecenia zmienia się co roku. Jej wysokość podawana jest w obwieszczeniu Premiera albo w stosownym rozporządzeniu Rady Ministrów. Warunkiem otrzymania minimalnej stawki godzinowej jest to, aby zleceniobiorca będący osobą fizyczną nie prowadził działalności gospodarczej lub przy prowadzeniu takiej działalności, nie zatrudniał pracowników i nie zawierał umów ze zleceniobiorcami.

Zleceniobiorca musi otrzymać ustalone regularne wynagrodzenie pieniężne. Jeśli umowa zlecenie została zawarta na okres dłuższy niż jeden miesiąc, zleceniodawca zobowiązany jest do wypłaty wynagrodzenia minimum raz w miesiącu. Świadczący zlecenie nie może się zrzec prawa do otrzymania ustalonego wynagrodzenia. Nie może też przenieść do niego praw na inną osobę.

Minimalna stawka godzinowa za wykonywane zlecenie podlega opodatkowaniu i oskładkowaniu. Dokonuje się tego na zasadach ogólnych.

Jeśli zleceniodawca nie zastosuje się do wymogów wypłacania minimalnej stawki godzinowej, w świetle prawa podlega karze grzywny w wysokości od 1 000 zł do 30 000 zł.

Minimalna stawka godzinowa nie obowiązuje w sytuacji, kiedy to zleceniobiorca podejmuje decyzje o miejscu i czasie wykonania powierzonego mu zadania, a jego wynagrodzenie prowizyjne zależne jest od wyników uzyskanych podczas wykonywania zlecenia.

Stawka minimalna nie ma zastosowania również w przypadku umowy opiekuńczej (np. w ramach działalności rodzinnego domu pomocy, umów opieki nad dziećmi, opieki nad turystami podczas wycieczki dłuższej niż jeden dzień).

Na zleceniobiorcy spoczywa obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, odpowiednich do rodzaju wykonywania zlecenia. Litera prawa nie nakazuje kierować zleceniobiorców na badania lekarskie ani przeprowadzać z nimi szkolenia BHP. Jednakże jeśli wykonanie zlecenia odbywa się w niebezpiecznych warunkach, przy jego realizacji niezbędny jest odpowiedni stan zdrowia, wówczas pracodawca może kierować na badania lub przeszkolić zleceniobiorcę w kwestii Bezpieczeństwa i Higieny Pracy. To dający zlecenie odpowiada za niedopełnienie obowiązku zapewnienia odpowiednich warunków do wykonania zlecenia.

Zleceniodawca ma obowiązek naliczania i odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne do ZUS-u. Nie musi jednak tego robić w przypadku, gdy zleceniobiorca ma inne tytuły do ubezpieczenia, a kwota ich jest równa bądź większa od krajowej minimalnej. W tym przypadku płatnik zobowiązany jest do opłacania tylko składki zdrowotnej. Zleceniodawca zobowiązany jest zgłosić zleceniobiorcę do składek w ZUS-ie w ciągu 7 dni od dnia, w którym umowa zlecenia weszła w życie. Płatnik musi zgłosić taką osobę do wszystkich obowiązkowych ubezpieczeń społecznych.

Wyjątkiem jest ubezpieczenie chorobowe, gdzie zgłoszenie jest dobrowolne. W sytuacji, gdy zleceniodawca zatrudni swojego pracownika zatrudnionego na umowę o pracę dodatkowo na umowę zlecenie, wówczas zleceniobiorca podlega ubezpieczeniom zdrowotnym i społecznym.

Płatnik zobowiązany jest do naliczania i odprowadzania zaliczki na podatek dochodowy od wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia. Prawo nie wymaga składania deklaracji podatkowej co miesiąc. Ważne, aby co miesiąc opłacał zaliczkę na podatek dochodowy do 20 dnia każdego miesiąca. Dodatkowo przedsiębiorca musi wystawić zleceniobiorcom PIT- 11.

Forma umowy zlecenia jest powszechną formą zatrudniania studentów, którzy nie ukończyli 26 roku życia. Mowa tu o osobach będących na studiach pierwszego lub drugiego stopnia, lub na jednolitych studiach magisterskich. Należy pamiętać, iż przerwa pomiędzy studiami I i II stopnia przez ZUS nie jest traktowana jako czas nauki i zleceniodawca zobowiązany jest do opłacania składek. Składki zdrowotne oraz społeczne są też opłacane w przypadku, gdy mimo nie ukończenia przez studenta 26 roku życia, jest on po obronie pracy magisterskiej lub osoba taka została wykreślona z listy studentów. Prawo nie uznaje za studentów osób studiów doktoranckich czy też podyplomowych.

Umowa zlecenie do 26 roku życia, w której zleceniobiorcą jest student, nie podlega obowiązkowi odprowadzania składek (nie podlega oskładkowaniu). Studenci zwolnieni są także z podatków. Od ich wynagrodzenia nie są potrącane składki do ZUS-u. Od studentów nie pobiera się zaliczek na poczet PIT-u. W rzeczywistości oznacza to, że wynagrodzenie brutto jest równe wynagrodzeniu netto (na rękę). Studenci, którzy ukończyli 26 rok życia są objęci ubezpieczeniem na ogólnych zasadach, a płacenie składek do ZUS-u jest obowiązkowe.

W przypadku jeśli osoba studiująca, oprócz wykonywania umowy zlecenia, zatrudniona jest także na podstawie umowy o pracę u tego samego przedsiębiorcy, podlega obowiązkowi odprowadzania składek społecznych i zdrowotnych. Są sytuacje, gdy student oprócz umowy zlecenia jest zatrudniony na umowę o pracę u innego przedsiębiorcy. Wówczas zleceniodawca jest zwolniony z opłacania składek.

Wysokość świadczenia emerytalnego uzależniona jest od wysokości odprowadzanych składek obowiązkowych i dobrowolnych. Według prawa okres pracy w oparciu o wykonywanie umów zlecenia nie zalicza się do stażu pracy pomimo odprowadzania składek emerytalnych i rentowych. Dlatego warto rozważyć prywatną emeryturę.

W świetle prawa umowa zlecenie musi być objęta ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym. W związku z tym umowa zlecenie jest traktowana jako okres składkowy.

Emeryci mają prawo do wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia. Jeśli jest ich to jedyna forma zatrudnienia, wówczas obowiązkowe są składki emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne. Składka zdrowotna jest w tym wypadku dobrowolna.

Jeśli emeryt świadczy zlecenie u kilku pracodawców, obowiązkowi podlega tylko składka zdrowotna.

Umowa zlecenie w Polskim Ładzie wprowadza korzystne zmiany dla podatników, których miesięczne wynagrodzenie dochodzi do kwoty 5700 zł brutto. Dla zleceniobiorców zarabiających miesięcznie kwotę od 5700 zł do 11 141 zł zmiany będą raczej niezauważalne. Na poziom wynagrodzenia netto za wykonane zlecenia będzie mieć wpływ brak możliwości odliczenia od podatku składki zdrowotnej. Kwota wolna od podatku wzrośnie do 30 000 zł oraz zwiększy się próg dochodowy do 120 000 zł dla stawki 32 %.

To znaczące zmiany od 2022 roku związane z przepisami dotyczącymi wyliczenia wynagrodzenia z tytułu świadczenia umów cywilnoprawnych. Program nie zmienił kwestii związanych z pobieraniem składek z wynagrodzenia.

Zmiany dotyczą rozliczania umów zlecenia podpisywanych od 2022 roku. W tym przypadku drugi próg podatkowy wyniesie 120 000 zł, a nie jak do tej pory 85 528 zł. Kwota wolna od podatku będzie wyższa niż do tej pory i osiągnie wartość 30 000 zł i będzie można z niej skorzystać już w trakcie roku do obliczania miesięcznego wynagrodzenia zleceniobiorców. W umowie zlecenia Polski Ład zleceniodawca może z tej opcji skorzystać, ale musi złożyć stosowny wniosek z prośbą o niepobieranie zaliczek na podatek. Z kwoty wolnej można skorzystać w sytuacji, gdy roczny dochód nie przekroczy 30 000 zł oraz gdy w tym samym roku zleceniodawca nie osiągał dochodu z innych źródeł (umowa o pracę, działalność gospodarcza).

Polski Ład wprowadza zmiany w sposobie odliczania składki zdrowotnej dla umowy zlecenie. Od 2022 roku składki nie można odliczać od podatku. Wcześniej można było składkę zdrowotną pomniejszyć o 7,75 % jej podstawy. Konsekwencją tego niestety jest niższa wartość wynagrodzenia za świadczenie zlecenia.