2024-09-12

Od ilu lat i za co nieletni może dostać mandat?

Od jakiego wieku dziecko może odpowiadać za swoje czyny?

Od ilu lat i za co nieletni może dostać mandat?

Dzieci, które nie ukończyły 13 roku życia, nie odpowiadają jeszcze za swoje czyny. Oznacza to, że same nie ponoszą odpowiedzialności za wyrządzone przez siebie szkody. Winę w takiej sytuacji przypisuje się rodzicowi lub opiekunowi. Jednak taka sytuacja obowiązuje do czasu. Od ilu lat dziecko może dostać mandat czy zostać ukarane za brak biletu autobusowego?

Najważniejsze informacje:

  • Dziecko, które ukończyło 17 lat, odpowiada tak, jak dorosły. Może więc otrzymać mandat karny za popełnione wykroczenie np. jazdę bez prawa jazdy.
  • Według polskiego prawa już 16-latek może zrobić prawo jazdy kat. B1. Nie może zostać jednak ukarany mandatem za wykroczenia drogowe. Policja może wobec niego zastosować upomnienie lub skierować sprawę do sądu rodzinnego.
  • Osoby młodsze (między 13 a 17 rokiem życia) odpowiadają za czyny karalne tylko w określonych sytuacjach (po popełnieniu przestępstw, także skarbowych oraz niektórych wykroczeń). Nie mogą jednak otrzymać mandatu. W myśl ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich sąd rodzinny może zastosować odpowiednie środki m.in. upomnienie, prace społeczne, umieszczenie w zakładzie poprawczym itd.
  • Rodzic może otrzymać mandat, jeśli pozostawi na drodze bez opieki dziecko, które nie ma jeszcze 7 lat.
  • Siedemnastolatek może otrzymać mandat za jazdę na rowerze czy hulajnodze bez uprawnień.
  • Dziecko może zostać ukarane przez przewoźnika za jazdę bez ważnego biletu w komunikacji miejskiej. Taka opłata dodatkowa, potocznie nazywana mandatem, jest wystawiana na dziecko, które ukończyło 13 lat, a jeśli chodzi o młodsze dzieci, wezwanie do zapłaty jest wystawiane na nazwisko rodziców.

Od jakiego wieku dziecko może dostać mandat?

Mandat to forma kary pieniężnej, która wymierzana jest osobie, popełniającej wykroczenie. Czy osoba niepełnoletnia otrzyma taką samą karę, jak dorosły, gdy dopuści się tego samego czynu? Otóż według przepisów, ukarane za wykroczenie może być tylko takie dziecko, które ukończyło 17 rok życia.Wtedy mandat może być taki sam, jak w przypadku osoby pełnoletniej.

Przykład 1

Karol, który jest niepełnoletni, ale skończył niedawno 17. lat, pojechał samochodem swoich rodziców na spotkanie z kolegami. Policjant, który go skontrolował, skierował sprawę do sądu. Za to wykroczenie grozi Karolowi grzywna w wysokości do 5000 zł i zakaz prowadzenia pojazdów. Jeśli ta sytuacja miałaby miejsce jeszcze tydzień temu, przed urodzinami Karola, sprawa nie skończyłaby się karą finansową, a trafiłaby do sądu rodzinnego, który mógłby orzec wobec niego zakaz prowadzenia pojazdów do 21. roku życia.

Dowiedz się, jakie mandaty drogowe mogą grozić młodej osobie, która skończyła 17 lat, czytając tekst, poświęcony taryfikatorowi mandatów. Sprawdź także, po jakim czasie przedawniają się mandaty i jak napisać odwołanie od mandatu.

Przykład 2

Siedemnastolatek palił papierosa elektronicznego na przystanku autobusowym. Policja ukarała go mandatem w wysokości 500 zł.

Młodsze osoby odpowiadają tylko w sytuacjach, określonych w Ustawie z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich. Nie mogą jednak otrzymać mandatu. Trzeba też zaznaczyć, że w przypadku osób pomiędzy 17 a 18 rokiem życia, sąd może również zastosować środki przewidziane w ustawie dla nieletnich.

Czy 16-latek może dostać mandat drogowy?

Jeśli mandat może otrzymać tylko osoba, która ukończyła 17. lat, co z młodymi kierowcami, którzy w wieku 16 lat mogą już zrobić prawo jazdy kategorii B1? Taki dokument upoważnia do jazdy autem, którego maksymalna moc wynosi nie więcej niż 15 kW, czyli 20,4 KM, a więc może rozpędzić się tylko do 100 km/h. Jeśli jednak taki młody kierowca przekroczy np. prędkość czy popełni inne wykroczenie, nie może zostać ukarany mandatem. Policjant może wobec niego zastosować pouczenie lub sporządzić odpowiednią dokumentację i skierować sprawę do sądu rodzinnego. Warto wiedzieć, że nawet sąd w takich przypadkach często stosuje upomnienie ze względu na niewielką szkodliwość czynu. W przypadku wykroczeń drogowych rzadko decyduje się na zastosowanie innych środków.

Co zamiast mandatu?

Czy oznacza to, że dzieci, które nie mają 17 lat, są bezkarne? Nie. Policjant może uznać, że taka osoba, która często łamie prawo, jest zagrożona demoralizacją. W takiej sytuacji to sąd rodzinny podejmuje decyzję, jak z nią postąpić. Do dyspozycji ma takie środki, jak:

  • upomnienie,
  • ustanowienie kuratora,
  • zobowiązanie do wykonania określonych prac na rzecz pokrzywdzonego czy społeczności lokalnej,
  • nakazanie odbycia kary w ośrodku wychowawczym,
  • odebranie rodzicom praw rodzicielskich i umieszczenie w domu dziecka
  • itd.

Jakie są przejawy demoralizacji u nieletnich? Może to być np. częste wagarowanie, wandalizm, palenie tytoniu, picie alkoholu czy zażywanie narkotyków. Warto zaznaczyć, że jednorazowe wagary nie są jeszcze objawem niedostosowania społecznego. Przyjmuje się, że sytuacje wymienione wyżej muszą występować w 2-3 zespołach oraz powtarzać się wielokrotnie.

Za co dziecko może zostać ukarane?

W myśl obowiązujących w Polsce przepisów prawa osoba, która nie ukończyła 17 roku życia, odpowiada tylko za niektóre czyny dozwolone. Należą do nich przestępstwa i określone w ustawie wykroczenia.

Przestępstwa

Według policyjnych statystyk najczęściej popełniane przez nieletnich to m.in. przestępstwa rozbójnicze, czyli np. wymuszenia, kradzieże (także z włamaniem), pobicia, udział w bójce, zniszczenie cudzego mienia, spowodowanie uszczerbku na zdrowiu. Warto zaznaczyć, że nieletni odpowiadają także za przestępstwa skarbowe.

Wykroczenia

A oto lista wykroczeń, za które może zostać ukarana osoba nieletnia, czyli w tym przypadku taka, która ukończyła 13 rok życia i nie ukończyła 17 lat.

Rodzaj wykroczeniaPodstawa prawna (Kodeks Wykroczeń)

zakłócenie porządku i spokoju publicznego

art. 51 KW

niszczenie i uszkadzanie znaków umieszczonych przez organ państwowy

art. 69 KW

uszkadzanie znaków lub urządzeń zapobiegających niebezpieczeństwu

art. 74 KW 

rzucanie kamieniami lub innymi przedmiotami w pojazd mechaniczny będący w ruchu

art. 76 KW

samowolna zmiana, niszczenie lub uszkadzanie znaków drogowych

art. 85 KW

prowadzenie pojazdu przez osobę znajdującą się w stanie wskazującym na użycie alkoholu lub podobnie działającego środka

art. 87 KW

kradzież lub przywłaszczenie mienia

art. 119 KW

paserstwo

art. 122 KW

niszczenie lub uszkodzenie mienia

art. 124 KW

spekulacja biletami wstępu

art. 133 KW

utrudnianie korzystania z urządzeń przeznaczonych do użytku publicznego

art. 143 KW

Ważne!

Odpowiedzialność karną w przypadku szczególnie ciężkich przestępstw takich jak np. zabójstwo, kradzież z użyciem przemocy czy spowodowanie ciężkiego uszkodzenia ciała, ponoszą osoby, które ukończyły 15. lat.

Kiedy rodzic dostaje mandat za dziecko?

Za czyny dzieci do czasu ukończenia przez nie 13 roku życia odpowiadają rodzice lub opiekunowie prawni. Poza tym sąd może przewidzieć dodatkowe środki, opisane w ustawie. W jakich sytuacjach dorosły może odpowiadać finansowo za dziecko? Oto przykłady.

Pozostawienie dziecka samego na drodze

Twoja pociecha, która nie ukończyła 7 lat, nie może zostać sama na drodze, bez względu na to, jak bardzo jest odpowiedzialna. Według najnowszych przepisów chodnik uznawany jest za drogę dla pieszych. Jest to jednak nadal „droga”, a więc małe dziecko nie może samo się po niej poruszać. Oznacza to, że rodzic, posyłający do szkoły czy przedszkola bez opieki dziecko, które nie ukończyło jeszcze 7 lat, może zostać ukarany. Jeśli policjant spotka takiego malucha np. przechodzącego przez ulicę bez opieki, ma prawo wypisać rodzicom mandat. Maksymalna kara, która grozi opiekunom w takiej sytuacji to 5000 zł. Co ciekawe kary nie dostanie opiekun, który zadba, by dziecko, które nie ukończyło 7 roku życia, szło chodnikiem czy przechodziło przez ulicę np. ze starszym rodzeństwem lub kolegą, który ma minimum 10 lat.

Ważne!

Kara nie dotyczy rodziców, których dziecko przebywa samo w strefie zamieszkania!

Pozostawienie dziecka bez opieki w aucie

Taka sama sytuacja dotyczy pozostawienia dziecka, które nie ukończyło 7 roku życia samego w samochodzie, tramwaju, pociągu, autobusie, furmance, na rowerze i innych pojazdach, które służą rodzicom i dziecku do przemieszczania się. Zakazane jest także pozostawianie dziecka samego w wózku.

Jazda na rowerze bez karty rowerowej

Słyszałeś pewnie o groźbie mandatu dla rodziców dziecka, które jechało rowerem lub hulajnogą elektryczną bez odpowiednich dokumentów. Taka kara miała wynosić nawet 1500 zł! Owszem, taka sytuacja nie jest dozwolona. Trzeba jednak wiedzieć, że mandat mogą otrzymać tylko dzieci, które ukończyły 17 lat.Jednak nie oznacza to, że pozostałe dzieci (i ich rodzice) są bezkarni. Odpowiadają przed sądem rodzinnym i nieletnich. Grzywnę w wysokości 1500 zł za poruszanie się dziecka rowerem lub hulajnodze bez uprawnień może nałożyć tylko sąd. Policjant lub strażnik miejski natomiast ma prawo wypisać mandat w wysokości do 200 zł.

Ważne!

Dzieci pomiędzy 10. a 18. rokiem życia muszą legitymować się kartę rowerową lub prawem jazdy kat. AM, A1, B1 lub T. Młodsze mogą poruszać się na rowerze tylko pod opieką dorosłych, z kolei pełnoletnie osoby nie muszą mieć żadnych uprawnień do jazdy rowerem. Wystarczy dowód osobisty.

Jazda dziecka po ścieżce rowerowej

Dzieci, które nie ukończyły 10 lat, mogą jeździć na rowerze tylko pod opieką dorosłego. Taki maluch traktowany jest jako pieszy, a więc nie może poruszać się ścieżką rowerową. W przeciwnym razie rodzic lub opiekun może otrzymać mandat w wysokości 50 zł.

Naprawienie szkody wyrządzonej przez nieletniego

Co prawda nie jest to forma mandatu, jednak w myśl ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, rodzice mogą zostać zobowiązani do naprawienia szkody (w całości lub części) wyrządzonej przez nieletniego. Jeśli więc dziecko, które ukończyło 13 roku życia, a nie ma jeszcze 17 lat, dopuściło się czynu zabronionego, np. zniszczyło cudzy samochód, sąd rodzinny może zobowiązać opiekunów do pokrycia kosztów naprawy. Co jeśli, rodzice będą się uchylać od takich postanowień sądu? Może on nałożyć im karę pieniężną w wysokości od 50 do 1500 zł.

Czy dziecko może dostać mandat za brak biletu?

Wiesz już, od ilu lat można dostać mandat. A co z karą za brak biletu w komunikacji miejskiej? Tak naprawdę w tej sytuacji nie można mówić o mandacie, a o specjalnej opłacie dodatkowej. W regulaminach przejazdu przewoźnicy zaznaczają, że osoby, które nie mają ważnego biletu na przejazd, muszą zapłacić dodatkową opłatę, potocznie nazywaną mandatem. Okazuje się, że także dzieci, które mają ograniczoną zdolność do czynności prawnej, czyli ukończyły 13. lat, będą musiały tego typu opłatę uiścić. Wynika to z Kodeksu cywilnego, w myśl którego, takie osoby mogą „bez zgody przedstawiciela ustawowego zawierać umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego”. Do takich spraw zaliczyć można m.in. jazdę komunikacją miejską.

Praktyka z reguły wygląda tak, że gdy mandat nie zostanie opłacony, na adres dziecka wysyłane jest pismo, będące ponownym wezwaniem do zapłaty. Jeśli i ta droga zawiedzie, sprawa trafia do sądu. Z kolei, jeśli bez ważnego biletu w autobusie czy tramwaju podróżuje dziecko, które nie ma jeszcze 13. lat, wezwanie do zapłaty wystawiane jest od razu na nazwisko rodziców.

FAQ:

  • 1
    Czy dziecko może dostać mandat?

    Mandat za popełnienie wykroczenia może otrzymać tylko osoba, która ukończyła 17 rok życia. Wtedy odpowiada, jak dorosły.

  • 2
    Czy można jeździć bez karty rowerowej?

    Dzieci między 10 a 18 rokiem życia nie mogą jeździć na rowerze czy hulajnodze elektrycznej bez uprawnień, czyli karty rowerowej lub prawa jazdy kat. AM, A1, B1 lub T. Pełnoletnim osobom wystarczy tylko dowód osobisty, a dzieci poniżej 10 roku życia mogą jeździć po chodniku tylko z osobą dorosłą.

Oceń artykuł

0
(0)

Oszczędź na OC/AC

wyceń i kup w 2 minuty

Numer rejestracyjny pojazdu
Data urodzenia właściciela pojazdu

Wpisz datę końca polisy

  • przypomnimy Ci o zbliżającym się końcu ochrony
  • przedstawimy najszerszy zakres polisy w najlepszej cenie na rynku