2024-02-06

Na czym polega recydywa w kodeksie drogowym?

Na czym polega recydywa drogowa i jak wpływa na wysokość mandatu?

Na czym polega recydywa w kodeksie drogowym?

Wysokość mandatów wraz z ostatnimi zmianami przepisów prawa może mocno obciążyć portfel kierowcy, który popełnia wykroczenie drogowe. Jeszcze więcej zapłacą piraci drogowi, którzy notorycznie nie przestrzegają przepisów. Na czym polega recydywa drogowa i jak wpływa ona na wysokość mandatu? Sprawdźmy!

Najważniejsze informacje:

  • Recydywa wykroczeniowa w warunkach drogowych polega na ukaraniu kierowcy, który popełnił drugi raz w ciągu 2 lat dane wykroczenie.
  • Kierowca dopuszczający się recydywy zostanie ukarany mandatem w wysokości podwójnej stawki.
  • Recydywa drogowa obowiązuje za wykroczenia szczególnie niebezpieczne. Do przykładów należy prowadzenie pojazdu w stanie po spożyciu alkoholu, nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu czy przekroczenie prędkości. Pełną listę wykroczeń karanych mandatem za recydywę znajdziesz w dalszej części tego artykułu.
  • Celem wprowadzenia kary recydywy było wzmocnienie dotkliwości kar dla kierowców, którzy stwarzają zagrożenie na drodze, aby zaprzestali tych zachowań.
  • Najniższy mandat w warunkach recydywy wynosi 1600 zł (przekroczenie dopuszczalnej prędkości o 31-40 km/h). Najwyższy mandat wynosi 5000 zł i obowiązuje w przypadku jazdy po alkoholu, a także przekroczenia prędkości o 71 km/h i więcej. Wysokość mandatów za recydywę poznasz, analizując tabelę, znajdującą się w tym artykule.
  • Mandat za recydywę to tylko jedna konsekwencja finansowa dla kierowcy. Drugą jest możliwość naliczenia wyższej składki za ubezpieczenie OC. Towarzystwa mają wgląd w historię mandatów, zatem dla kierowców, którzy zostali ukarani za wykroczenie drogowe, mogą stosować zwyżki na polisę OC.

Co to jest recydywa drogowa?

Najpierw zdefiniujmy to pojęcie. Termin „recydywa” wywodzi się z języka łacińskiego od przymiotnika „recidivus”, czyli powrotny, powtórny czy czasownika „recidare”, oznaczającego popadać w coś na nowo, powracać do wcześniejszych nawyków. W kontekście polskich przepisów recydywa oznacza powtórne złamanie prawa.

Recydywa drogowa z kolei odnosi się do złamania konkretnych przepisów drogowych, które według ustawodawcy zasługują na szczególną penalizację (np. tzw. recydywa po alkoholu czy recydywa za przekroczenie prędkości). Ma ona miejsce, jeśli w ciągu 24 miesięcy od popełnienia danego wykroczenia, kierowca zostanie przyłapany ponownie na tym samym przewinieniu. Skutkiem tego jest wypisanie mandatu w wysokości podwójnej najniższej stawki za to wykroczenie. 

Ważne!

Wraz z podwyższeniem wysokości mandatu za niektóre poważne wykroczenia nie podwaja się liczba punktów karnych. Kara recydywy obowiązuje tylko, jeśli chodzi o wysokość mandatów, a nie liczbę punktów karnych.

Cel kary za wykroczenie drogowe

Mandat za wykroczenie drogowe jest jednym z mechanizmów legislacyjnych, który ma za zadanie kształtowanie zachowań kierowców w taki sposób, by nie stwarzały one zagrożenia dla uczestników ruchu drogowego. Jednak trudno jest ustalić taką wysokość mandatu, by był on dotkliwy dla wszystkich jednocześnie. Dla niektórych kierowców zapłacenie grzywny np. za przekroczenie prędkości nie będzie dotkliwe, a dla innych już tak. 

Wprowadzenie kary recydywy drogowej ma na celu doprowadzenie kierowców do powstrzymania się od pewnych zachowań na drodze. Jest ona przeznaczona dla tych, którzy nie poprawili swojego zachowania po otrzymaniu pierwszego mandatu. Chodzi o wzmocnienie dotkliwości kar dla kierowców, których zachowanie jest niebezpieczne na drodze i stwarza realne zagrożenie dla uczestników ruchu. Niewątpliwie najcięższym przewinieniem jest prowadzenie pojazdów w stanie po spożyciu alkoholu czy innych środków odurzających, a także bardzo szybka jazda. Dlatego mandat za recydywę „po alkoholu” oraz za przekroczenie prędkości o 71 km/h i więcej to aż 5000 zł. Najniższy, choć i tak dotkliwy, jest mandat za recydywę za przekroczenie prędkości do 31-40 km/h, który wynosi 1600 zł. 

Od kiedy obowiązuje recydywa w mandatach?

Pojęcie recydywy wykroczeniowej wprowadzone zostało do polskich przepisów, jako efekt nowelizacji Prawa o ruchu drogowym, którą uchwalono w grudniu 2021 r. Nowe przepisy weszły w życie 1 stycznia 2022 r. Z kolei od 17 września 2022 r. zaczęła obowiązywać dla wybranych wykroczeń kara recydywy.

Przepis, ją wprowadzający to artykuł 38 paragraf 2 Ustawy Kodeks wykroczeń, który brzmi:

„Kierującemu pojazdem mechanicznym ukaranemu za wykroczenie określone w art. 86 § 1a i 2, art. 86b § 1, art. 87 § 1, art. 92 § 2, art. 92a § 2, art. 92b, art. 94 § 1 albo art. 97a, który w ciągu dwóch lat od ostatniego prawomocnego ukarania popełnia to samo wykroczenie wymierza się karę grzywny w wysokości nie niższej niż dwukrotność dolnej granicy ustawowego zagrożenia”.

Czy wiesz, że…

Zaostrzenie kar za wykroczenia drogowe, które obowiązuje od 1 stycznia 2022 r., było pierwszą tego typu zmianą od 30 lat. Kolejny krok to z kolei wprowadzenie kary recydywy w mandatach. 

Za jakie wykroczenia drogowe obowiązuje kara recydywy?

Przepis przytoczony powyżej mówi o kilku wykroczeniach, których ponowne popełnienie w ciągu 2 lat skutkuje wystawieniem kierowcy podwójnego mandatu. Kara recydywy obowiązuje za złamanie:

  • art. 86 § 1a Kodeksu wykroczeń, czyli spowodowanie szkody osobowej (np. potrącenie rowerzysty, pieszego itd.) w związku z niezachowaniem bezpieczeństwa na drodze publicznej, w strefie zamieszkania czy strefie ruchu;
  • art. 86 § 2 i art. 87 § 1 Kodeksu wykroczeń (dotyczą podobnej sytuacji, czyli tzw. recydywy „po alkoholu”), czyli prowadzenia samochodu, będąc pod wpływem alkoholu lub innego środka odurzającego;
  • art. 86b § 1 Kodeksu wykroczeń, czyli nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu, niezatrzymanie samochodu, by umożliwić przejście przez jezdnię osobie niepełnosprawnej, wyprzedzanie na przejściu dla pieszych, omijanie pojazdu, który ustępuje pierwszeństwa pieszemu, naruszanie zakazu jazdy wzdłuż po drodze dla pieszych lub przejściu dla pieszych;
  • art. 92 § 2 Kodeksu wykroczeń, czyli unikanie kontroli drogowej;
  • art. 92a § 2 Kodeksu wykroczeń, czyli za przekroczenie prędkości;
  • art. 92b Kodeksu wykroczeń, czyli naruszenie zakazu wyprzedzania;
  • art. 94 § 1 Kodeksu wykroczeń, czyli prowadzenie pojazdu bez uprawnień;
  • art. 97a Kodeksu wykroczeń, niedozwolone objeżdżanie zapór na przejazdach kolejowych i wjeżdżanie na przejazdy kolejowe.

Teraz zobaczmy, jak wzrasta wysokość mandatu w przypadku tych wykroczeń.

Mandat za recydywę drogową

Według artykułu 38 k.w. wysokość mandatu jest nie niższa „niż dwukrotność dolnej granicy ustawowego zagrożenia”. Recydywista zapłaci więc „podwójny” mandat. Spójrzmy teraz na tabelę, w której zawarte zostały informacje na temat wysokości kar według taryfikatora mandatów oraz kar recydywy drogowej. 

Rodzaj wykroczenia drogowegoMandat za pierwszy raz popełnione wykroczenieMandat – recydywa

przekroczenie prędkości do 31-40 km/h

800 zł

1600 zł

przekroczenie prędkości do 41-50 km/h

1000 zł

2000 zł

przekroczenie prędkości do 51-60 km/h

1500 zł

3000 zł

przekroczenie prędkości do 61-70 km/h

2000 zł

4000 zł

przekroczenie prędkości o 71 km/h i więcej

2500 zł

5000 zł

nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu

1500 zł

3000 zł

złamanie zakazu wyprzedzania

1000 zł

2000 zł

wyprzedzanie na przejściu dla pieszych lub przed nim

1500 zł

3000 zł

spowodowanie zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym, skutkującego szkodą osobową np. rozstrój zdrowia pieszego, rowerzysty itp.

1500 zł

3000 zł

omijanie pojazdu, który stanął, by ustąpić pierwszeństwa pieszemu

1500 zł

3000 zł

wjeżdżanie na torowisko przy zaporach, które są opuszczane, opuszczone lub nie skończyło się ich podnoszenie

2000 zł

4000 zł

wjazd na przejazd kolejowy przy czerwonym świetle lub jeżeli po drugiej stronie nie ma miejsca do kontynuowania jazdy

2000 zł

4000 zł

prowadzenie pojazdu po spożyciu alkoholu lub innego środka odurzającego

2500 zł

5000 zł

Kara recydywy za przekroczenie prędkości a fotoradar

Kara recydywy za przekroczenie prędkości obowiązuje nie tylko wtedy, gdy kierowcę zatrzyma policja, ale także wówczas, gdy zdarzenie zarejestruje fotoradar. Mandat z fotoradaru za przekroczenie drugi raz prędkości o daną wartość w ciągu 2 lat będzie także podwojony. Kierowca za otrzymanie mandatu z fotoradaru w ramach recydywy drogowej ma tyle samo czasu na opłacenie go, co za standardowy mandat, czyli 14 dni. Można go opłacić na poczcie lub przez internet.

Czy wiesz, że…

Na zapłacenie tzw. mandatu kredytowanego także w warunkach recydywy kierowcy mają 7 dni od daty jego wystawienia. Otrzymać go mogą jedynie osoby, które mają polskie obywatelstwo i mieszkają na terenie kraju. Można także zdecydować się na opłacenie mandatu na miejscu (np. kartą, BLIKiem lub gotówką).

Odmowa przyjęcia mandatu w trybie recydywy

Kierowca, który ma wątpliwości co do zasadności kary, może złożyć odwołanie od mandatu, także tego, który został nałożony na niego w ramach kary recydywy drogowej. Jednak trzeba wiedzieć, że nieprzyjęcie mandatu wiąże się z wszczęciem postępowania sądowego, które może skutkować anulowaniem, ale i wzrostem wysokości kary. Sąd może wymierzyć grzywnę w wysokości nawet 30 000 zł w przypadku takich wykroczeń jak m.in.:

  • jazda pod wpływem alkoholu czy innych środków odurzających,
  • jazda bez ważnego prawa jazdy,
  • niezatrzymanie się do kontroli drogowej,
  • nieudzielenie pomocy ofierze wypadku,
  • stworzenie zagrożenia w ruchu drogowym,
  • niewskazanie przez właściciela osoby, która jechała autem.

Czy wiesz, że…

Od kiedy wprowadzono nowy taryfikator mandatów zwiększyła się liczba spraw kierowanych przez policję do sądu. Dane z pierwszego półrocza 2022 roku wskazują, że tych spraw jest o 25% więcej w porównaniu z rokiem poprzednim. Nic dziwnego. Kierowcy, odmawiając wysokich mandatów, liczą na ich anulowanie lub choćby zmniejszenie.

Przykład mandatu za recydywę za przekroczenie prędkości

Znamy już teorię dotyczącą kary recydywy drogowej. Zobaczmy teraz na przykładzie, jak wysoki mandat zapłaci kierowca za przekroczenie prędkości i ile punktów karnych zostanie przypisanych do jego konta. 

Pan Jan spieszył się do pracy, a dopuszczalna prędkość na drodze, którą jechał, wynosiła 60 km/h. Ponieważ było to już długo po godzinach szczytu, ulica była pusta. Przycisnął więc pedał gazu i rozpędził się do 95 km/h. Przekroczył więc prędkość o 35 km/h. Fakt ten został zarejestrowany przez fotoradar. Pan Jan otrzymał mandat z fotoradaru za przekroczenie prędkości w wysokości 800 zł i 9 punktów karnych. Kilka miesięcy później ponownie przekroczył dopuszczalną prędkość o podobną wartość, bo o 32 km/h. Dodatkowo przejechał na czerwonym świetle, co zarejestrowała policja. Ponieważ dopuścił się recydywy za prędkość, policja ukarała go mandatem w wysokości 1600 zł i 9 punktów karnych. Z kolei za przejazd na czerwonym świetle otrzymał mandat w wysokości 300 zł i 6 punktów karnych. Ponieważ na jego koncie znalazły się 24 punkty karne, dodatkowo zatrzymane zostało jego prawo jazdy. Aby je odzyskać, będzie musiał przejść badania psychologiczne i zdać egzamin teoretyczny i praktyczny.

Trudności w egzekwowaniu nowej kary

Jako ciekawostkę przytoczmy sytuację, która miała miejsce w pierwszym miesiącu obowiązywania kary recydywy. W październiku 2022 r. policjanci ukarali kierowcę, który przekroczył prędkość o 42 km/h. Ponieważ ten kierowca popełnił takie samo wykroczenie w czerwcu tego roku, funkcjonariusze potraktowali sytuację z października jako recydywę i ukarali go podwójną stawką, czyli mandatem wynoszącym 2 tys. zł. Ponieważ sytuacja trafiła do Rzecznika Praw Obywatelskich, mandat został zmniejszony – prawo nie działa bowiem wstecz. Pierwsze wykroczenie ten kierowca popełnił w czerwcu, a kara recydywy zaczęła obowiązywać we wrześniu. 

Policja zapewnia, że funkcjonariusze zostali odpowiednio przeszkoleni, by egzekwować karę recydywy wykroczeniowej. Ponadto wprowadzono nową funkcjonalność do systemów policyjnych. Polega ona na tym, że na terminalu policyjnym, funkcjonariusz widzi oznaczone kolorem czerwonym wykroczenie popełnione po dniu 16 września 2022 r., które kwalifikuje się jako „recydywa drogowa”. Ma to ułatwić pracę i zmniejszyć ryzyko pomyłek.

Czy mandat za recydywę ma sens? Statystyki

Zmiany wprowadzone w ostatnich latach w przepisach prawa przyniosły realny efekt. Między innymi dzięki wprowadzeniu wyższych kar za wykroczenia drogowe, recydywy w mandatach czy zasady udzielania pierwszeństwa pieszym na pasach, odnotowano zwiększenie bezpieczeństwa. Według statystyk w roku 2019 na drodze zginęło 2389 osób, a w 2022 r. liczba zabitych wynosiła 1559. To spadek o 34,7%. Liczba wypadków drogowych z kolei spadła o 27,6%, a rannych w nich było o 28,9% mniej. 

Jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy jest coraz większe przestrzeganie przez kierowców dopuszczalnej prędkości. W latach 2019-2022 zmniejszyła się liczba zatrzymanych praw jazdy w związku z przekroczeniem dopuszczalnej prędkości o 51 km/h na obszarze zabudowanym. W 2019 r. 38 tys. kierowców straciło z tego powodu prawo jazdy, a w 2022 r. zatrzymanych zostało 23 tys. dokumentów. 

Ubezpieczenie komunikacyjne a kara recydywy

Trzeba wiedzieć, że kara recydywy ma związek nie tylko z wyższym mandatem. To nie koniec nieprzyjemności finansowych z tego tytułu. Nieprzestrzeganie przepisów wiąże się  także z wyższymi stawkami za ubezpieczenie OC. Od 17 czerwca 2022 r. towarzystwa mają wgląd w historię mandatów drogowych, co skutkować może nałożeniem tzw. zwyżki na ubezpieczenie samochodu. Ubezpieczyciele biorą pod uwagę różne czynniki, które wpływają na wysokość składki OC. Szacują także tzw. ryzyko ubezpieczeniowe. Ubezpieczanie osób, które notorycznie popełniają wykroczenia drogowe po prostu im się nie opłaca, jednak ponieważ ubezpieczenie OC jest w Polsce obowiązkowe, towarzystwo nie może odmówić jego sprzedaży. Może natomiast ustalić wysoką składkę polisy, by zrekompensować sobie ponoszone ryzyko. 

Zbliża się czas zakupu ubezpieczenia OC? Jeśli chcesz rozeznać się w ofertach ubezpieczeniowych, to zapraszamy Cię do kalkulatora ubezpieczeń OC i AC. Możesz tu porównać ubezpieczenia aż 30 towarzystw, sprawdzić różne warianty, wybrać najlepsze z nich, a następnie opłacić polisę. My wyślemy wszystkie dokumenty na Twój adres e-mail, a całą procedurę odbędziesz bez wychodzenia z domu.  

FAQ:

  • 1
    Ile trwa recydywa za punkty karne?

    Kara recydywy obowiązuje tylko w mandatach. Liczba punktów karnych nie jest podwajana przy popełnieniu drugi raz ciężkiego wykroczenia w ciągu 2 lat.

  • 2
    Co ile wygasają punkty karne?

    Od 17 września 2023 roku obowiązują nowe przepisy, jeśli chodzi o kasowanie punktów karnych. Punkty karne zgromadzone na koncie kierowcy w centralnej ewidencji zostają z niego usuwane po upływie roku. Punkty karne, które kierowca otrzymał do 17 września 2023 roku natomiast skasują się dopiero po 2 latach, według zasady, która obowiązywała przed nowelizacją przepisów.

  • 3
    Czy recydywa obejmuje punkty karne?

    Nie. Kara recydywy drogowej obowiązuje tylko, jeśli chodzi o wysokość mandatów.

Oceń artykuł

5.00
(1)

Wpisz datę końca polisy

  • przypomnimy Ci o zbliżającym się końcu ochrony
  • przedstawimy najszerszy zakres polisy w najlepszej cenie na rynku