Kiedy pieszy na pasach ma pierwszeństwo i czym są przejścia sugerowane?

Chcesz uporządkować wiedzę na temat pierwszeństwa na pasach? Jak brzmi znowelizowana ustawa Prawo o ruchu drogowym? Czym są przejścia sugerowane? Co grozi za złamanie przepisów? Przeczytaj nasz artykuł, a dowiesz się wszystkiego na temat przejść dla pieszych oraz tzw. przejść sugerowanych.

To, jak piesi oraz kierujący pojazdami powinni zachowywać się na przejściu reguluje Ustawa Prawo o ruchu drogowym, a konkretnie artykuł 13. Według niego każdy, kto przechodzi przez jezdnię czy torowisko musi zachować szczególną ostrożność. Jednak to pieszy na pasach ma pierwszeństwo przed innymi samochodami. Wyjątek stanowi przejście przez torowisko, ponieważ tutaj to pieszy musi udzielić pierwszeństwa tramwajowi.

Tak brzmiał ten przepis aż do 1 czerwca 2021 roku. Wtedy bowiem ustawodawca zdecydował się na jego zmianę. Powodem była rosnąca liczba wypadków z udziałem pieszych, którym kierowcy nie ustąpili pierwszeństwa. Zmieniony przepis brzmi:

Czego konkretnie dotyczy zmiana? Do tej pory przepis mówił tylko o „przechodzeniu” przez jezdnię czy torowisko, a teraz każdy, kto ma już tylko zamiar wejścia na przejście dla pieszych, jest chroniony prawnie.

Przepisy mówią także, że kierowca oprócz ustąpienia pierwszeństwa pieszemu, który wchodzi lub przechodzi przez jezdnię musi także zachować szczególną ostrożność, a także zwolnić.

Kontrowersje wokół nowego przepisu krążą wokół słowa „wchodzący”. W całej ustawie Prawo o ruchu drogowym nie znalazła się definicja, która opisywałaby dokładnie, kim jest pieszy wchodzący na jezdnię. W związku z tym interpretacja artykułu 13. nastręcza problemów, a luka w prawie pozostawia dowolność w wydawaniu wyroków. 

Kiedy kierowca ma wiedzieć, że pieszy ma zamiar wejścia na jezdnię? Zdrowy rozsądek dyktuje uważną obserwację terenu wokół przejścia dla pieszych. Znawcy prawa mówią o dwóch przypadkach, kiedy mamy do czynienia z „wchodzącym” na jezdnię pieszym. Po pierwsze, jest nim ten, kto trzyma stopę w powietrzu nad tzw. zebrą. W takim przypadku kierowca zazwyczaj nie ma problemu z rozpoznaniem intencji pieszego i wie, że musi się zatrzymać. Jednak to tylko jeden przypadek. Jeśli kierowca widzi, że ktoś zbliża się do jezdni, nawet dość szybko i pewnie, ale rozgląda się, by upewnić się, czy zbliża się jakiś pojazd, może domniemać, że pieszy ma zamiar wkroczyć na pasy. Tak więc zamiar przejścia przez jezdnię kierowca może u takiego pieszego rozpoznać na podstawie mowy jego ciała.  

Jak zachować się powinien kierowca w stosunku do pieszego, który przechodzi przez drogę dwujezdniową? Tak naprawdę przejścia rozdzielone wysepką czy innym elementem, traktowane są jak dwa odrębne przejścia. W związku z tym kierowca nie musi zatrzymywać się, jeśli pieszy jest daleko.

Zobowiązany jest do ustąpienia pierwszeństwa tylko tym, którzy wchodzą na przejście z chodnika po prawej stronie lub z wysepki po lewej.

Ustąpienie pierwszeństwa pieszemu jest dla wielu kierowców zrozumiałe. Jednak wielu z nich zastanawia się, kiedy można ruszyć po przepuszczeniu pieszego przez jezdnię. Otóż zasada brzmi, że pojazd może ruszyć z przejścia, gdy osoba przez nie przechodząca oddali się na bezpieczną odległość. Oznacza to, że kierowca nie musi czekać do czasu, aż pieszy zejdzie z zebry. Wręcz przeciwnie, szybka reakcja jest na drodze pożądana i pozwala zachować dynamikę ruchu drogowego.

By odpowiedzieć na to pytanie, znów zajrzyjmy do przepisów Prawa o ruchu drogowym. Art. 13. ust. 2. mówi:

W ust. 3. z kolei czytamy, że pieszy może przejść przez jezdnię bez pasów, jeśli zachowa ostrożność i nie spowoduje zagrożenia na drodze. W przypadkach omówionych w ust. 2. pieszy nie ma pierwszeństwa i musi udzielić go innym pojazdom, a sam musi „do przeciwległej krawędzi jezdni lub drogi dla rowerów iść drogą najkrótszą, prostopadle do osi jezdni lub drogi dla rowerów”.

Przepisy obowiązujące od  21 września 2022 r. wprowadziły nowe pojęcie – sugerowane przejście dla pieszych. Brzmi dość enigmatycznie, ale już spieszymy z odpowiedzią, czym one są i czym różnią się od klasycznej „zebry”.

Ustawa Prawo o ruchu drogowym mówi, że przejście sugerowane to:

Tyle, jeśli chodzi o teorię. Co oznacza w praktyce miejsce „dostosowane technicznie”? Przy przejściu sugerowanym znajdziemy lekko obniżony krawężnik oraz system oznaczeń fakturowych. Takie miejsce może mieć także azyl dla pieszych, czyli popularną wysepkę, która ma ułatwić pieszym przejście. Niekiedy przejścia sugerowane mogą być także oświetlone.

W przeciwieństwie do klasycznego przejścia dla pieszych przejście sugerowane jest nieoznakowane, tzn. w jego pobliżu nie znajdziemy znaku pionowego D-6 lub D-6b, a także poziomego P-10, potocznie nazywanego “zebrą”.

Co możemy powiedzieć w temacie: przejście sugerowane a pierwszeństwo? Okazuje się, że o ile na pasach pieszy ma pierwszeństwo już, gdy chce na nie wejść, o tyle przekraczając jezdnię na przejściu sugerowanym to na nim ciąży odpowiedzialność przepuszczenia pojazdów. Pieszy nie ma więc pierwszeństwa na przejściu sugerowanym!

Znamy już brzmienie przepisu, według którego pieszy na pasach ma pierwszeństwo przed pojazdem. Jaka jest kara za jego złamanie? Otóż według nowego taryfikatora mandatów, który obowiązuje od 1 stycznia 2022 r. za brak zatrzymania się przed pasami, na których jest pieszy kierowca może zostać ukarany mandatem w wysokości 1500 zł i 15. punktów karnych. Co więcej, nowelizacja przepisów z dnia 17 września 2022 r. wprowadziła pojęcie recydywy, która obowiązuje również w przypadku nieprzepuszczenia pieszego na przejściu. Kara ta polega na tym, że jeśli kierowca zostanie przyłapany na tym samym wykroczeniu w ciągu 24 miesięcy, zapłaci mandat w wysokości podwójnej stawki. W myśl tej zasady, jeśli kierowca nie ustąpi pierwszeństwa przechodzącej przez jezdnię osobie, zapłaci 1500 zł, a jeśli w ciągu 2 lat policja zauważy, że dopuszcza się tego samego wykroczenia, może ukarać go mandatem w wysokości 3000 zł. Ta zasada nie dotyczy jednak punktów karnych.

Groźba tak wysokich grzywien ma skłonić kierowców do ostrożnego poruszania się przy przejściach dla pieszych. Długofalowo, zmiany w taryfikatorze mandatów mają wpłynąć na mentalność kierowców. Według “starego” taryfikatora mandatów kierowcy groziła kara w postaci 350 zł i 10 punktów karnych. Tak więc to spore zmiany.

Nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu może być dramatyczne w skutkach. Ciężkie obrażenia ciała, a nawet śmierć spotyka co roku tysiące pieszych. Tylko w samym 2022 roku na drodze zginęło 460 osób, a rannych było 4367 osób. Odszkodowanie za potrącenie pieszego (a także rowerzysty) jest w takim przypadku wypłacane z ubezpieczenia OC sprawcy.

Jak to wygląda w praktyce? Działa tu zasada ryzyka, która dotyczy szczególnej ochrony poszkodowanego. Nie ma znaczenia, czy kierowca był winny, czy nie. Odszkodowanie będzie zawsze wypłacone potrąconemu pieszemu, bez względu na to, czy kierowca jest bezwzględnie winny zdarzeniu. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy to pieszy w całości zawinił – wtedy ubezpieczyciel może odmówić wypłaty z ubezpieczenia OC, które miał kierowca.

By mieć spokój o przyszłość swoją i swojej rodziny w razie nieprzewidzianych sytuacji, wykup ubezpieczenie na życie. Możesz skorzystać z naszego kalkulatora ubezpieczeń na życie, który pomoże Ci wybrać najlepszą dla Ciebie ofertę. W ramach takiej polisy Twoi bliscy otrzymają świadczenie, gdyby Cię zabrakło, otrzymasz odszkodowanie w razie wypadku czy choroby, a także, gdy z powodu uszczerbku na zdrowiu nie będziesz już mógł dłużej podejmować pracy zarobkowej.

Jesteś kierowcą i szukasz dobrego OC? Skorzystaj z kalkulatora OC i AC na cuk.pl, by porównać oferty i wybrać najkorzystniejszą z nich!

Nie jest oznakowane ani znakami pionowymi, ani zebrą. Przejścia sugerowane można rozpoznać po obniżonym krawężniku czy wyniesionych fragmentach drogi. Niekiedy są także oświetlone.

Jeśli przejście dla pieszych jest w odległości 100 m od miejsca, w którym chcemy przekroczyć jezdnię, możemy to zrobić. Przepisy mówią także, że: “jeżeli skrzyżowanie znajduje się w odległości mniejszej niż 100 m od wyznaczonego przejścia, przechodzenie jest dozwolone również na tym skrzyżowaniu”.

Nie, nie trzeba czekać. Wystarczy, że pieszy oddali się na bezpieczną odległość.