Co to są pojazdy autonomiczne i czy są legalne w Polsce?

Pojazd autonomiczny można inaczej nazwać autem bez kierowcy. To bezzałogowy samochód, którym steruje specjalny system. W skali światowej powstały 3 kategorie pojazdów autonomicznych:

Sporo takich aut to klasyczne samochody wzbogacone o system czujników i kamer, które pozwalają maszynie obserwować sytuację na drodze i podejmować decyzje co do kierowania pojazdem.

Najważniejsze elementy pojazdu autonomicznego to radar („widzi” przeszkody przy pomocy fal radiowych), lidar (obserwuje sytuację na drodze, stosując do tego światło lasera), GPS (to system nawigacji, który dostarcza dane o położeniu auta), a także widzenie komputerowe (to sposób na kodowanie obrazu w opis cyfrowy, który pozwala maszynie na sterowanie autem).

Znamy już definicję pojazdu autonomicznego, a teraz pora na przytoczenie nieco historycznych faktów. Za pierwsze autonomiczne auto można uznać pojazd skonstruowany przez specjalistów japońskiego Laboratorium Inżynierii Mechanicznej Tsukuba w 1977 r. Poruszał się on po specjalnie oznaczonych torach, dzięki dwóm kamerom, a jego maksymalna prędkość wynosiła 30 km/h.

Wśród marek, które obecnie wypuszczają na rynek pojazdy autonomiczne wymienić należy koncerny samochodowe, takie jak: Mercedes-Benz, General Motors, Bosch, Nissan, Toyota, Audi czy Volvo, ale także firmy informatyczne np. Nvidia czy Google.

Chociaż według polskiego prawa taki rodzaj samochodu nie jest legalny, to jednak można go spotkać na naszych drogach w ramach prowadzenia badań nad nową technologią, za uzyskaniem stosownej zgody. Właśnie na potrzeby takich testów ustawodawca wprowadził 22 lutego 2018 roku stosowne zmiany w ustawie Prawo o ruchu drogowym. Definicja pojazdu autonomicznego na potrzeby naszego podwórka znajduje się w dziale 6, który nazwany został: „Wykorzystanie dróg na potrzeby prac badawczych nad pojazdami autonomicznymi”. Czytamy w nim:

Na razie mówimy o prowadzeniu badań. Kiedy pojazdy autonomiczne pojawią się na polskich drogach? Instytut Transportu Samochodowego zapowiada, że stanie się to w roku 2030. Jednak do tego czasu trzeba rozwiązać wiele problemów – na gruncie prawnym, infrastrukturalnym czy też społecznym. Okazuje się bowiem, że ponad 67% badanych kierowców deklaruje obawę wobec samochodów autonomicznych.

Sprawdź, jakie jest obowiązkowe wyposażenie auta w 2023 roku.

Jednym z założeń twórców i propagatorów samochodów bez kierowcy jest chęć wyeliminowania czynnika ludzkiego. Powołują się oni na statystyki – aż 90% wypadków spowodowanych jest przez błąd człowieka. Wprowadzenie na ulice pojazdów autonomicznych pozwoliłoby na zmniejszenie wypadków spowodowanych przez kierowców pod wpływem alkoholu, narkotyków, posługujących się podczas jazdy telefonem. Maszyna nie ulega emocjom, nie prowadzi auta brawurowo, tak jak ma to miejsce w przypadku człowieka.

Do zalet korzystania z tego typu rozwiązania zaliczyć możemy także oszczędność czasu pasażerów. Nie trzeba skupiać się na kierowaniu autem, można popracować lub poczytać. Samochody bezzałogowe to także świetny pomysł na długich i męczących trasach. Jeśli do obiegu wprowadzilibyśmy auta całkowicie obsługiwane przez komputer, samodzielnie mogłyby się poruszać np. dzieci, niewidomi czy osoby z dużym stopniem niepełnosprawności.

Co można powiedzieć o wadach pojazdów autonomicznych? Maszyna nie jest w stanie zawsze zareagować adekwatnie w sytuacjach niejasnych. Ciężko jest czasem rozszyfrować działanie kierowców. Dlatego, dopóki na drogach nie będą jeździć tylko same pojazdy autonomiczne, które się będą ze sobą komunikować, nie możemy w 100% zaufać maszynie. Nie bez znaczenia jest także fakt, że przez wprowadzenie pojazdów autonomicznych na szeroką skalę, pracę straciłoby wiele osób – taksówkarzy czy kierowców samochodów ciężarowych itd. Kolejna wada – systemy komputerowe to łatwy łup dla hakerów, którzy mogą łatwo przywłaszczyć sobie auto, nie mówiąc już o porwaniach w celu okupu czy aktach terrorystycznych.

W przypadku klasycznego modelu auta sprawa jest prosta – każdy właściciel samochodu, na mocy Ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych Ubezpieczeniowym Funduszy Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych musi wykupić polisę. Ubezpieczenie OC jest przypisane jednak do auta, a nie do osoby, co oznacza, że zadziała w każdym wypadku, niezależnie kto będzie prowadził pojazd i spowoduje kolizję czy inną szkodę. Jeśli sprawca zbiegnie z miejsca wypadku, poszkodowany otrzyma odszkodowanie z Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.

Można się tylko domyślać, że sprawa będzie wyglądać podobnie w przypadku pojazdów autonomicznych, jeśli zostaną w Polsce zalegalizowane. Gdy komputer się pomyli i spowoduje szkodę, to właściciel auta będzie odpowiadał z własnego OC.  

Warto także zaznaczyć, że w planach Komisji Transportu i Turystyki Unii Europejskiej są specjalne systemy rejestrujące zdarzenia w pojazdach autonomicznych. Ułatwiłoby to z pewnością pracę ubezpieczycieli w ustalaniu, kto był sprawcą szkody.

Jak na razie pojazdy w pełni autonomiczne to przyszłość. Jednak już teraz na drogach, także w Polsce, spotkać możemy samochody, które mogą poruszać się w trybie autopilota. To dodatkowa opcja w wysokiej klasy samochodach. Polega na przejęciu kontroli przez system, który samodzielnie przyspiesza, hamuje i kieruje autem, ale tylko w obrębie pasa ruchu. Warunkiem korzystania z autopilota jest nadzór kierowcy nad autem. Cena samochodu autonomicznego z funkcją autopilota to ok. 200 tys. zł – mowa tu o modelu Tesla 3. Jednak na rynku dostępne są także auta autonomiczne, za które zapłacić możemy nawet 600 tys. zł (np. za Mercedesa klasy E). 

Masz takie auto? A może zastanawiasz się nad jego zakupem? Teraz możesz łatwo sprawdzić cenę ubezpieczenia OC takiego pojazdu. Wystarczy, że skorzystasz z naszego kalkulatora OC i AC. Będziesz mógł nie tylko wybrać najlepszą opcję, ale też dokonać zakupu przez internet.