Jak wygląda badanie medycyny pracy?

Medycyna pracy to placówka, którą trzeba odwiedzać wielokrotnie w ciągu życia zawodowego. Wykonuje się tu badania wstępne przed dopuszczeniem pracownika do pracy, okresowe, kontrolne oraz podczas zmiany stanowiska. Dowiedz się, jak przebiega wizyta u lekarza medycyny pracy.

Każdy pracownik, który jest zatrudniony na umowę o pracę, musi obowiązkowo przejść badania medycyny pracy. Bez aktualnego badania, pracownik nie może być dopuszczony do pracy. Osoba zatrudniona na umowę o pracę ma obowiązek poddania się wszystkim koniecznym badaniom, a pracodawca z kolei musi skierować członków swojej załogi do odpowiedniego specjalisty i zapewnić mu ich wykonanie.

Wyróżnia się kilka rodzajów badań medycyny pracy. Oto klasyfikacja ze względu na częstotliwość ich wykonywania:

Reguła brzmi, że pracodawca kieruje pracownika na badania medycyny pracy do placówki, z którą ma podpisaną umowę. Jednak przepisy Kodeksu Pracy nie zakazują przyjęcia orzeczenia lekarskiego od lekarza z innej placówki. Prawnicy wskazują jednak, że udanie się do innego punktu niż tego wskazanego na skierowaniu, może być odebrane jako nieprzestrzeganie zasad.

Obowiązek wystawienia takiego dokumentu spoczywa na pracodawcy. Skierowanie na badanie medycyny pracy wystawiane jest w dwóch egzemplarzach. Jeden przeznaczony jest dla lekarza, a drugi dla pracownika.

Przepisy nie regulują kwestii ważności skierowania na badania medycyny pracy. Jednak trzeba zaznaczyć, że orzeczenie lekarskie jest potrzebne, by móc dopuścić pracownika do pracy. Dokument musi być więc wystawiony odpowiednio wcześniej, by pracownik mógł umówić się, a następnie wykonać wszelkie potrzebne badania.

Forma kontaktu zależna jest od placówki, z którą firma, kierująca pracownika na badanie ma podpisaną umowę. Czasem umówić się można przez telefon, czasem konieczna jest wizyta osobista. By ustalić termin badania, trzeba przygotować skierowanie.

To do obowiązków pracodawcy należy wysłanie pracownika do lekarza medycyny pracy. Musi za takie badania także zapłacić. Pokrywa wszelkie koszty związane z takim przedsięwzięciem. Jeśli więc pracownik musi wyjechać do innego miasta, by poddać się badaniom, pracodawca musi zwrócić koszty podróży.

To, ile kosztuje dane badanie, zależne jest od kilku czynników. Ważny jest nie tylko zakres podyktowany tym, na jakie stanowisko zlecane jest badanie, ale także placówka medyczna. Cena badania może wahać się od 100 do nawet 500 zł. Trzeba jednak pamiętać, że pracownik nie pokrywa kosztów tych badań. Robi to pracodawca.

Badania wstępne wykonuje się przed rozpoczęciem pracy, a więc trzeba na nie udać się przed podjęciem zatrudnienia. Nie przysługuje więc na nie dzień wolny. 

A co z badaniami okresowymi i kontrolnymi? W tych przypadkach także nie przysługuje dzień wolny od pracy. Pracownik udaje się do placówki w godzinach pracy, jednak trzeba zaznaczyć, że za ten czas wolny od wykonywania obowiązków służbowych nadal przysługuje mu wynagrodzenie. Jeśli okaże się, że czas potrzebny na czynności wykonywane przez lekarza się przedłuży i będzie wykraczał poza godziny pracy pracownika, nie wraca on do pracy, a udaje się do domu.

Na badanie medycyny pracy trzeba przygotować kilka dokumentów. Oto lista rzeczy, które trzeba ze sobą zabrać:

Wszystko zależy od zakresu badań. Ogólna zasada brzmi, że na badania profilaktyczne do placówki medycyny pracy trzeba przyjść wypoczętym i wyspanym. Jeśli badana będzie krew, trzeba być na czczo przez 12 godzin, unikać alkoholu i ciężkich posiłków, a także nie forsować się dzień przed.

Wszystko zależy od konkretnej sytuacji. Standardowa wizyta w przychodni medycyny pracy trwa od 15 minut do 2 h, jednak jeśli stanowisko wymaga rozszerzonego pakietu badań, pobyt w placówce może się przedłużyć.

Celem badania przez lekarza specjalizującego się w medycynie pracy jest ocena stanu zdrowia pracownika lub kandydata w kontekście obowiązków związanych z danym stanowiskiem. Badanie z reguły rozpoczyna się dokładnym wywiadem. Lekarz może zapytać o ogólny stan zdrowia, listę przyjmowanych leków, nałogi, przebyte operacje i wypadki, a także choroby występujące w rodzinie. Jeśli jest to konieczne, by ocenić wpływ warunków pracy na zdrowie, lekarz może zlecić:

Specjalista bierze pod uwagę specyfikę danego stanowiska oraz historię choroby pacjenta. Ocenia także, jak warunki pracy na danym stanowisku mogą wpłynąć na stan zdrowia pracownika i ewentualne wystąpienie u niego chorób zawodowych. Jeśli nie stwierdzi żadnych przeciwwskazań do wykonywania obowiązków w firmie, która skierowała go na badania, wyda orzeczenie o zdolności do pracy na określonym stanowisku.

Zdarza się, że lekarz nie wyda orzeczenia o braku przeciwwskazań do wykonywania określonej pracy. Co wtedy? Pracodawca może wówczas zaproponować takiej osobie pracę na innym stanowisku, jeśli lekarz wyrazi na to zgodę. Mówi o tym rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 maja 1996 r. Gdy nie ma możliwości przeniesienia na inne stanowisko lub pracodawca zaproponował inną pracę, ale pracownik jej nie przyjął, można rozwiązać umowę o pracę.

Zarówno pracownik, który był poddany badaniu, jak i pracodawca, mogą złożyć odwołanie od orzeczenia lekarskiego. Wnosi się je na piśmie w ciągu 7 dni od dnia wydania negatywnego orzeczenia. Odwołanie składa się na ręce lekarza, który wydał orzeczenie, a kieruje się je do wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy właściwego ze względu na miejsce świadczenia pracy lub siedzibę jednostki organizacyjnej. Orzeczenie wydane w trybie odwołania jest ostateczne.

Pierwsze badanie, wykonywane przed zatrudnieniem są ważne z reguły rok. Po tym czasie wykonywane są badania okresowe. To, jak często pracownik będzie się musiał im poddawać, ustala lekarz medycyny pracy na podstawie m.in. rodzaju wykonywanej pracy i potencjalnych zagrożeń zawodowych, które mogą występować na danym stanowisku. Nie ma reguły, jak często trzeba stawiać się u specjalisty. Czasem jest to 2, czasem 4 lata, jednak nie rzadziej niż raz na 5 lat. W niektórych przypadkach lekarz może zlecić badania okresowe co 12 miesięcy. Trzeba pamiętać, że oprócz badania wstępnego i okresowego, istnieją także badania kontrolne, które wykonuje się, gdy pracownik był na L4, trwającym dłużej niż 30 dni.

Niestawienie się u specjalisty ma poważne konsekwencje, zarówno dla pracodawcy, jak i pracownika. Firma, która dopuści do pracy pracownika bez ważnego orzeczenia lekarskiego, dopuszcza się poważnego naruszenia zasad BHP. Grozi za to grzywna w wysokości od 1000 zł do 30 000 zł. Poza tym pracodawca w takich okolicznościach będzie odpowiadał, jeśli wystąpi, za wypadek pracownika, którego nie skierował na badania medycyny pracy. 

Z kolei konsekwencją niepoddania się badaniom medycyny pracy dla pracownika jest niedopuszczenie go do pracy, co wiąże się z brakiem wynagrodzenia oraz ograniczonym prawem do urlopu.

Warto zaznaczyć, że te dwie kwestie są od siebie zupełnie niezależne. Pracodawca ma obowiązek wysyłać pracownika na wstępne, okresowe i kontrolne badania medycyny pracy. Jednak może także zaproponować ubezpieczenie grupowe dla pracowników, czyli polisę na życie, a także prywatne ubezpieczenie medyczne. Dzięki takiemu pakietowi medycznemu, pracownicy mogą mieć szerszy dostęp do opieki lekarzy i usług medycznych. Taka propozycja ze strony pracodawcy to duży plus w oczach pracowników. 

Twój pracodawca nie zapewnia grupowej polisy na życie? Chcesz poszukać jej na własną rękę? Zapraszamy do naszego kalkulatora. Porównywarka ubezpieczeń na życie to proste narzędzie, dzięki któremu znajdziesz najlepszą „życiówkę”.