Czterokołowiec lekki – kto może prowadzić, jak zdobyć uprawnienia i czy wymaga ubezpieczenia?

Czterokołowiec lekki to jeden z pojazdów, który można spotkać na drodze obok aut, ciężarówek, autobusów czy motocykli. Niektórzy traktują go jako swoisty sprzęt treningowy przed przesiadką za kierownicę samochodu osobowego. Jakie uprawnienia trzeba mieć, by prowadzić czterokołowiec lekki? Czy taki pojazd trzeba ubezpieczyć? Na te i inne pytania odpowiedzi szukaj w poniższym artykule.

Zastanawiasz się, czy czterokołowiec lekki to samochód? Otóż nie. Chociaż niektóre wyglądają jak małe auta, to według przepisów nimi nie są. Czterokołowiec lekki to pojazd silnikowy (napędzany silnikiem elektrycznym lub spalinowym) o masie własnej do 350 kg. Prędkość maksymalna w jego przypadku ograniczona jest do 45 km/h. Wynika tak z art. 2 pkt 42c Ustawy Prawo o ruchu drogowym. W Polsce pojazdy te są klasyfikowane w kategorii L6e.

Już 14-latek może legalnie poruszać się czterokołowcem. Wystarczy, że uzyska prawo jazdy kategorii AM, czyli dokument, który uprawnia także do prowadzenia motoroweru. Co ważne, trzeba pamiętać, że do prowadzenia większości ciężkich quadów, czyli czterokołowców, nie wystarczy samo prawo jazdy AM, ale “wyższe”, czyli B1. Jednak trzeba podkreślić, że osoba, która zdobyła takie uprawnienia (czyli już nawet 16-latek) może legalnie jeździć czterokołowcem lekkim. Podsumowując, do poruszania się mikrosamochodem trzeba mieć prawo jazdy kategorii AM lub wyższe.

Zobacz również: Prawo jazdy A  wszystko, co musisz wiedzieć.

Trzeba przejść przez taką samą procedurę, jak w przypadku uzyskiwania innego rodzaju prawa jazdy. By otrzymać uprawniania do jazdy czterokołowcem lekkim, trzeba odbyć szkolenie, zarówno teoretyczne, jak i praktyczne, a także zdać egzamin państwowy w Wojewódzkim Ośrodku Ruchu Drogowego (WORD). 

Proces uzyskania prawa jazdy na czterokołowiec lekki przebiega w kilku etapach:

Czy do kierowania czterokołowcem lekkim wystarczy dowód? Niestety nie. Prawdą jest, że by poruszać się motorowerem, wystarczy mieć dowód osobisty (w przypadku osób, które ukończyły 18. rok życia przed 19 stycznia 2013 r.), jednak zasada ta nie obowiązuje w przypadku czterokołowców lekkich. Konieczne jest prawo jazdy kategorii AM lub wyższe.

Od 1 stycznia 2022 r. obowiązują przepisy, w myśl których prowadzenie czterokołowca lekkiego bez uprawnień jest karane przez sąd, a nie w postępowaniu mandatowym. Oznacza to, że jeśli funkcjonariusz podczas kontroli drogowej zatrzyma kierowcę, jadącego mikrosamochodem bez wymaganego prawa jazdy, nie ukara go, a sprawa od razu zostanie skierowana do sądu. Minimalna grzywna za to wykroczenie to 1500 złotych oraz obligatoryjnie orzekany zakaz prowadzenia pojazdów. Możliwe kary to także areszt lub ograniczenie wolności.

Dozwolone jest, by zarejestrowane i ubezpieczone czterokołowce lekkie jeździły po drogach publicznych, w strefach ruchu i zamieszkania. Jednak nie mogą wjeżdżać na autostrady i drogi ekspresowe. Wynika to z art. 2 pkt 3 i 4 Ustawy Prawo o ruchu drogowym. Mikrosamochody nie mogą jechać z prędkością większą niż 45 km/h, a więc mogłyby stworzyć zagrożenie na autostradzie.

Czterokołowce lekkie to inaczej mikrosamochody np. marki Aixam, Microcar i Ligier. Spełniają one zawarte w definicji kwestie dotyczące prędkości czy maksymalnej masy. Trzeba jednak wiedzieć, że nie każdy quad może być zakwalifikowany do kategorii czterokołowców lekkich. Owszem, jeśli jego masa własna nie przekracza 350 kg, a maksymalna prędkość, którą może osiągnąć to 45 km/h, to taki quad jest czterokołowcem lekkim, a więc może nim poruszać się 14-latek, który uzyskał prawo jazdy kategorii AM. 

Jednak, jeśli pojazd jest już cięższy, zalicza się go do tzw. czterokołowców. Definicja takiego pojazdu zawarta jest w art. 2 pkt 42b Kodeksu drogowego. Według niej czterokołowiec to pojazd samochodowy przeznaczony do przewozu ładunków lub osób (z wyłączeniem auta osobowego, ciężarowego i motocykla), którego masa własna nie przekracza 550 kg podczas transportu rzeczy lub 400 kg podczas transportu osób. Te pojazdy, zaliczane do kategorii L72, mogą jechać z prędkością większą niż 45 km/h, a do legalnego poruszania się nimi potrzebne jest prawo jazdy kategorii B1.

Poruszanie się czterokołowcem lekkim po drogach publicznych wymaga rejestracji. By to zrobić, należy przygotować wymagane dokumenty i udać się do wydziału komunikacyjnego właściwego dla miejsca zamieszkania, czyli podobnie jak w przypadku samochodu osobowego. Należy przygotować:

Mikrosamochody i inne czterokołowce lekkie to szczególne rodzaje pojazdów. Podlegają więc różnym ograniczeniom. Wiesz już, że nie można nimi poruszać się po autostradach i drogach szybkiego ruchu. Gdzie jeszcze nie można nimi wjeżdżać? Niedopuszczalne jest poruszanie się czterokołowcem lekkim w lasach poza drogami publicznymi i drogami leśnymi. Także na plażę, do parku krajobrazowego i narodowego nie wjedziesz quadem czy innym podobnym pojazdem. Pamiętaj, by nie urządzać sobie przejażdżek wzdłuż wałów przeciwpowodziowych poza miejscami wyznaczonymi.

Ważna jest także kwestia bezpieczeństwa. Jazda czterokołowcem lekkim, który nie ma zamkniętego nadwozia i pasów bezpieczeństwa jest szczególnie niebezpieczna. W związku z tym zarówno kierowca, jak i pasażer muszą obligatoryjnie stosować kaski ochronne podczas jazdy. Ta zasada wynika z art. 40 ust. 1 i 2 Ustawy Prawo o ruchu drogowym.

W strefie zamieszkania dopuszczalna prędkość wynosi 20 km/h. Trzeba pamiętać, że to ograniczenie dotyczy także czterokołowców lekkich. 

Gdy pasażerem czterokołowca lekkiego jest dziecko w wieku do 7 lat, kierowca nie może jechać szybciej niż 40 km/h. Mówi o tym art. 20 ust. 6 pkt 3 Ustawy Prawo o ruchu drogowym

Tak. Czterokołowiec lekki, czyli np. mikrosamochód musi mieć polisę OC. Ubezpieczenie quada czy innego tego typu pojazdu musi być zawarte najpóźniej w dniu rejestracji, ale nie później niż w momencie wprowadzenia czterokołowca lekkiego do ruchu.

Ponieważ czterokołowiec lekki uznawany jest za pojazd mechaniczny, musi mieć obligatoryjnie wykupione ubezpieczenie OC pojazdu, a to oznacza, że brak ważnej polisy wiąże się z karami finansowymi. W 2025 roku za brak polisy OC czterokołowca lekkiego zapłacić można:

Warto rozważyć także jeszcze jedną kwestię. Często na czterokołowcu lekkim np. quadzie można zobaczyć dzieci. Trzeba pamiętać, że legalnie takimi pojazdami mogą poruszać się osoby, które uzyskały prawo jazdy kategorii AM, a więc ukończyły minimum 14 lat. Jeśli pojazdem będzie poruszać się dziecko czy też osoba dorosłą bez wymaganych uprawnień i spowoduje na drodze publicznej szkodę, to, nawet gdy czterokołowiec lekki jest ubezpieczony, będzie to powodować nieprzyjemności. Chociaż towarzystwo wypłaci poszkodowanemu odszkodowanie w ramach OC komunikacyjnego, to wystąpi z tzw. regresem ubezpieczeniowym. Trzeba będzie zwrócić ubezpieczycielowi kwotę odszkodowania. Tak samo będzie działo się, jeśli pojazd nie jest ubezpieczony, a odszkodowaniem zajmie się Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. Oprócz kary za brak OC trzeba będzie też pokryć koszty odszkodowania dla poszkodowanego.