Co trzeba wiedzieć o praktykach studenckich?

Praktyki zawodowe to nieodłączny element kształcenia wielu kierunków studiów oraz szkół średnich. Stanowią doskonałą okazję do zdobycia doświadczenia w danej profesji, jeszcze przed podjęciem zatrudnienia. Praktyki studenckie umożliwiają też nawiązanie cennych kontaktów zawodowych oraz zdobycie ważnych umiejętności. Ważne jest jednak to, by wybrać dobre miejsce do ich odbycia, a także poznać określone wymogi i procedury. Ile trwają praktyki studenckie? Gdzie zgłosić się, by je rozpocząć i czy są płatne? Na te i inne ważne pytania odpowiadamy w tym artykule! 

Praktyki zawodowe na studiach to forma zdobywania doświadczenia związanego z obranym kierunkiem, która ma na celu umożliwienie zastosowania teoretycznej wiedzy zdobytej na uczelni w praktyce. Mogą być one obowiązkowe (wynikają z programu studiów) lub dobrowolne (organizowane samodzielnie przez studentów).

Praktyki studenckie odbywają się w różnych firmach, instytucjach, organizacjach lub urzędach, najczęściej związanych stricte z kierunkiem studiów. Ich głównym celem jest rozwijanie umiejętności praktycznych, poznanie specyfiki pracy w danej branży oraz zdobycie cennych doświadczeń, które mogą pomóc w późniejszym wejściu na rynek pracy. Praktyki zawodowe zazwyczaj trwają od kilku tygodni do kilku miesięcy i mogą obejmować różne zadania, od prostych obowiązków biurowych po bardziej specjalistyczne projekty.

Praktyki studenckie w Polsce są obowiązkowe tylko wówczas, gdy wynikają z programu kształcenia na danym kierunku studiów. W wielu przypadkach uczelnie wyższe, szczególnie na kierunkach technicznych, medycznych czy pedagogicznych, wymagają odbycia praktyk jako elementu niezbędnego do ukończenia studiów. Mają one bowiem umożliwić studentom pozyskanie praktycznych umiejętności, które uzupełniają wiedzę teoretyczną zdobywaną na zajęciach. 

O tym, czy praktyki studenckie są obowiązkowe, decyduje przede wszystkim kierunek kształcenia. Zwykle wymóg ten pojawia się na kierunkach, które przygotowują do wykonywania określonych zawodów wysokiej specjalizacji, takich jak np. prawo, medycyna, nauczanie szkolne.

Oprócz studentów uczelni wyższych, do odbycia praktyk zawodowych zobowiązani są również uczniowie innych szkół. Praktyki w technikum stanowią istotny element kształcenia, dzięki któremu uczniowie zdobywają doświadczenie w wybranych zawodach. Umożliwiają one naukę profesji w rzeczywistych warunkach pracy i zazwyczaj są realizowane w firmach współpracujących z daną placówką oświatową. 

Uczniowie szkół zawodowych również mają swoje obowiązkowe praktyki w ramach przygotowania do wykonywania określonych prac. Praktyki w zawodówce są bardziej intensywne i z reguły trwają o wiele dłużej, ponieważ ich celem jest pełne przygotowanie uczniów do wejścia na rynek pracy bez konieczności kontynuowania dalszej nauki. W tym przypadku praktyki często odbywają się w zakładach pracy, które później mogą zaoferować zatrudnienie absolwentom. 

Czas trwania praktyk studenckich w Polsce zależy tak naprawdę od ich typu, kierunku studiów oraz wymogów uczelni. Zazwyczaj trwają one od kilku tygodni do kilku miesięcy, a ich długość jest określana w regulaminie studiów dla danego kierunku. Aby znaleźć taką informację, warto zapoznać się dokładnie z harmonogramem obligatoryjnych zajęć uzgadnianym na początku roku akademickiego.

Uczelnie często wyznaczają minimalną liczbę godzin praktyk, którą student musi przepracować, aby zostały zaliczone. Całkowity czas ich trwania może być  uzależniony od tego, jakie umiejętności należy nabyć i jak pogodzić to z innymi zajęciami na uczelni. Zwykle w regulaminie studiów znajduje się też adnotacja o semestrze, w jakim określona liczba godzin musi być zrealizowana. Od studenta często zależy jednak to, czy uda mu się odbyć praktyki zawodowe na początku, czy pod koniec roku akademickiego. Ważne, by pamiętał o ostatecznej dacie finalizacji tego zadania.

Inną ważną kwestią, jeśli chodzi o praktyki studenckie, jest to, ile godzin dziennie można maksymalnie zrealizować i jak pogodzić takie zadanie z pracą. Będzie to zależało głównie od możliwości i indywidualnych ustaleń danej firmy lub instytucji. 

Standardowo studenci przebywają 6–8 godzin dziennie na uczelni, co zbliża się do pełnego dnia pracy na etacie. Często dorabiają sobie również w niepełnym wymiarze godzin – również w weekendy. Istnieje jednak możliwość ustalenia indywidualnych harmonogramów, które pozwalają studentom łączyć praktyki zawodowe z nauką i ewentualnym zatrudnieniem. Zwłaszcza jeśli odbywają się one w trakcie roku akademickiego. 

Przy odbywaniu praktyk zawodowych wymaganych jest kilka kluczowych formalności, które muszą być spełnione zarówno przez studenta, jak i firmę, placówkę lub instytucję organizującą praktyki. Każde takie miejsce może mieć odrębne procedury i wymogi, dlatego warto dokładnie zapoznać się z ich regulaminem. Oto lista potencjalnych zadań, które należy wykonać podczas przygotowania do praktyk studenckich:

Odbycie praktyk studenckich należy zgłosić do odpowiedniego wydziału na uczelni we wskazanym miejscu. Może być to na przykład dziekanat lub biuro karier. Często uczelnie mają dedykowanego opiekuna praktyk, do którego trzeba dostarczyć wymagane dokumenty, takie jak dziennik praktyk, opinia pracodawcy oraz ewentualne zaświadczenia potwierdzające odbycie praktyk.

Praktyki studenckie mogą być zarówno płatne, jak i bezpłatne, w zależności od firmy, branży oraz zasad uczelni. W naszym kraju nie ma obowiązku prawnego wynagradzania za praktyki, co oznacza, że wiele praktyk, zwłaszcza krótkoterminowych lub organizowanych przez instytucje publiczne, jest bezpłatnych. Jednak w niektórych sektorach praktyki bywają opłacane, a nawet mogą oferować późniejszy staż lub etat. Oto ogólne zasady: 

Choć praktyki studenckie często są nieodpłatne, pracodawca ma wobec praktykanta szereg obowiązków. Nawet jeśli nie wypłaca mu wynagrodzenia, musi zapewnić odpowiednie warunki pracy i wsparcie dla rozwijających się specjalistów danej branży. Oto najważniejsze z nich:

Najczęściej wymaganym ubezpieczeniem podczas praktyk studenckich jest polisa NNW (ochrona od następstw nieszczęśliwych wypadków). Uczelnie często zapewniają ją w ramach studiów, jednak w niektórych przypadkach student może być zobowiązany do wykupienia go samodzielnie. Istnieją także profesje, przy których pracodawca może wymagać także ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej. Zwłaszcza gdy student wykonuje zadania związane z ryzykiem spowodowania szkód wobec osób trzecich.  

Jesteś studentem i szukasz całorocznej ochrony od następstw nieszczęśliwych wypadków? Więcej na ten temat dowiesz się z porady: Ubezpieczenie NNW dla studenta. 

Sprawdź również: Ubezpieczenie na praktyki zawodowe.