AdBlue – charakterystyka, działanie i zastosowanie płynu

Dyrektywy unijne związane z ekologią coraz częściej wymuszają posiadanie w autach z silnikiem Diesla określonych systemów odpowiedzialnych za redukcję spalin. Do norm europejskich muszą zastosować się zatem producenci samochodów generujących najwięcej zanieczyszczeń powietrza. Brak substancji AdBlue w nowoczesnych silnikach wysokoprężnych wyposażonych w układy SCR w skrajnych przypadkach uniemożliwia nawet uruchomienie samochodu.

Pojazdy z silnikami Diesla przeważnie produkują większe ilości spalin. Najnowsze normy wymuszają natomiast znaczną redukcję tlenku azotu — nawet do 80%. Istnieją jednak sprawdzone sposoby na zmniejszenie ilości szkodliwych związków w spalinach. Co to jest Adblue i jak może pomóc w osiągnięciu tego celu? Na te i inne towarzyszące zagadnieniu pytania postaramy się wyczerpująco odpowiedzieć w poniższym artykule.

AdBlue stanowi roztwór mocznika i demineralizowanej wody używany w silnikach napędzanych Dieslem w celu neutralizacji emitowanych zanieczyszczeń. Płyn ten jest wtryskiwany do układu wydechowego, gdzie po zmieszaniu się z gazami wylotowymi trafia do katalizatora SCR. Tam rozkłada szkodliwe substancje na parę wodną, azot i dwutlenek węgla. Redukcja azotu w tym procesie może dojść nawet do 80-90%.

Oryginalnie AdBlue jest zarejestrowanym znakiem towarowym niemieckiej organizacji VDA. W Polsce produkowany jest przez Grupę Azoty pod własną marką jako NOX-y. Używa się go wyłącznie do układów selektywnej redukcji katalitycznej (SCR) – te stosowane są w nowych autach produkowanych od 2011 roku, choć w przemyśle pojawiły się już w latach 50. XX w. AdBlue znacząco ogranicza emisję trujących związków do atmosfery.

Zbiornik na Adblue znajduje się w tylnej części auta. Zwykle jest on umieszczony w sąsiedztwie bagażnika — pod podłogą lub przy bocznej ścianie pojazdu. Ekologiczny roztwór AdBlue po zmieszaniu ze spalinami odpowiada za zobojętnienie tlenków azotu i rozbicie ich do neutralnego azotu oraz pary wodnej. Proces rozkładu szkodliwych tlenków azotu zachodzi w bardzo wysokiej temperaturze. Sam płyn nie jest jednak toksyczny ani dla ludzi, ani dla środowiska.

Po co jest AdBlue? Jego podstawowym celem jest skuteczna redukcja emisji spalin poprzez ograniczenie w nich tlenków azotu. Bez zastosowania płynu AdBlue praktycznie nie można też kupić nowego silnika wysokoprężnego. Układ SCR pozwala najskuteczniej osiągnąć restrykcyjne normy Euro 6 dotyczące zmniejszenia emisji szkodliwych substancji do środowiska.

Redukcja szkodliwych cząsteczek tlenków azotu przy zastosowaniu płynu AdBlue w układzie SCR możliwa jest tylko wtedy, kiedy mamy do czynienia z pojazdem wyposażonym w taki system. Jest to uzależnione od jego marki, modelu i roku produkcji. Obowiązujące normy emisji spalin wciąż zmuszają producentów aut do szukania sposobu, by ich pojazdy w jak najwyższy stopniu spełniały kryteria związane z ekologią.

Układ SCR posiada większość aut z silnikiem Diesla o pojemności powyżej 2 litrów, które zostały wyprodukowane po 2014 roku. Jak działa w nich AdBlue? Przede wszystkim z powodu narzuconego działania mechanizmów jego uzupełnienie pozwala uruchomić auto. Samochody napędzane Dieslem wyposażone są w system, który szybko wychwytuje wszelkie problemy z AdBlue.

Technologia wspomnianych układów, do których funkcjonowania potrzebne jest użycie AdBlue wykorzystuje odrębny zbiornik umiejscowiony obok zbiornika oleju napędowego. Z tego miejsca właściwa ilość płynu trafia do rury wlew znajdującej się pod klapką wlewu paliwa. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, jak tankować AdBlue, by nie uszkodzić układu. Proces ten jest jednak bardzo prosty.

Wyświetlacz na kokpicie kierowcy pokazuje bieżący poziom płynu i informuje o ewentualnej konieczności jego dolania. Na ile starcza Adblue, którym wypełniliśmy zbiornik po brzegi? Zwykle na kilkanaście tysięcy przejechanych kilometrów. Do auta osobowego potrzebne jest zwykle około 10-20 litrów substancji.

Płyn można uzupełnić samodzielnie lub podczas przeglądu pojazdu na stacjach kontrolnych. Jeśli komputer pokładowy poinformuje nas, że płynu zaczyna brakować, wtedy silnik przełącza się w tryb awaryjny, a po jego zgaszeniu ponowne uruchomienie może się nie udać. Jazda bez AdBlue może być więc nie tylko nieekologiczna, ale wręcz niemożliwa!

Do uzupełnienia płynu AdBlue wykorzystuje się niewielką rurę wlewu znajdującą się pod klapką wlewu paliwa. Natomiast w przypadku aut ciężarowych, gdy otwór jest większy, najlepiej skorzystać w tym celu z dystrybutorów dostępnych na stacji paliw z AdBlue. W każdym przypadku o konieczności uzupełnienia płynu lub potencjalnej usterce układu powiadomi komunikat na wyświetlaczu kierowcy. 

Gromadząc wszelkie niezbędne informacje o AdBlue, warto dowiedzieć się nie tylko, do czego służy, ale także, w jaki sposób płyn powinien być uzupełniany. Przede wszystkim należy uświadomić sobie, że kontrolka informująca kierowcę o dolaniu pożądanej substancji może działać z pewnym opóźnieniem. Oznacza to, że fakt uzupełnienia płynu nie od razu zostanie odnotowany przez układ pojazdu.

Po dolaniu AdBlue kontrolka nie gaśnie od razu. Aby komputer odczytał dolewkę i usunął komunikat, wymagane jest włączenie zapłonu, na którym kierowca musi odczekać około 30-40 sekund. Dopiero potem można włączyć silnik. Kontrolka od AdBlue informująca o konieczności dolania płynu nie zgaśnie bowiem, jeśli procedura zostanie pominięta. Niektóre systemy potrzebują nawet do kilkudziesięciu kilometrów, zanim zarejestrują dolanie płynu!

Jak dolać AdBlue, by wszystko zadziałało poprawnie? Przede wszystkim nie należy robić tego podczas pracy silnika. Może to bowiem doprowadzić do zapowietrzenia układu, a nawet uszkodzenia pompy. Płyn należy dolewać powoli, by zapobiec jego rozlaniu na podatne korozji elementy karoserii. Ważne jest również, by zdecydować się od razu na większy litraż płynu (około 4-5 litrów), ponieważ jego mniejsze ilości mogą zostać niezauważone przez system.

Jedno z najważniejszych pytań w przypadku omawianego zagadnienia będzie dotyczyło tego, ile kosztuje AdBlue. Choć wygodną opcją zakupu wydaje się skorzystanie z oferty ASO w trakcie przeglądu (o wszystko przy okazji zadba serwis), to w tym wypadku cena może sięgać nawet 60 zł za litr!  Znacznie tańszym rozwiązaniem będzie natomiast zakup AdBlue z dystrybutora (20 litrów — ok. 30-35 zł) Jest to korzystna opcja zwłaszcza w przypadku aut ciężarowych.

AdBlue na stacjach paliw dostępne jest w specjalnych dystrybutorach. Skorzystanie z nich będzie wiązało się ze znacznie niższym kosztem. (Cena za litr – 2 zł). Preparat AdBlue w dawnych modelach samochodów był standardowo uzupełniany przez pracownika ASO w trakcie przeglądu. Z czasem jednak ten obowiązek spadł na właściciela auta — dzięki temu zyskuje on natomiast decyzję co do sposobu uzupełniania płynu. Obecnie AdBlue można zatankować zarówno na stacji paliw, uzupełnić w trakcie przeglądu, jak i zakupić w sklepie motoryzacyjnym.

AdBlue to substancja nieszkodliwa dla ludzi i środowiska. Składa się głównie z wody. Nie posiada właściwości żrących, trującą, palnych ani wybuchowych. Można więc bez obaw przechowywać go w domu, garażu lub samochodzie. Dla bezpieczeństwa należy jednak zachować pewną ostrożność, ponieważ może wywoływać lekkie podrażnienie oczu, skóry lub dróg oddechowych, dlatego po każdym kontakcie z płynem wymagane jest umycie rąk.

Płyny AdBlue najlepiej przechowywać w fabrycznych, szczelnie zamkniętych opakowaniach w temperaturze od -11°C do 30°C. Należy bezwarunkowo unikać ekspozycji na promieniowanie słoneczne oraz mróz powyżej -11°C. Wybierając płyn AdBlue, warto zwrócić także uwagę na to, czy produkt posiada certyfikat potwierdzający normę ISO 22241-1.

Jak wspomnieliśmy wcześniej, technologia SCR umożliwia skierowanie płynu AdBlue pod wysokim ciśnieniem na strumień spalin w katalizatorze. Tam zachodzi najważniejszy proces — redukcja szkodliwych dla środowiska tlenków azotu oraz ich rozpad na neutralny azot i wodę. Cały proces jest biologicznie bezpieczny, a zastosowanie AdBlue w samochodach z silnikami Diesla niesie za sobą wiele wymiernych korzyści związanych z troską o ekologię.

Szkodliwe związki wydobywające się z rury wydechowej samochodu są uwalniane do powietrza w formie neutralnej pary wodnej. Wyraźna redukcja toksycznych substancji emitowanych przez pojazdy przyczynia się do ograniczenia zanieczyszczeń w środowisku. Dostosowanie pojazdów do europejskich norm narzucających wytyczne w kwestii emisji gazów chroni środowisko, a co za tym idzie — obniża też opłaty drogowe na terenie UE.

Stosowanie płynu AdBlue w silnikach z układem SCR chroni nie tylko ekologię, ale także… portfel kierowcy! Czynność ta pozytywnie wpływa bowiem na zużycie paliwa. Przy optymalnym używaniu roztworu AdBlue wykorzystanie oleju napędowego znacznie spada. Zyskuje na tym również układ wydechowy i paliwowy, który rzadziej ulega awariom. Jeśli auto korzysta z systemu AdBlue, oszczędność paliwa może sięgnąć nawet 5% – przy obecnych cenach benzyny stanowi to sporą oszczędność!