Strefy czystego transportu w miastach przynoszą realne korzyści dla środowiska. Specjalne regulacje i ograniczenia dotyczące pojazdów, które mają na celu redukcję emisji zanieczyszczeń, mogą jednak martwić posiadaczy mniej ekologicznych aut. Jak w polskich miastach wygląda pomysł poprawy jakości powietrza poprzez ograniczenie wpływu transportu drogowego na środowisko? Czym są strefy czystego transportu i jakie restrykcje w tym zakresie wprowadzają największe miasta w Polsce? Na te i inne pytania towarzyszące zagadnieniu postaramy się odpowiedzieć poniżej.
Najważniejsze informacje:
- W miastach, w których zostaną wprowadzone strefy czystego transportu, kierowcy będą musieli liczyć się z ograniczeniami dotyczącymi emisji spalin – napotkają zakaz wjazdu lub dodatkowe opłaty.
- Auta napędzane silnikiem diesla lub benzynowym, niespełniające określonych norm w zakresie emisji spalin, nie będą mogły wjechać na terytorium danego miasta.
- Ograniczenia dotyczące emisji spalin obejmą wszystkich mieszkańców miast posiadających takie strefy, a także przyjezdnych odwiedzających miasto.
- W połowie 2024 roku strefy czystego transportu zostaną wprowadzone w Krakowie i Warszawie. Stopniowe zmiany mają zostać wdrożone także w Katowicach, Poznaniu i Wrocławiu. Kwestia ta nadal podlega jednak negocjacjom.
Czym jest strefa czystego transportu?
Termin „strefa czystego transportu” odnosi się do wydzielonych, odpowiednio oznakowanych obszarów miejskich, w których wprowadzane są specjalne regulacje mające na celu zmniejszenie emisji zanieczyszczeń pochodzących z pojazdów. Strefy te powstają po to, by poprawić jakość powietrza poprzez ograniczenie emisji spalin i innych substancji szkodliwych.
W strefie czystego transportu występują różnego typu ograniczenia dla pojazdów. Mogą poruszać się w niej wyłącznie auta spełniające odpowiednie normy emisji spalin. Oto przykłady:
- Zakaz wjazdu dla pojazdów o wysokich emisjach – może to dotyczyć starszych pojazdów spalinowych, które emitują więcej zanieczyszczeń.
- Premie lub benefity finansowe – w niektórych strefach wprowadza się programy korzyści finansowych dla osób, które korzystają z pojazdów o niskich emisjach lub alternatywnych źródłach napędu, np. elektrycznych czy hybrydowych, takich jak Tesla.
- Rozbudowana infrastruktura dla pojazdów elektrycznych – strefy czystego transportu mogą być zaopatrzone w miejsca do ładowania pojazdów elektrycznych, które stanowią zachętę do korzystania z bardziej ekologicznych środków transportu.
Ideą stref czystego transportu jest zmniejszenie emisji spalin oraz promowanie bardziej ekologicznych rozwiązań transportowych. Mają one prowadzić do powstania zrównoważonego i przyjaznego środowisku transportu miejskiego, a także do poprawy jakości życia mieszkańców dużych aglomeracji.
Jak znakowane są strefy czystego transportu w Polsce?
W Polsce strefy niskiej emisji lub strefy czystego transportu są zazwyczaj oznaczane specjalnymi znakami drogowymi – informują one o wjeździe do takiego obszaru lub końcu strefy. Istnieje także specjalne oznaczenie zakazu ruchu pojazdów o napędzie spalinowym. Oto kilka typowych oznaczeń, które mogą być wykorzystywane dla oznaczenia strefy czystego transportu w polskich miastach:
- D-54 → Znak „strefa czystego transportu”. Jest to informacja o wjeździe do strefy o ograniczonej emisji zanieczyszczeń
- D-55 → „koniec strefy czystego transportu”. Oznacza on oczywiście wyjazd z tej strefy.
- Tablice z dodatkowymi informacjami → Oprócz znaków, mogą być umieszczane tablice informacyjne z dodatkowymi szczegółami, takimi jak godziny obowiązywania ograniczeń, kategorie pojazdów dopuszczonych do wjazdu, itp. Mogą różnić się w zależności od miasta lub regionu.
Jakie pojazdy mają wstęp do tak oznaczonych stref?
Strefy czystego transportu (strefy niskiej emisji lub strefy zeroemisyjne), zawsze mają ściśle określone kryteria dotyczące aut uprawnionych do wjazdu na ich teren. Jest to jednak uzależnione od decyzji władz miasta, a zasady te mogą różnić się w wielu regionach kraju. Podstawą jest posiadanie odpowiedniej naklejki w lewym dolnym rogu przedniej szyby auta. Oto przykłady pojazdów, które najczęściej są dopuszczane do stref czystego transportu:
- Auta elektryczne – pojazdy w pełni elektryczne, które nie emitują spalin, są zwykle mile widziane w strefach czystego transportu.
- Hybrydy plug-in – samochody hybrydowe, które posiadają możliwość ładowania z gniazdka elektrycznego i częściowo korzystają z napędu elektrycznego.
- Pojazdy z niskimi emisjami – niektóre strefy dopuszczają auta z silnikami spalinowymi, które spełniają określone normy emisji, np. EURO 6 w przypadku silników diesla.
- Pojazdy na gaz – samochody napędzane gazem (CNG, LNG, lub LPG), które emitują niższe ilości zanieczyszczeń w porównaniu do tradycyjnych pojazdów spalinowych.
- Samochody z wodorowymi ogniwami paliwowymi – niektóre strefy czystego transportu mogą umożliwiać wjazd właśnie takim pojazdom.
- Pojazdy spalinowe po uiszczeniu przez ich właścicieli stosownych opłat.
- Pojazdy służb ratowniczych i porządkowych oraz autobusy szkolne (decyzją danej gminy).
Naklejki na samochód „strefa czystego transportu”
Opłatę za wjazd muszą uiścić kierowcy pojazdów spalinowych, które nie są dopuszczane w określonych strefach. Zgodnie z treścią ustawy opłata ta nie może przekraczać 2,50 zł za godzinę lub 500 zł miesięcznie. Zielona naklejka na przednią szybę „strefa czystego transportu” to natomiast koszt maksymalnie 5 zł. Nalepkę można nabyć w urzędzie gminy właściwej dla zamieszkania danego kierowcy. Właściciele pojazdów z silnikiem spalinowym muszą zatem liczyć się z dodatkowymi opłatami, lecz dzięki nim nie będą wykluczeni z wjazdu do stref.
W jakich miastach powstaną strefy czystego transportu?
W pierwotnych założeniach Polska miała przyjąć zakaz wjazdu aut spalinowych do wszystkich większych aglomeracji. Obecnie jednak wyłącznie władze Krakowa i Warszawy planują wprowadzenie obszarów niskiej emisji spalin w celu ograniczenia wpływu transportu na jakość powietrza. Takie zasady można obecnie wprowadzić dobrowolnie, mając na celu wspólne dobro. Jeżeli jednak zostanie przekroczone stężenie dwutlenku azotu w atmosferze, nastąpi to na mocy nakazu Głównego Inspektora Ochrony Środowiska.
Dokładne regulacje oraz zasady funkcjonowania stref czystego transportu W Polsce będą się różnić w zależności od wybranej lokalizacji. Pozostałe duże miasta, takie jak Bydgoszcz, Gdańsk, Poznań czy Wrocław nie mają w tym zakresie żadnych ściśle sprecyzowanych planów. Sprawdźmy zatem, jak od połowy 2024 roku sytuacja zmieni się w największych polskich aglomeracjach:
Warszawa
W Warszawie strefa czystego transportu zacznie obowiązywać od 2024 roku. Mapa stref obejmie tereny należące do Śródmieścia oraz sąsiadujące z nim obszary Woli, Ochoty, Saskiej Kępy, Grochowa oraz Pragi. Granice SCT zostaną poprowadzone w taki sposób, by przecinać się z głównymi drogami i liniami kolejowymi, które będą wychodzić poza obszar strefy.
Pierwszy etap przedsięwzięcia będzie bazował na ograniczeniach dla pojazdów benzynowych, które nie spełniają norm Euro 2 (wiek +27 lat) oraz pojazdów z silnikiem diesla niespełniających normy Euro 4 (wiek +18 lat). Następny etap polegał będzie na sukcesywnym zwiększaniu kryteriów w zakresie emisji spalin dla pojazdów poruszających się po terenie strefy.
Kraków
Uchwałę w sprawie utworzenia w Krakowie strefy czystego transportu podjęto już w listopadzie ubiegłego roku. Pierwszy etap przedsięwzięcia wejdzie w życie 1 lipca 2024 r. Zarząd Transportu Publicznego w Krakowie zapowiedział, że SCT ma zostać utworzona od razu na obszarze całego miasta z wyjątkiem obwodnicy autostradowej oraz dróg ekspresowych. Minimalną normą dla pojazdów zasilanych benzyną/LPG będzie Euro 1. Natomiast w przypadku aut z silnikiem diesla – Euro 2.
Zaostrzonych przepisów można spodziewać się już od 2026 roku – zostanie wówczas wprowadzony zakaz wjazdu do całego miasta dla aut benzynowych niespełniających norm emisji Euro 3 (wyprod. przed 2000 rokiem) oraz samochodów z silnikiem diesla niespełniających norm Euro 5 (wyprod. przed 2010 rokiem).
Prognozy dla aut spalinowych
Wiele krajów i producentów aut skupia się obecnie na rozwoju technologii ekologicznych, takich jak pojazdy elektryczne, hybrydowe czy samochody zasilane wodorowymi ogniwami paliwowymi. Niesie to za sobą pewne refleksje dotyczące przyszłości tradycyjnych rozwiązań w motoryzacji.
Do kiedy będzie można kupić auta spalinowe? Te pojazdy, które będą zarejestrowane do 2035 roku, pozostaną legalnie w użytku. Kierowcy będą mogli się nimi poruszać, sprzedawać je i kupować aż do czasu ich całkowitego zniszczenia. Warto jednak na bieżąco śledzić wchodzące w życie rozporządzenia unijne.
Ubezpiecz auto w korzystniej cenie – sprawdź oferty CUK!
Potrzebujesz ubezpieczenia samochodu elektrycznego? A może jesteś posiadaczem tradycyjnego auta spalinowego? Niezależnie od typu pojazdu, jakim się poruszasz, jesteś zobowiązany do wykupienia polisy OC! Oprócz niej rozważ także dodatkową ochronę w postaci autocasco i assistance. W CUK znajdziesz oferty od ponad 30 towarzystw – porównasz je w jednym miejscu, korzystając z kalkulatora OC i AC.
Sprawdź nowoczesną porównywarkę polis i kup wybrane ubezpieczenie komunikacyjne w kilka minut, bez wychodzenia z domu! Możesz to zrobić również za pomocą aplikacji, infolinii lub osobiście – w jednej z ponad 500 placówek CUK w całym kraju. Zachęcamy do kontaktu!
FAQ – najczęściej zadawane pytania:
- 1Gdzie w dowodzie rejestracyjnym jest „klasa emisji spalin”?
Informacje dotyczące klasy emisji spalin znajdują się w dowodzie rejestracyjnym w rubryce „adnotacje urzędowe”, a także w karcie pojazdu. Obejmują one oznaczenia, takie jak EURO 1, EURO 2, EURO 3 itd., które określają poziom emisji spalin zgodnie z europejskimi normami dotyczącymi pojazdów silnikowych za pomocą kodu V. 9. (kod wspólnotowy stosowany w państwach UE; jego odczyt jest uniwersalny na terenie wszystkich krajów unii). Wskaźnik ten można określić też na podstawie roku produkcji auta.
- 2Jak sprawdzić, czy auto spełnia normę emisji spalin?
Normę emisji spalin można sprawdzić w dowodzie rejestracyjnym auta, a także za pośrednictwem strony internetowej historiapojazdu.gov.pl oraz aplikacji mObywatel. Warto upewnić się również, czy w Centralnej Ewidencji Pojazdów wprowadzono poprawną normę EURO dla konkretnego pojazdu. Innym sposobem jest przeprowadzenie testów emisji spalin – można je zlecić w profesjonalnym warsztacie samochodowym.
- 3Kiedy może nastąpić zakaz stosowania diesli w Polsce?
Choć Unia Europejska przewiduje w tym zakresie znaczne restrykcje, to terminy dotyczące całkowitego zakazu silników diesla nie są jeszcze skonkretyzowane. Na chwilę obecną nie zapowiedziano dokładnej daty wycofania wszystkich aut z takimi silnikami. Wiadomo jednak, że podejmowane obecnie działania na rzecz ekologii oraz rosnące zainteresowanie pojazdami o niższych emisjach spalin mogą doprowadzić do stopniowego ograniczania lub wycofywania takich pojazdów z użytku. Ostateczne decyzje będą zależały też od polityki danego kraju lub regionu.
Oceń artykuł
