Rozwiązanie umowy zlecenia – jak je przeprowadzić zgodnie z prawem?

Umowa zlecenie to chętnie wykorzystywany typ regulacji stosunków między przedsiębiorcami a osobami fizycznymi, czyli między zatrudniającymi a pracownikami. Szczególnie często korzystają z takiej formy studenci, z racji preferencyjnych możliwości odprowadzania składek i podatków. Czy taką umowę da się wypowiedzieć przed ustalonym terminem jej zakończenia? Jak to zrobić zgodnie z przepisami?

Przede wszystkim warto wiedzieć, że umowa zlecenie jest umową zawieraną na czas określony. Musi także szczegółowo określać, jaką usługę ma wykonać usługodawca (pracownik). Zgodnie z art. 734-751 Kodeksu cywilnego przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do wykonania określonych czynności dla dającego zlecenie, za których efekt ostatecznie nie jest odpowiedzialny.

Trzeba podkreślić, że umowa zlecenie nie musi uwzględniać zapłaty za wykonaną pracę. W takim przypadku powinno jednak zostać to jasno określone. Jeśli w dokumencie nie znajduje się taki zapis, domyślnie usługodawca otrzyma wynagrodzenie. Jego wysokość także musi zostać podana.

Wykonawca zlecenia musi wykonać osobiście wszelkie czynności, do których się zobowiązał w umowie. Może ona zostać w każdej chwili wypowiedziana przez każdą ze stron, jednak jej rozwiązanie w taki sposób wymaga spełnienia pewnych warunków, o czym dowiesz się za chwilę.

Aby umowa zlecenie była ważna, muszą się w niej znaleźć następujące elementy:

Nawiązanie współpracy musi odbyć się w formie pisemnej, a każda ze stron otrzymuje po jednym podpisanym egzemplarzu dokumentu.

Do najważniejszych cech umowy zlecenia można zaliczyć:

Co istotne, w przypadku studentów nie ma obowiązku oskładkowania umowy zlecenia składkami ZUS. Dlatego ten typ umów jest tak chętnie wybierany przez osoby, które jeszcze się uczą. Jest to sytuacja korzystna dla obu stron – zleceniodawcy i zleceniobiorcy.

Rozwiązanie umowy zlecenia może zgodnie z prawem nastąpić w dowolnym momencie. Muszą jednak zostać spełnione określone warunki, aby takie działanie było dopuszczalne. Sprawdź, jak zakończyć takie zobowiązanie w prawidłowy sposób.

Terminy, w jakich może być wypowiedziana umowa zlecenie, często mylone są z tymi, które wynikają z Kodeksu Pracy. Należy jednak pamiętać, że w tym przypadku zastosowanie mają przepisy Kodeksu Cywilnego, zatem nie stosuje się przepisów Kodeksu Pracy. Wynika to z tego, że umowa zlecenie jest umową cywilnoprawną, a nie umową o pracę w tradycyjnym rozumieniu.

Zawierając takie porozumienie, obie strony mają sporą dowolność, jeśli chodzi o okres wypowiedzenia umowy zlecenia. Może zostać on precyzyjnie określony w dokumencie, jednak nie musi. Jeśli nie został podany, strony mogą „rozstać” się za porozumieniem lub jedna z nich może wypowiedzieć współpracę. Musi mieć jednak ku temu ważne powody.

Natomiast rozwiązanie umowy zlecenia ze skutkiem natychmiastowym niesie ze sobą pewne konsekwencje, które dotyczą zarówno zleceniodawcy, jak i zleceniobiorcy. Osoba, która wypowiada umowę bez ważnych przyczyn, jest zobowiązana do naprawienia szkody materialnej, jeśli taka wystąpiła. Może zostać pociągnięta do odpowiedzialności odszkodowawczej, aby zrekompensować straty drugiej stronie.

Ważne powody, dla których można zerwać współpracę, nie są precyzyjnie określone, a w sytuacjach spornych to sąd decyduje, czy zaistniały przesłanki do zerwania umowy.

Jeśli okres zwolnienia z umowy zlecenia został zapisany, powinien być ustalony adekwatnie do długości jej trwania, choć tutaj również panuje dość duża dowolność. Można na przykład umówić się na tygodniowy okres wypowiedzenia, jeżeli umowa jest zawarta na rok, ale również wtedy, gdy trwa ona pół roku. Nie ma tutaj precyzyjnych wytycznych w odróżnieniu od umowy o pracę.

Jeżeli jednak termin jest zbyt nieprzystający do długości umowy (na przykład trzytygodniowy okres wypowiedzenia przy umowie zawartej na miesiąc), to można taki zapis uznać za nieważny. Warto jednak mieć na uwadze, że o ewentualnych niezgodnych z prawem zapisach decyduje sąd.

Nie ma także rygorystycznych przepisów obejmujących formę rezygnacji z umowy zlecenia. Może być to przeprowadzone zarówno ustnie, jak i pisemnie, jednak zleceniodawca musi mieć możliwość zapoznania się z decyzją zleceniobiorcy. Najczęściej wypowiedzenie umowy zlecenia składane jest w formie pisemnej, choć nie jest to wymagane przepisami.

Trzeba jednak pamiętać o terminach. Jeśli zgłosisz chęć rozwiązania współpracy z miesięcznym terminem wypowiedzenia, wygaśnie ona po 30 dniach od poinformowania o tym usługobiorcy, czyli przez kolejny miesiąc wciąż musisz świadczyć usługi określone w umowie.

Szukasz wzoru wypowiedzenia umowy zlecenia? Na szczęście nie musisz sporządzać obszernego dokumentu. Wystarczy krótkie pismo, które musi jednak zawierać pewne określone elementy.

Rozwiązanie umowy zlecenia powinno obejmować:

To wystarczy, aby zgodnie z przepisami rozwiązać stosunek pracy. Powyższy schemat stanowi wzór zarówno wypowiedzenia umowy zlecenia w trybie natychmiastowym, jak i w każdym innym przypadku. Jeśli jednak zachowuje się okres wypowiedzenia, nie ma zastosowania punkt dotyczący wskazania powodów zerwania współpracy.

Co ważne, takie pismo może sporządzić zarówno usługodawca, jak i usługobiorca. W przypadku rozwiązywania umowy zlecenia obie strony są traktowane równorzędnie, choć dotyczą ich nieco inne warunki, jeśli powołują się na ważne powody rozwiązania współpracy.

Prawnicy specjalizujący się w prawie pracy podkreślają, że sformułowanie „rozwiązanie umowy zlecenia za porozumieniem stron” nie jest trafne. Jest tautologią, ponieważ nie da się rozwiązać umowy bez porozumienia stron. W takiej sytuacji można mówić o odstąpieniu od umowy zlecenia lub jej wypowiedzeniu. Z kolei „wypowiedzenie umowy zlecenia za porozumieniem stron” również nie jest poprawnym stwierdzeniem. Wypowiedzenie jest zawsze jednostronne i nie jest tutaj wymagane żadne porozumienie.

Można więc przyjąć, że mówiąc o „porozumieniu stron”, ma się na myśli wypowiadanie umowy zlecenia w standardowym trybie, czyli z uwzględnieniem okresu wypowiedzenia, jeśli został przewidziany.

W takiej sytuacji wykonawca usługi nie jest zobowiązany do podawania powodu, dla którego chce zerwać współpracę. Mowa zatem o wypowiedzeniu umowy zlecenia bez podania przyczyny. Nie można tego jednak zrobić wtedy, gdy umowa określa okres wypowiedzenia, a pracownik chce ją zakończyć natychmiast. W takiej sytuacji konieczne jest odpowiednie uargumentowanie swojej decyzji.

Przepisy zezwalają obu stronom, zarówno zleceniobiorcy, jak i zleceniodawcy, na wypowiedzenie umowy zlecenia niezależnie od czasu, na jaki została zawarta. Mogą oni rozwiązać ją w każdym momencie – oznacza to, że po wypowiedzeniu umowa wygasa ze skutkiem natychmiastowym.

Wypowiedzenie umowy zlecenia z zachowaniem okresu wypowiedzenia jest stosunkowo łatwe. Natomiast natychmiastowe zerwanie takiej umowy jest obwarowane pewnymi obostrzeniami. Przede wszystkim w takiej sytuacji musi zachodzić ważny powód (o tym, co może nim być, przeczytasz za chwilę). Jeśli jedna ze stron zdecyduje się na wypowiedzenie umowy zlecenia bez podania przyczyny, może narazić się na odpowiedzialność odszkodowawczą wobec strony wypowiadającej umowę, pod warunkiem, że zaistniała szkoda.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego umowa zlecenie zawsze może zostać wypowiedziana przez każdą ze stron, ponieważ jest to stosunek oparty na wzajemnym zaufaniu. Dlatego tak samo traktowane jest wypowiedzenie umowy zlecenie przez pracownika, jak i przez pracodawcę.

Jednak to wykonawca jest odpowiedzialny za szkody materialne, które poniósł zleceniodawca w związku z zerwaniem umowy bez ważnego powodu. Dlatego właśnie może być zmuszony do zapłaty odszkodowania, jeśli przerwanie wykonywania usługi naraziło zleceniodawcę na straty materialne.

Pracodawca również ponosi odpowiedzialność finansową za rozwiązanie umowy. Osoba zlecająca jest zobowiązana do zwrócenia drugiej stronie ewentualnych kosztów poniesionych w związku z realizacją zadania. Powinien on również zawsze wypłacić część wynagrodzenia za dotychczas wykonaną pracę.

Zarówno zleceniodawca, jak i zleceniobiorca, którzy wypowiadają umowę bez ważnych przyczyn, są zobowiązani do naprawienia szkody. Umowa zlecenie przewiduje równe traktowanie obu stron pod tym względem.

Natychmiastowe wypowiedzenie umowy zlecenia bez podania przyczyny jest możliwe, jednak może wiązać się z pewnymi konsekwencjami dotyczącymi obu stron.

Trzeba pamiętać o tym, że:

W wypowiedzeniu umowy zlecenia ze skutkiem natychmiastowym to właśnie te ważne powody mają kluczowe znaczenie. Choć nie są one dokładnie określone przepisami, z całą pewnością można stwierdzić, że za istotny powód zerwania współpracy nie można uznać niespełnienia oczekiwań drugiej strony, otrzymania korzystniejszej oferty pracy czy utrudnionej komunikacji pomiędzy zlecającym a wykonawcą. W takich sytuacjach niestety umowa będzie trwała nadal, pomimo chęci jednej ze stron do jej zakończenia.

Wśród ważnych powodów, które mogą uzasadniać wypowiedzenie umowy zlecenia bez zachowania okresu wypowiedzenia, można natomiast wskazać:

Warto również wspomnieć o powodach o charakterze powszechnym, czyli takich wydarzeniach, które obejmują większy obszar lub grupę ludzi, w znaczący sposób wpływających na sytuację gospodarczą lub prawną obu stron. Przykładem takiego powodu może być na przykład pandemia koronawirusa.

Wypowiedzenie umowy zlecenia bez okresu wypowiedzenia (ze skutkiem natychmiastowym) jest rzadziej stosowane. Przede wszystkim dlatego, że aby uniknąć odpowiedzialności za szkody drugiej strony, taką decyzję trzeba dobrze uzasadnić

Wypowiedzenie umowy zlecenia wynikające z ważnego powodu, takiego jak choroba czy niezdolność do pracy, może być bardzo stresujące. Nagła utrata możliwości zarobkowania to zawsze spory problem. Warto zabezpieczyć się przed takimi sytuacjami, wykupując ubezpieczenie podtrzymania przychodu. Dzięki temu Ty i Twoja rodzina nie odczujecie dużych zmian w domowym budżecie.

Jeśli nie wiesz, jaką polisę na życie i zdrowie wybrać, skorzystać z pomocy doradców. Wyjaśnią Ci wszelkie szczegóły i dobiorą ofertę, która najlepiej odpowiada Twoim potrzebom. Możesz odwiedzić jedną z placówek multiagencji (znajdziesz je w całej Polsce), zadzwonić lub kupić polisę przez Internet.