Huragan, wichury, gwałtowny wiatr - zagrożenia pogodowe w Polsce

Zerwane dachy, śmierć zwierząt gospodarskich, zniszczenie pól uprawnych - to najczęstsze uszkodzenia wyrządzone przez wiatr. Jakie zagrożenia pogodowe występują w Polsce? Jak się chronić przed silnym niszczycielskim wiatrem?

Zacznijmy od tego, że huragany w Polsce zasadniczo nie występują. Jesteśmy po prostu zbyt mocno oddaleni od równika. Huragan to określenie wiatrów występujących nad wodami Oceanu Atlantyckiego. Inna nazwa to cyklony tropikalne. Nad akwenami Oceanu Indyjskiego i Spokojnego powstają natomiast tajfuny. 

Jak powstaje huragan? Pierwszy warunek, jaki musi zajść, to temperatura wody powyżej 26,5 stopni Celsjusza. Kolejny to powstanie nad zbiornikiem z wodą ogrzaną do takiej temperatury układu ciśnienia. Jeśli do tego dojdą jeszcze chmury burzowe, bardzo prawdopodobne, że wytworzy się huragan. 

Teraz ciepłe powietrze zasysane jest przez chmury, powietrze unosi się do góry. Lekkie i ciepłe masy napływają w górę, cięższe powietrze kierowane jest ku dołowi - w środku takiego obiegu powstaje niskie ciśnienie. Całość krąży i wiruje, tworząc huragan.

Cyklon tropikalny powoduje silne zniszczenia. Przyczyną jest nie tylko silny wiatr, ale i przypływy sztormowe czy nawalny deszcz. Czy wiesz, że prędkość wiatru najsilniejszych huraganów przekracza nawet 300 km/h? Do rekordowych huraganów należy tajfun Patricia z 2015 r. - wiatr wiał wtedy nawet z prędkościa 345 km/h! Kolejnym jest tajfun Hayian z 2013 r., wiejący z prędkością 315 km/h. Skutki huraganów to zazwyczaj powyrywane drzewa, zniszczone słupy, zerwane dachy, a nawet całe budynki. Oprócz wiatru, zniszczenia powodują również przypływy sztormowe zalewające nieraz całe domy. W głębi lądu natomiast cyklony tropikalne sieją zniszczenia z powodu silnych opadów deszczu - nawet 1 500 mm na dobę. Porównując tę ilość opadów z rekordowymi opadami w Polsce, które wystąpiły w 1997 r. i wynosiły 455 mm w ciągu 3 dni, to widzimy, że opady wiążące się z huraganami są naprawdę ogromne. 

Chociaż huragany w Polsce nie występują, to jednak zdarzają się wiatry o dużej prędkości. Takie trąby powietrzne pojawiają się w naszym kraju w okresie od maja do sierpnia w późnych godzinach popołudniowych i wieczornych. Szacuje się, że rocznie jest ich nawet kilkanaście. Trąby powietrzne charakteryzują się tym, że pozostawiają stosunkowo wąski pas zniszczeń - ok. 200-250 m. 

Tego typu zjawiska mogą pojawić się tak naprawdę w każdej części kraju, ale najczęściej występują szczególnie w trzech rejonach naszego kraju, które nazywa się “polskimi alejami tornad”. Pierwsza z nich rozciąga się od Ziemi Lubelskiej, po Wielkopolskę, Pomorze oraz Warmię i Mazury. Druga aleja tornad to okolice Górnego Śląska, województwo łódzkie, aż po Mazowsze. Trzecia natomiast obejmuje Małopolskę, Podkarpacie i ziemię lubelską.

Jak powstaje tornado? Chociaż przy gruncie odczuwalny jest tylko niewielki ruch powietrza, u góry, już nad głowami człowieka ten ruch jest większy. Jeśli powietrze zacznie przemieszczać się w górę, to powstaje wir, który formuje się w tornado. Taki wir powstaje, gdy ciepłe, wilgotne powietrze unosi się w górę, spychane przez front atmosferyczny. Jeśli proces ten będzie przebiegał gwałtownie, mamy do czynienia z wirem, tworzącym tornado. 

Przejrzyjmy historię pod kątem najsilniejszych wichur w Polsce w ostatnim 20-leciu. Według Europejskiej Bazy Danych o Gwałtownych Zjawiskach Atmosferycznych (ESWD) w Polsce przez ostatnie 20 lat wystąpiły 354 trąby powietrzne. 

Mówiąc o statystykach wichur w Polsce, trzeba wspomnieć o sytuacji z 2004 r. Najniebezpieczniej było wtedy na Śląsku i w Małopolsce. Stała prędkość wiatru wynosiła 119 km/h, a okresowo wartość ta dochodziła do 140 km/h. Orkan zniszczył 700 tys. metrów sześciennych lasów zlokalizowanych na terenie Górnego Śląska.W całej Polsce zginęło wtedy 7 osób.  

W 2007 r. Polskę nawiedził orkan Cyryl, z powodu którego 6 osób straciło życie, a 36 zostało rannych. Najsilniejszy wiatr zanotowano we Wrocławiu oraz Płocku - tutaj porywy wiatru osiągały nawet 137 km/h! Orkan Cyryl zniszczył aż 1,5 mln metrów sześciennych lasów!

Kolejny orkan, który spowodował duże spustoszenia na terenie Polski nosił imię Ksawerego i występował w grudniu 2013 r. Najsilniejszy wiatr pojawił się na wybrzeżu - w Ustce wiał z prędkością 119 km/h. Z powodu orkanu Ksawerego życie straciło 5 osób, 53 osoby zostały ranne. Wiatr spowodował liczne uszkodzenia dachów (zanotowano 32 przypadki), a 500 tys. domów zostało pozbawionych prądu. 

Koniecznie trzeba tu wspomnieć o nawałnicy, która nawiedziła Polskę w sierpniu 2017 r. Zginęło wtedy 6 osób i doszło do największego kataklizmu w historii Lasów Państwowych. Wiatr połamał niemal 10 mln metrów sześciennych drzew. Prędkość wiatru podczas tych burz wynosiła 120 km/h, miejscami nawet dochodziła 150 km/h! Oprócz lasów zniszczone zostały budynki mieszkalne, gospodarcze, drogi itd.

Silny wiatr zaobserwowano również na szczycie Śnieżki w 1990 roku. Stacja meteorologiczna zanotowała wówczas podmuch wiatru o prędkości 345 km/h!

Historyczne doniesienia mówią również o tornadzie, które miało miejsce w 1931 roku w Lublinie. Wiatr poczynił wtedy zniszczenia na 20 km trasie. Powyrywane drzewa, zniszczone wagony pociągów, powyginane konstrukcje stalowe czy powalone budynki o murach o grubości 0,5 m. Nie wiadomo dokładnie z jaką prędkością wiał wówczas wiatr. Niektóre źródła mówią o prędkości nawet 500 km/h! To tornado zostało okrzyknięte jednym z najtragiczniejszych w skutkach. Zginęło wtedy 6 osób, a 100 osób zostało rannych.

Po pierwsze, najlepiej nie wychodzić z domu, gdy prognozowane są silne wiatry nad Polską. W sieci istnieje wiele map pogodowych, które pokazują aktualną siłę wiatru w Polsce.

By chronić cenne przedmioty np. na tarasie czy w ogrodzie, najlepiej je po prostu schować. Jeśli nie ma takiej możliwości, koniecznie trzeba je zabezpieczyć, mocując linkami do słupów czy innych solidnych elementów.

Co jeszcze warto zrobić, by chronić mienie przed skutkami wichury przechodzącej nad Polską? Porozmawiajmy o ubezpieczeniu domu/mieszkania.

Już podstawowa wersja polisy na dom zapewnia ochronę na wypadek działania gwałtownego wiatru. Ważne jednak, by uświadomić sobie, jaki jest zakres tej ochrony. Zazwyczaj tańsza wersja ubezpieczenia mieszkaniowego pomoże nam w razie wystąpienia szkód w konstrukcji budynku oraz jego elementów stałych. Oznacza to, że mając podstawową wersję polisy mieszkaniowej, nie otrzymamy odszkodowania, gdy zniszczeniu z powodu wichury ulegnie telewizor znajdujący się w mieszkaniu czy domu. By objąć ochroną sprzęty ruchome w domu, trzeba pomyśleć o wersji rozszerzonej ubezpieczenia.

Pamiętaj, że towarzystwa ubezpieczeniowe stosują zapisy w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia (tzw. OWU) o wyłączeniu odpowiedzialności za pewne sytuacje. Dlatego ważne jest, by dokładnie przeczytać umowę ubezpieczenia domu. Przykładem takiego wyłączenia odpowiedzialności jest rażące niedbalstwo ubezpieczonego. Jeśli zostawisz na tarasie niezabezpieczony sprzęt, a w wyniku wichury zostanie on uszkodzony, towarzystwo najpewniej odmówi wypłaty odszkodowania. 

Tak samo dzieje się, gdy nie zadbamy o stan techniczny domu. Jeśli towarzystwo ubezpieczeniowe odkryje, że stan zerwanego dachu przed wichurą był zły, również może odmówić pomocy finansowej.

Odszkodowania nie dostaniemy również, jeśli do szkody z udziałem gwałtownego wiatru dojdzie przed okresem karencji, czyli czasem, który musi minąć od dnia podpisania umowy do czasu obowiązywania ochrony. Zazwyczaj to 14 dni. 

Warto także zwrócić uwagę, jak dane towarzystwo definiuje pojęcie silnego wiatru i huraganu (większość ubezpieczycieli rozgranicza te dwa zjawiska). Jedną z firm, która w razie wystąpienia huraganu wypłaca ubezpieczonym odszkodowania jest PZU. Towarzystwo to określa huragan, jako wiatr o prędkości przekraczającej 13,8 m/s, powodujący masowe szkody. W określaniu, czy dany wiatr jest huraganem, towarzystwo posiłkuje się opinią Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej.

Kupiłeś dom lub mieszkanie i szukasz idealnej polisy mieszkaniowej? Zapraszamy do CUK Ubezpieczenia, gdzie nasi agenci doradzą, jakie ubezpie
czenie kupić. Pomogą również wybrać ofertę, która będzie maksymalnie chroniła Twoją nieruchomość. Zadzwoń na infolinię CUK lub odwiedź nas w placówce.