Aquaplaning – czym jest i jak mu zapobiegać?

Aquaplaning, inaczej akwaplanacja czy hydroplaning to zjawisko, polegające na tym, że samochód „płynie” po drodze. Taka sytuacja jest niebezpieczna, ponieważ kierowca traci kontrolę nad autem. Jak się zachować w takich okolicznościach? Czy można zapobiec takiemu zjawisku? Odpowiedzi szukaj w poniższym artykule.

Aquaplaning jest zjawiskiem, występującym podczas jazdy na drodze, na której nagromadziła się zbyt duża warstwa wody. Jeśli podczas styku opony z podłożem tworzy się wodny klin, bieżnik nie odprowadza wody, następuje utrata przyczepności do podłoża, a auto zaczyna „płynąć”.

Jeśli droga jest mokra, przed znajdującą się w ruchu oponą tworzy się klin wody. Gdy nie zostanie on skutecznie rozproszony na boki, a ciśnienie, jakie wywiera on na przednią krawędź powierzchni kontaktu pojazdu z nawierzchnią, przewyższy ciśnienie w oponie, dojdzie do zjawiska aquaplaningu. Opona zacznie się wówczas unosić na powierzchni wody. 

Dlaczego hydroplaning jest niebezpieczny? Utrata przyczepności do nawierzchni jest równoznaczna z utratą kontroli nad pojazdem, a ruchy kierownicy nie przynoszą spodziewanego efektu. Auto ślizga się po powierzchni wody, co może być przyczyną kolizji czy wypadku na drodze.

Na powstanie aquaplaningu wpływ ma kilka czynników. Pierwszym z nich jest prędkość. Im szybciej jedzie pojazd, tym mniej jest czasu, by opony odprowadziły wodę. Przyczyną może być także zużyty bieżnik. Opony z płytkim bieżnikiem nie są zdolne do odprowadzania deszczówki. Dodatkowo na powstawanie zjawiska może wpływać także nieprawidłowe ciśnienie opon. Lżejsze samochody są bardziej podatne na aquaplaning, ponieważ niewielka waga oznacza słaby nacisk opon na nawierzchnię. Chociaż ciężkie pojazdy są bezpieczniejsze pod tym względem, nie oznacza to, że ryzyko utraty kontroli nad autem na mokrej drodze jest wyeliminowane. 

Kolejnym czynnikiem jest głębokość kałuż na drodze. Im więcej wody, tym większe prawdopodobieństwo, że samochód będzie „płynął” po drodze, chociaż warstwa wody między oponą a nawierzchnią nie musi być wcale duża. Inna sprawa to zły stan dróg. Mocno zużyta powierzchnia, koleiny czy niecki poprzeczne to czynniki, które również sprzyjają powstawaniu aquaplaningu. Także rodzaj nawierzchni jest istotny. Stare drogi o nierównej strukturze są bardziej niebezpieczne, jeśli chodzi o ryzyko hydroplaningu.

Również styl jazdy może zwiększyć ryzyko ślizgania się auta po wodzie. Nagłe manewry, hamowanie czy przyspieszanie na mokrej drodze nie należą do bezpiecznych zachowań. Należy się ich wystrzegać, by nie spowodować zagrożenia na drodze i dostosować styl jazdy do warunków panujących na jezdni.  

Tak naprawdę już jazda powyżej 50 km/h na drodze, gdzie znajduje się dużo wody, jest już niebezpieczna. Ryzyko powstania aquaplaningu zwiększa się wraz ze wzrostem prędkości. Jeśli samochód wyposażony jest w dobrej jakości opony, będzie sobie lepiej radził z odprowadzaniem wody, a jazda z prędkością ok. 70-80 km/h na mokrej nawierzchni powinna być bezpieczna. Warto jednak pamiętać, by dostosować styl i prędkość jazdy do warunków i w sytuacji, gdy droga jest słabej jakości, a także pokryta dużą warstwą wody, jechać wolniej. 

Czy niektóre opony mogą być bardziej podatne na aquaplaning? Okazuje się, że tak. Największy wpływ na bezpieczeństwo pod tym względem ma:

Zobacz także: Opony Run Flat – co to i czy warto w nie inwestować?

By zmniejszyć ryzyko aquaplaningu, warto stosować się do kilku zasad. Bardzo ważne jest przygotowanie pojazdu. Trzeba zadbać o to, by opony były w dobrym stanie technicznym, o odpowiednio głębokim bieżniku czy ciśnieniu. O nowe opony warto zatroszczyć się, gdy głębokość bieżnika będzie mniejsza niż 1,6 mm. Wymiana ogumienia to znaczny koszt. Warto skorzystać z pomocy ubezpieczyciela. Jedną z form, która się w tym przypadku przyda, jest ubezpieczenie opon. Trzeba też pamiętać, że zbyt niskie ciśnienie sprzyja hydroplaningowi, a więc trzeba regularnie dopompowywać opony. I wreszcie, by unikać aquaplaningu, konieczne jest dbanie o stan techniczny auta, szczególnie o układ kierowniczy i zawieszenia.

Koniecznie trzeba też dostosować prędkość jazdy do warunków panujących na drodze. Jeśli widzisz, że pokryta jest wodą, warto zwolnić, ponieważ ciężko jest oszacować, jaka prędkość pozwoli zachować odpowiednią przyczepność do nawierzchni. 

Niedoświadczeni kierowcy, którzy chcą poprawić swoje umiejętności, mogą skorzystać z kursów doskonalenia techniki bezpiecznej jazdy. W kontrolowanych warunkach można przećwiczyć sposób zachowania się podczas poślizgu na mokrej nawierzchni.

Niedoświadczony kierowca może mieć problem z oceną sytuacji. Jak rozpoznać hydroplaning? Po pierwsze, kierowca traci kontrolę nad autem. Można mieć wrażenie, że auto się ślizga i „odpływa” na boki. Innym objawem jest drżenie kierownicy, która nie reaguje na ruchy kierowcy. Aquaplaning można rozpoznać także po tym, że samochód przyspiesza, chociaż nie wciśnięty został mocniej pedał gazu. W autach wyposażonych w ESP, czyli elektroniczny system stabilizacji toru jazdy lub ABS, czyli system zapobiegający blokowaniu kół podczas nagłego hamowania te systemy zaczną pracować, jeśli dojdzie do hydroplaningu.

Czasem trudno jest uniknąć aquaplaningu. Warto wiedzieć, jak zachować się, by nie doszło do niebezpiecznej sytuacji na drodze. Najważniejsza zasada to: zachowaj spokój. Nerwowe reakcje mogą tylko pogorszyć sytuację. Tak naprawdę samo zjawisko nie jest tak niebezpieczne jak nieodpowiednia reakcja kierowcy. 

Sam moment wyjścia z aquaplaningu jest najbardziej niebezpieczny. Gdy auto straci przyczepność na mokrej drodze, nie należy kręcić gwałtownie kierownicą, ponieważ nie pomoże to w odzyskaniu kontroli nad autem. Delikatne ruchy kierownicą są wskazane jedynie wtedy, gdy samochód skręca w bok i może uderzyć w jakąś przeszkodę. Pedał gazu trzeba utrzymywać się w neutralnej pozycji. Próba przyspieszenia może jedynie pogorszyć sytuację. Samochód powinien naturalnie wytracać prędkość, a więc trzeba wystrzegać się gwałtownego hamowania. Dopiero gdy kontrola nad pojazdem zostanie przywrócona, można delikatnie przyhamować.

Jeśli mimo zachowania wszelkich środków ostrożności, dojdzie do kolizji czy wypadu, to kierowca może wykorzystać swoje ubezpieczenie autocasco. Mając takie ubezpieczenie, nie trzeba martwić się o usuwanie kosztownych szkód, do których dojdzie, gdy auto wpadnie w poślizg i uderzy w drzewo czy zaparkowany nieopodal samochód. Przyda się także assistance samochodowe zawierające odpowiedni limit holowania, w przypadku kiedy pojazd nie będzie mogło dalej jechać. 

Hydroplaning podczas jazdy motocyklem może doprowadzić do upadku kierowcy i maszyny. Jak zapobiec temu zjawisku? Najlepiej w pierwszej kolejności zadbać o dobrej jakości opony o odpowiedniej szerokości i głębokości bieżnika. Regularna kontrola ciśnienia i ewentualne dopompowanie, biorąc pod uwagę oznaczenia opon, zmniejsza ryzyko utraty kontroli nad maszyną na mokrej nawierzchni.

Jeśli jednak te metody zawiodą, warto skorzystać z różnych technik, dzięki którym można uniknąć upadku. Konieczne jest utrzymanie motocykla w pionie i trzymanie kierownicy prosto oraz odpuszczenie gazu lub wciśnięcie sprzęgła. Nie należy hamować, próbować skręcać czy podpierać się nogami o nawierzchnię. Wszystkie te czynności mogą doprowadzić do groźnego w skutkach upadku.