Pierwsza pomoc przy wypadku drogowym – wszystko, co musisz wiedzieć

Według prawa wypadek drogowy ma miejsce wtedy, gdy co najmniej jeden uczestnik zdarzenia drogowego zostaje ranny lub dochodzi do jego śmierci. Chociaż pierwsza pomoc to jedno z zagadnień poruszanych podczas kursów na prawo jazdy, to wielu z nas wciąż wie za mało na jej temat. A trzeba zaznaczyć to jasno i dobitnie – mamy nie tylko prawny obowiązek udzielania pierwszej pomocy, ale i moralny. Z tego tekstu dowiesz się wszystkiego, co powinieneś wiedzieć na temat pierwszej pomocy przy wypadku.

Zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami każdy, kto widzi, że poszkodowanemu w wypadku grozi utrata życia lub ciężki uszczerbek na zdrowiu, musi pod groźbą kary pozbawienia wolności do lat 3 udzielić pierwszej pomocy. Mówi o tym art. 162 Kodeksu karnego. Warto jednak zaznaczyć, że nie popełnia przestępstwa ten, kto nie udzieli pierwszej pomocy przy wypadku, jeśli będzie to wiązało się z narażeniem siebie lub innych na śmierć bądź spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu.

Przepis odnosi się do każdej sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia. Mówiąc o pierwszej pomocy przy wypadku drogowym, trzeba zaznaczyć, że obowiązek pomocy spoczywa na każdym, kto widzi, że doszło do wypadku, w którym mógł ucierpieć człowiek – niezależnie od tego, czy jest to sprawca, uczestnik wypadku, kierujący innym, przejeżdżającym akurat pojazdem lub jego pasażer czy przechodzący obok pieszy.

Opisując temat udzielania pierwszej pomocy przy wypadku, nie możemy nie przytoczyć także przepisów Kodeksu drogowego. Zgodnie z art. 44 ust. 2 pkt 1 Kodeksu drogowego:

Z kolei w art. 44 ust. 3 czytany:

Prawa i obowiązki osób udzielających pierwszej pomocy przy wypadku znajdują się także w Ustawie o państwowym ratownictwie medycznym. Między innymi mowa tu o tym, że każdy, kto pomaga ofiarom wypadku, wykonuje niezlecone zadanie publiczne, a więc, jeśli w tym czasie ktoś taką osobę zaatakuje, odpowie tak, jakby zaatakował np. policjanta na służbie.

Ponadto przepisy odnoszące się do udzielania pierwszej pomocy przy wypadku drogowym znajdują się w Kodeksie wykroczeń. Art. 93 mówi:

Widzimy więc, że z przepisów polskiego prawa wynika jasno: widzisz wypadek, w którym są ofiary – reaguj i pomóż!

Jeśli jesteś kierowcą, który spowodował wypadek lub przejeżdżasz obok osoby czy osób wymagających pomocy, jesteś zobowiązany tej pomocy udzielić. Zanim jednak przystąpisz do działania, zadbaj o bezpieczeństwo swoje i innych uczestników ruchu. Zatrzymaj auto w bezpiecznym miejscu, pozostawiając przestrzeń dla służb ratowniczych. Teraz włącz światła awaryjne lub pozycyjne, a także ustaw zgodnie z zasadami trójkąt ostrzegawczy. Jeśli masz kamizelkę odblaskową, załóż ją, aby być jeszcze bardziej widocznym – szczególnie gdy wypadek ma miejsce po zmierzchu.

Jeśli zadbałeś o swoje bezpieczeństwo, pora zbliżyć się do samochodu, biorącego udział w wypadku lub do poszkodowanego, który znajduje się poza pojazdem. Weź ze sobą apteczkę pierwszej pomocy. O tym, jakie powinno być wyposażenie zestawu pierwszej pomocy pisaliśmy tu: Wyposażenie apteczki samochodowej — wszystko, co musisz wiedzieć.

Teraz spróbuj nawiązać kontakt z poszkodowanym. Jeśli jest przytomny i odpowie Ci, co się stało, zadzwoń pod numer alarmowy i opisz dokładnie wszystko dyspozytorowi, by ten mógł przysłać na miejsce odpowiednie służby ratunkowe. Jeśli poszkodowany nie reaguje, również jak najszybciej oceń jego stan i obrażenia, a następnie zadzwoń po pomoc.

Najlepiej jest wybrać uniwersalny numer alarmowy – 112. Dyspozytor, który będzie przyjmował Twoje zgłoszenie, wezwie odpowiednie służby, czyli policję, pogotowie ratunkowe, a także w razie potrzeby straż pożarną.

Rozmawiając z dyspozytorem staraj się jak najbardziej precyzyjnie określić miejsce wypadku, a także stan poszkodowanego.

Jeśli kiedykolwiek będziesz musiał udzielić pierwszej pomocy przy wypadku drogowym osobie, która jest przytomna, przypomnij sobie skrót SAMPLE. Wywiad SAMPLE ma na celu zebranie jak najwięcej istotnych informacji o poszkodowanym. Trzeba zapytać o takie informacje:

Znając takie podstawowe informacje, możemy je przekazać ratownikom medycznym, w razie gdyby poszkodowany stracił przytomność przed przyjazdem służb na miejsce zdarzenia.

Jeśli poszkodowany w wypadku samochodowym jest nieprzytomny, nie odzywa się, gdy do niego mówimy, to w pierwszej kolejności musimy udrożnić jego drogi oddechowe. Najczęściej podczas udrażniania dróg oddechowych zaleca się po prostu odchylenie głowy w tył. Jednak, jeśli podejrzewamy, że poszkodowany w wypadku samochodowym może mieć uraz kręgosłupa, a w przypadku ofiar zdarzeń komunikacyjnych dzieje się tak często, trzeba udrożnić drogi w inny sposób, wykonując tzw. rękoczyn Esmarcha. Najpierw układamy kciuki na łukach jarzmowych osoby nieprzytomnej – to zewnętrzna część oczodołu lub inaczej mówiąc kość policzkowa. Pozostałymi palcami z kolei łapiemy zewnętrzną część żuchwy – tę kość, która wystaje tuż pod uchem. Trzymając w ten sposób twarz poszkodowanego, wysuwamy ją delikatnie do przodu.

Gdy udrożnimy drogi oddechowe, możemy sprawdzić, czy poszkodowany oddycha. Robimy to za pomocą metody zmysłów tzw. zobacz, poczuj, usłysz. Staramy się zaobserwować, czy klatka piersiowa się porusza, nasłuchujemy, czy słychać świst oddechu oraz nachylamy się, by go poczuć. Nawet jeśli początkowo poszkodowany nie oddycha, dzięki udrożnieniu dróg oddechowych może złapać oddech.

Podsumowując, w jaki sposób należy udzielić pierwszej pomocy poszkodowanemu w wypadku drogowym, który ma wyczuwalne tętno lecz nie oddycha? Najpierw udrażniamy drogi oddechowe poszkodowanego, czekamy kilka sekund na przywrócenie oddechu, a jeśli nie da to efektu, rozpoczynamy resuscytację.

Pisząc na temat zasad udzielania pierwszej pomocy nie możemy nie wspomnieć o RKO, czyli resuscytacji krążeniowo-oddechowej. Wykonuje się ją zawsze wtedy, gdy poszkodowany nie oddycha lub nie oddycha w sposób prawidłowy.

Do nieodwracalnych zmian w mózgu dochodzi już po 3-5 minutach od nagłego zatrzymania krążenia. Właśnie dlatego uciskanie klatki piersiowej jest tak istotne. Celem tej czynności jest spowodowanie, by tlen zgromadzony we krwi został przetransportowany do organów wewnętrznych osoby nieprzytomnej. Podkreśla się, że uciski są bardzo istotne.

Z kolei celem wykonywania oddechów ratowniczych jest dostarczenie tlenu, gdy wyczerpią się rezerwy do tej pory zgromadzone w organizmie poszkodowanego. Co ważne, powinno się wykonywać oddechy ratownicze z wykorzystaniem specjalnej maski czy chusty twarzowej. Jeśli ratownik jej nie ma, może zrezygnować z tego punktu RKO i cały czas wykonywać uciski klatki piersiowej.

Jeśli jest taka możliwość, dobrze jest prowadzić RKO z partnerem, pamiętając jednak, by jeden cykl (30 uciśnięć, 2 oddechy) prowadziła jedna osoba. Dobrze jest zmieniać się co ok. 2 minuty.

Należy postępować według kolejnych kroków. Uklęknij obok poszkodowanego. Teraz ułóż dłonie na dolnej części mostka. Zacznij od jednej ręki, nadgarstek drugiej połóż na tej już leżącej, a następnie spleć palce. Teraz możesz zacząć uciskanie klatki piersiowej, pamiętając, że ramiona powinny być cały czas wyprostowane i skierowane prostopadle do klatki piersiowej.

Po przeprowadzeniu 30 ucisków klatki piersiowej przyszedł czas na oddechy. Wykonując je, najpierw trzeba udrożnić drogi oddechowe. Ręką, którą trzymasz czoło poszkodowanego zatkaj jego nos, używając do tego palca wskazującego oraz kciuka. Obejmij swoimi ustami usta poszkodowanego i wykonaj spokojny oddech. Powinien on trwać ok. sekundę. Obserwuj jednocześnie, czy klatka piersiowa poszkodowanego się unosi. Następnie odsuń usta i sprawdź, czy klatka osoby nieprzytomnej opada. W cyklu RKO należy wykonać 2 oddechy, a następnie przejść do uciśnięć klatki.

W ramach podsumowania na temat resuscytacji krążeniowo-oddechowej przytoczmy algorytm BLS, czyli Basic Life Support, który opracowała Europejska Rada Resuscytacji. Jego znajomość pomoże opanować stres, który z pewnością towarzyszy tym, którzy na co dzień nie mają do czynienia z RKO. Oto jak powinny wyglądać kolejne czynności RKO:

Badania mówią, że wykonując podstawowe czynności w ramach RKO u dorosłych istnieją szanse na przywrócenie czynności życiowych. W związku z tym zalecenia są takie, by czynności te wykonywać non stop, bez sprawdzenia, czy funkcje życiowe powróciły. Jeśli będąc świadkiem wypadku, szybko rozpoczniesz RKO, możesz nawet trzykrotnie zwiększyć szanse przeżycia osób, u których doszło do nagłego zatrzymania oddechu i krążenia!

Kiedy można zakończyć czynności w ramach resuscytacji krążeniowo-oddechowej? W następujących sytuacjach:

Jakie są zasady pierwszej pomocy, gdy poszkodowany jest przytomny i nie trzeba wykonywać RKO? Najważniejsze z nich to:

Co zrobić, jeśli poszkodowany jest nieprzytomny i uwięziony wewnątrz zamkniętego samochodu? Pierwszą pomoc przy wypadku samochodowym trzeba rozpocząć od wydostania go z auta. Jeśli drzwi i bagażnik są zamknięte, trzeba wybić okno (to zlokalizowane jak najdalej od poszkodowanego). Wyciągając osobę poszkodowaną z samochodu, najpierw trzeba sprawdzić, czy jego stopy nie zaklinowały się między pedałami. Pamiętać też trzeba, że osoba ranna w wypadku komunikacyjnym może mieć uszkodzony kręgosłup, a więc wyciągając ją z auta, trzeba zadbać o usztywnienie szczególnie odcinka szyjnego kręgosłupa.

Jak to zrobić? Stosując chwyt Rauteka. Trzeba ustabilizować głowę i odcinek szyjny kręgosłupa, trzymając lewą rękę za brodę i policzki, prawa z kolei wędruje za plecami poszkodowanego i ląduje na jego lewym przedramieniu. Teraz lewą rękę wsuwamy pod chwyconą rękę poszkodowanego i znów łapiemy brodę z policzkami lewą ręką, natomiast głowa ofiary wypadku powinna wylądować pomiędzy naszym prawym barkiem a głową. Teraz możemy wyciągnąć rannego, a następnie w bezpiecznym miejscu ułożyć go na ziemi, starając się asekurować głowę. Trzeba przystąpić do wykonywania RKO.

Uporządkowałeś już wiedzę z zakresu pierwszej pomocy przy wypadkach komunikacyjnych? Przypominamy, że na stronie CUK.pl możesz kupić dobre ubezpieczenie komunikacyjne. Zrobisz to m.in. online, korzystając z kalkulatora OC i AC. Porównaj oferty nawet 30 towarzystw, wybierz najlepszą, a następnie kup przez internet, bez wychodzenia z domu.