Sygnalizacja świetlna – jakie są rodzaje i jak działają światła?

Każdemu kierowcy znajoma jest sygnalizacja świetlna. Kolory takie jak zielony, żółty i czerwony to podstawa w porządku oraz organizacji ruchu drogowego. Często pojawiają się jednak dodatkowe strzałki czy światła przy robotach drogowych. Jakie są rodzaje sygnalizacji świetlnej i co trzeba zrobić w konkretnej sytuacji? Sprawdzamy.

W miejscach, w których jest spore natężenie ruchu, pojawia się sygnalizacja świetlna. Przepisy drogowe jasno wskazują, że należy odczytywać sygnały i stosować się do ich zaleceń. Każde z nich pełni inną funkcję, w zależności od koloru oraz rodzaju. Sygnalizacja świetlna drogowa ma na celu uporządkować i zorganizować ruch. Dzięki temu znacznie łatwiej jest poruszać się na skrzyżowaniu, przed przejściem dla pieszych czy przed przejazdem kolejowym. 

Co ciekawe, system sygnałów świetlnych został wymyślony jeszcze przed pojawieniem się pierwszych samochodów. Były to ręcznie obsługiwane lampy gazowe, które pojawiły się w Wielkiej Brytanii. Miały one służyć do zatrzymywania powozów konnych, aby nie utrudniały one ruchu pieszym. Szybko jednak lampy gazowe okazały się mało praktycznym i bezpiecznym rozwiązaniem. Ponadto kolorowe światła pojawiły się także w kolejnictwie. Czerwone sygnalizowało nakaz zatrzymywania się, zielone było ostrzeżeniem, a białe symbolizowało wolną drogę. Ten pomysł jednak zmodyfikowano, ze względu na to, że jasne światło często bywało mylone. Dziś na stacjach kolejowych można spotkać tzw. semafor, czyli sygnalizator do sterowania ruchem kolejowym przeznaczonym specjalnie dla maszynistów.

Pierwsza sygnalizacja świetlna drogowa pojawiła się w Stanach Zjednoczonych w 1914 roku. Obejmowała wyłącznie dwa kolory: zielony i czerwony. Pierwsza sygnalizacja świetlna w Polsce stanęła dwanaście lat później w Warszawie.

Światła na drodze działają automatycznie i są zaprogramowane w taki sposób, aby kolory pojawiały się w określonych odstępach czasu. Wszystko zależy jednak od natężenia ruchu w danym miejscu. Właśnie dlatego na skrzyżowaniach w dużych miastach, często światło zielone świeci się dłużej na tych ulicach, które są częściej wykorzystywane przez kierowców. Nieco inaczej działa sygnalizacja świetlna dla pieszych, która uruchamia się po wciśnięciu przycisku. Często montuje się ją na drogach szybkiego ruchu. 

Nowoczesne systemy sygnalizacji świetlnej automatycznie wykrywają samochody, które zbliżają się do skrzyżowania. Sterują zatem całą instalacją w taki sposób, aby konkretne światła zapalały się w odpowiednim czasie, w zależności od kierunku. Ma to znacznie przyspieszyć i usprawnić ruch w miejscach, które charakteryzują się małym lub średnim natężeniem. 

Niektóre systemy sygnalizacji świetlnej mają też inną ważną rolę, a mianowicie ułatwiają przejazd pojazdom uprzywilejowanym. Do tego mogą być wykorzystywane specjalne kamery, które identyfikują samochody. 

Podstawowa sygnalizacja świetlna składa się z trzech kolorów: czerwonego, zielonego oraz żółtego. Dla pieszych są zarezerwowane dwie pierwsze barwy.

Czasem przejechanie na zielonym świetle przez długi odcinek trasy jest możliwe. To specjalnie ustawiona sygnalizacja świetlna. Jak działa? Aby przejechać na tzw. zielonej fali, kierowcy muszą jechać z dopuszczalną prędkością. Tym samym nie muszą zatrzymywać się lub zwalniać. 

Każdy kierowca powinien wiedzieć, że czerwony kolor na światłach symbolizuje zakaz wjazdu poza sygnalizator. Żółte, nadawane w tym samym momencie co czerwone to znak, że za chwilę będzie można ruszyć. Jeśli pojawia się samo, jest to ostrzeżenie. Za chwilę konieczne będzie całkowite zatrzymanie się. Światło żółte wywołuje u kierowców najwięcej wątpliwości, jednak niebezpieczne gwałtowne hamowanie, które może utrudnić ruch innym uczestnikom, nie jest tu wskazane. Wtedy można swobodnie przejechać na żółtym świetle. Jeśli jednak auto znajduje się w niewielkiej odległości i nie porusza się z dużą prędkością, trzeba się zatrzymać. Sygnał zielony to zezwolenie na jazdę.

Warto zaznaczyć, że jeśli nadawanie sygnału zielonego wiąże się ze spowodowaniem sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dla innych uczestników ruchu, nie wolno ruszać. Przykładowo, jeśli samochód mógłby potrącić pieszego czy rowerzystę, pod żadnym pozorem kierowca nie może nacisnąć na gaz. To samo dotyczy sytuacji, w której warunki ruchu na skrzyżowaniu nie pozwalają na swobodny i bezpieczny przejazd.

Każda sygnalizacja świetlna na skrzyżowaniu, drodze szybkiego ruchu czy przejściu dla pieszych ma swój kształt oraz kolor. Oznaczona jest też specjalnym symbolem. Kwestie prawne są zawarte w Rozporządzeniu Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2002 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych.

Podstawowa sygnalizacja świetlna (kolizyjna) dla kierowców ma kształt koła o odpowiedniej barwie (zielonej, żółtej i czerwonej), która ma oznaczenie S-1. Dodatkowa strzałka, która znajduje się przy czerwonym kole, świadczy o tym, że jest to sygnalizacja S-2. Pozwala ona kierowcom na skręt w kierunku wskazanym strzałką. 

O czym jeszcze świadczy podstawowa sygnalizacja świetlna? Zawracanie na skrzyżowaniu, w którym działają sygnały ogólne (okrągłe), jest możliwe. Wyjątkiem jest sytuacja, w której pozostałe znaki tego zabraniają. Zawsze trzeba zapoznawać się zarówno z kolorem sygnalizacji świetlnej, jak i pozostałymi oznaczeniami na drodze.

Sygnalizacja świetlna S-3 dotyczy samochodów jadących w kierunku wskazanym strzałką w odpowiednim kolorze. Jeśli zauważysz zielone oznaczenie, masz pewność, że nie występuje kolizja z innymi uczestnikami ruchu. Powszechnie nazywa się je światłami kierunkowymi (bezkolizyjnymi).

Specyficzna jest również zielona strzałka i czerwony krzyżyk, czyli sygnały S-4. Te najczęściej pojawiają się na drogach szybkiego ruchu oraz autostradach. Zielone światło zezwala na wjazd na ten pas, nad którym jest umieszczony sygnał. Czerwone tego zakazuje. 

Żółty sygnał w postaci strzałki to z kolei informacja dla kierowców, którzy muszą opuścić pas, po którym jadą. Często występuje na autostradach oraz drogach szybkiego ruchu, kiedy są prowadzone roboty drogowe. Trzeba zatem wjechać na część jezdni, która wskazana jest strzałką oraz zachować szczególną ostrożność.

Dla rowerzystów poruszających się po drogach przygotowano także podobną kombinację kolorów i strzałek. Pojawia się jednak specyficzna ikona roweru, którą łatwo rozpoznać z daleka. 

W przypadku sygnalizacji świetlnej dla pieszych S-5, sprawa jest nieco prostsza. Czerwone światło, które ma kształt stojącej postaci, zakazuje poruszania się po pasach. Zielone natomiast wskazuje, że można przejść. Z kolei oznaczenia S-6 są kierowane dla rowerzystów, działają analogicznie jak w przypadku świateł dla pieszych.

Tak jak wspominaliśmy wcześniej, sygnalizacja z sygnałami ogólnymi (kolizyjnymi) upoważnia do zawracania, chyba że znaki mówią inaczej. Jeśli pojawia się też zielona strzałka w lewą stronę, możesz zawrócić ze skrajnego lewego pasa ruchu. Warunkiem jest jednak zatrzymanie się przed sygnalizatorem, aby upewnić się, że Twój samochód nie utrudni ruchu innym uczestnikom jazdy. Trzeba też ustąpić pierwszeństwa innym kierowcom, którzy jadą z naprzeciwka. Analogicznie, można zawracać również, kiedy zauważysz  zielone światło i dwie strzałki, w lewo i w dół

Warunkowy skręt to bardzo specyficzne światło, które pojawia się na drogach. Pojawia się, kiedy jest już zapalone czerwone, oznaczające zakaz wjazdu na skrzyżowanie. Trzeba wtedy się zatrzymać, ponieważ najczęściej na ulicę wchodzą piesi i rozpoczyna się ruch samochodów na prostopadłych ulicach. Jeśli Twój manewr nie utrudnia pozostałym uczestnikom ruchu, możesz skręcić, nawet jeśli masz czerwone światło. Konieczne jest jednak zatrzymanie się. 

Niedopuszczalne jest jednak zawracanie na sygnalizacji świetlnej, która emituje wyłącznie strzałkę w lewą stronę. Analogiczna sytuacja ma miejsce, kiedy sygnalizatory kierunkowe pokazują strzałkę w lewą i prawą stronę. Wtedy również nie można zawrócić.

Zawracanie na skrzyżowaniu jest zabronione, kiedy zauważysz też znak B-23. Ma on okrągły kształt, a czarna strzałka jest przekreślona czerwonym kolorem. 

Poza skrzyżowaniami sygnalizacja świetlna może emitować tylko barwę zieloną i czerwoną. Może ona świadczyć o zwężeniach na drodze lub ruchu wahadłowym. Najczęściej światła znajdują się na prostych słupkach.

W niektórych miejscach niewidoczna jest sygnalizacja świetlna. Znak umieszczony jest często poza miastem lub na drogach wylotowych. To ostrzeżenie dla kierowców, że za chwilę mogą pojawić się światła, na których trzeba się zatrzymać.

Znak sygnalizacji świetlnej A-29 to żółty trójkąt z czerwonym obramowaniem. Wewnątrz znajduje się symbol trzech kółek w kolorze zielony, żółtym i czerwonym. Pojawia się przed sygnalizacją świetlną poza obszarem zabudowanym, a także przed pierwszymi światłami w obszarze zabudowanym. Ułatwia też sterowanie ruchem, kiedy sygnały znajdują się wyłącznie nad jezdnią. To także ostrzeżenie, że na konkretnym fragmencie trasy zastosowano sygnalizację do sterowania ruchem wahadłowym.

Pamiętaj, że wiedza na temat zasad ruchu nie uchroni cię przed potencjalnymi stłuczkami oraz innymi szkodami. Pamiętaj o wykupienie obowiązującego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej oraz rozważ zakup dodatkowych polis. Z CUK Ubezpieczenia szybko porównasz ceny OC i AC. Sprawdź kalkulator online, zadzwoń do doradcy albo odwiedź jedną z placówek.