Rower typu dirt — do czego służy i co musisz o nim wiedzieć?

Większość osób kojarzy jazdę na rowerze z umiarkowaną aktywnością fizyczną dedykowaną osobom w każdym wieku — i słusznie! Jest to bowiem sport, który łączy pokolenia i zapewnia dobrą kondycję fizyczną. Niektórzy pasjonaci jednośladu idą jednak o krok dalej, przeobrażając prostą jazdę w istne podniebne show! Tego typu spektakularne ewolucje możemy podziwiać na przykład w skateparkach. Do uprawiania tej dyscypliny służy specjalny rower typu dirt. Używany jest do jazdy crossowej i ulicznej. Stanowi połączenie roweru górskiego i BMX. Model ten skierowany jest do pasjonatów jazdy wyczynowej, którzy nie potrafią żyć bez adrenaliny! Dzięki specjalnym parametrom i niezwykłej wytrzymałości może być wykorzystywany do wykonywania akrobacji i ekstremalnej jazdy. Jego głównym walorem jest jednak lekkość oraz możliwość osiągania dużych prędkości. W artykule postaramy się powiedzieć jak najwięcej o tego typu rowerach.

Zanim przejdziemy do charakterystyki rowerów typu dirt, powiemy kilka słów o samej dyscyplinie. Dirt jumping (dirt) to aktywność dedykowana miłośnikom sportów ekstremalnych. Wymaga ogromnej sprawności, zaangażowania w treningi i umiejętności, ponieważ każdy nieprzemyślany manewr w trakcie jazdy może skończyć się dla użytkownika roweru bardzo źle. Dyscyplina sprowadza się do wykonywania skoków i innych niebezpiecznych, choć niezwykle spektakularnych ewolucji w powietrzu na specjalnie przygotowanym torze lub trasie. Jednak niektórzy amatorzy tego sportu podejmują się realizacji manewrów w terenie (również miejskim).

Rowery, które wykorzystywane są do tego typu ewolucji to najczęściej hybrydy BMX i MTB bez amortyzacji tylnego koła. Początki dyscypliny sięgają lat 70. ubiegłego wieku — to wtedy w betonowych dżunglach miast USA zaczęły pojawiać się pierwsze dirtówki. Do dziś w Ameryce organizowane są największe zawody dla amatorów podniebnych ewolucji na rowerze. Kolarstwo ewolucyjne uchodzi za jeden z najpopularniejszych sportów ekstremalnych — nie wymaga zbyt dużych nakładów finansowych, a jedynie ogromnej odwagi i determinacji.

Dirt jumping cieszy się w Polsce coraz większym zainteresowaniem. Z tego powodu powstaje też mnóstwo sklepów ze sprzętem i akcesoriami dla pasjonatów tego sportu. W kraju istnieją też specjalne miejsca do praktykowania podniebnych rowerowych ewolucji. Każdy, kto chce rozpocząć swoją przygodę z tą dyscypliną, będzie potrzebował trzech rzeczy — dostosowanej do poziomu zaawansowania trasy, roweru i zestawu ochraniaczy. Trasy do dirt jumpingu zbudowane są głównie z ziemi (gliny) i drewna. Znajdują się na nich także profilowane skocznie, których rozmiary dostosowane są do poziomu umiejętności użytkowników. Z czasem zawodnicy mogą zmienić rozmiar pokonywanych przeszkód, by wylecieć w powietrze nawet na kilka metrów.

Uprawianie dirt jumpingu wymaga posiadania specjalnego roweru o lekkiej, kompaktowej, lecz wyjątkowo wytrzymałej konstrukcji. Musi być on wyposażony w amortyzowany widelec, właściwych rozmiarów koła, napęd typu single speed, platformowe pedały oraz jeden tarczowy hamulec tylny. Po wybiciu się rowerem ze skoczni zawodnik wykonuje rozmaite tricki, takie jak salta, rotacja ciałem lub kierownicą, wymachy kończyn czy zdjęcie stóp z pedałów. Dyscyplina nie ogranicza się jedynie do ewolucji na specjalistycznym torze. Rowerowe akrobacje wykonywać można także w przestrzeni miejskiej — na terenie skateparków, na schodach, murkach lub poręczach. Dirt jumping należy do jednych z najbardziej widowiskowych sportów na świecie, a rzesza miłośników tej aktywności wciąż wzrasta.

Rower typu dirt posiada lekkie, choć sztywne i wytrzymałe ramy tworzone najczęściej z aluminium. Łączenia wzmacniane są specjalną stalą chromowo-molibdenową — zapewnia to konstrukcji wysoką odporność na przeciążenia i uszkodzenia mechaniczne. Rower cechuje się ponadto stosunkowo niewielkim rozmiarem. Same koła obecne w typowych dirtówkach posiadają średnicę około 26 cali. Dzięki nim rower jest zwrotny, a zawodnik z łatwością pokonuje wszelkie przeszkody. Widoczną cechą wyróżniającą każdą dirtówkę są grube opony (około 2-3 cala szerokości) z łagodnym bieżnikiem. Rowery do dirtu umożliwiają osiąganie dużych prędkości. Wszystkie te parametry gwarantują optymalne warunki do ekstremalnej jazdy i wyskoków. Co ciekawe, w rowerze dirtowym nie ma przerzutek. Stanowi on przykład sprzętu bardzo zaawansowanego technologicznie, który spełnia oczekiwania zawodowców. Dzięki temu są oni w stanie w pełni kontrolować swoje tricki i ewolucje.

Dirtówki należą do kategorii rowerów z jednej strony stworzonych do jazdy po torach, a z drugiej mające sprawdzić się przy wykonywaniu manewrów w przestrzeni miejskiej. Niskie ustawienie siodełka w tego typu modelach nie jest stworzone do wygodnej jazdy i pedałowania, lecz przydaje się np. do podparcia w trakcie przerw lub realizacji  rozmaitych tricków. Rowery kategorii dirt/street umożliwiają użytkownikom nieco wyższe loty niż klasyczne BMX-y. W odróżnieniu od nich mają prostą kierownicę i przedni amortyzator. Zawodowcy często stosują specjalistyczny pierścień umiejscowiony na rurze sterowej. Tam znajduje się płyn hamulcowy, co umożliwia eliminację przewodu hydraulicznego — to z kolei pozwala wykonywać swobodne obroty kierownicą.

Przede wszystkim musi być to rower dostosowany stricte do dirtu —umożliwi on bezpieczną i wygodną jazdę niemal w każdych zastanych warunkach, w tym po skateparkach i specjalistycznych torach. Wydatek rzędu 1000-1500 zł pozwoli na zakup odpowiedniego modelu dla osoby początkującej. Stawiając swoje pierwsze kroki w tej dyscyplinie, należy pamiętać, że to praktyka czyni mistrza, a żaden — nawet najdroższy i najbardziej designerski rower nie zapewni zawodnikowi sukcesów w uprawianej dyscyplinie. Podczas nabywania umiejętności, które w przyszłości pozwolą czerpać radość ze sportu, pomoże jedynie ciężka praca i determinacja. Dobrze dobrany, wysokiej jakości rower o oryginalnym wyglądzie to jednak często doskonała motywacja do rozwijania swoich umiejętności i zwiększania intensywności treningów.

Żeby zacząć swoją przygodę z dirt jumpingiem, wcale nie potrzebujesz najdroższego i najnowszego modelu roweru z najwyższej półki. Wielu zawodników, którzy obecnie odnoszą znaczące sukcesy w tej dyscyplinie, zaczynała od… zwykłych górali! Umożliwiają one bowiem szlifowanie podstawowych tricków, takich jak manuale czy bunny hop. Jeśli już zdobędziemy pierwsze umiejętności, to warto pokusić się o bardziej profesjonalny sprzęt o właściwej geometrii konstrukcji i nienagannych parametrach. Ważne, by był lekki i zwrotny. Zapewni to odpowiedni poziom bezpieczeństwa i wygody przy pierwszych wykonywanych ewolucjach w powietrzu. Kompletując sprzęt, nie wolno zapominać także o kasku i ochraniaczach, które stanowią absolutny must have nie tylko dla początkujących, ale i zaawansowanych zawodników. Konieczność stosowania akcesoriów i odzieży ochronnej nie podlega dyskusji, ponieważ to one w razie upadku ochronią nas przed groźną kontuzją.

Osoby, które od wielu lat zajmują się z dirt jumpingiem zgodzą się co do kwestii kupna nowego roweru. Ma to swoją dość banalną przyczynę — z uwagi na wysokie ryzyko powstawania uszkodzeń sprzętowych podczas jazdy, lepiej nie nabywać go od poprzednich użytkowników. Rower typu dirt z drugiej ręki może mieć popsutą konstrukcję, która nie tylko pozbawi nas komfortu jazdy, ale także narazi na pewne niebezpieczeństwo w czasie wykonywania tricków. Argumentem, który również przemawia na korzyść kupna nowych egzemplarzy dirtówek jest fakt, że każdy użytkownik ma nieco inne potrzeby i predyspozycje. Warto zatem przemyśleć, jaki model roweru spełni nasze spersonalizowane oczekiwania. Porad dotyczących tego typu zakupu warto szukać na przykład na tematycznych forach internetowych dotyczących dirt jumpingu lub od samego producenta tego typu rowerów.

Rowery kategorii dirt różnią się od siebie specyfiką, która zwykle dostosowana jest do poziomu zaawansowania potencjalnego posiadacza. Zawodowi riderzy, którzy są przyzwyczajeni do jazdy w trudniejszym terenie i skoków na dużych wysokościach z pewnością postawią na egzemplarze dedykowane dirt slopestyle. Osobom początkującym często wystarczy na start BMX lub rower górski. W każdym przypadku priorytetowym kryterium powinna być jednak jakość komponentów. Nie należy na niej oszczędzać, ponieważ odbije się to nie tylko na bezpieczeństwie, ale i na wygodzie użytkownika. Rower dopracowany konstrukcyjnie ułatwi wykonywanie powietrznych akrobacji. Zarówno osprzęt, jak i rama dirtówki powinna być więc wykonana z surowców najwyższej klasy. To samo tyczy się kasku oraz ochraniaczy, które często ratują zawodnika od poważnych urazów ciała podczas nieudanych lądowań.