Przysposobienie dziecka. Poznaj najważniejsze informacje

Przysposobienie dziecka to hasło pojawiające się zwykle w kontekście adopcji. Jest to bardzo zawiły temat, który wymaga dopełnienia wielu różnych formalności. W wyniku takiego działania prawa rodzicielskie zyskują osoby przysposabiające. Na czym dokładnie polega cały ten proces? Ile trwa i jak przysposobić dziecko żony lub męża?

Przysposobienie dziecka sprawia, że pełnia praw rodzicielskich zostaje przyznana osobie przysposabiającej. W ten sposób niepełnoletni może więc dostać alimenty, dziedziczyć czy zyskać nazwisko. Pod względem prawnym ma on dokładnie te same prawa i obowiązki co dziecko biologiczne. Warto jednak pamiętać, że przysposobienie dzieli się na kilka rodzajów:

Każde dziecko ma rodziców biologicznych. W wyniku przysposobienia pełnego znikają jednak więzi pomiędzy tymi osobami. Rodzice biologiczni nie mają wówczas żadnej władzy nad swoim dzieckiem, a pełnię praw zyskują przysposabiający. W takiej sytuacji zmienia się również niektóre zapiski w akcie urodzenia lub wydaje zupełnie nowy dokument. To najkorzystniejsza forma przysposobienia dla nowej rodziny

Przysposobienie niepełne polega na powstaniu nowych więzów między przysposabianym a przysposabiającymi, ale nie ich krewnymi. Dziecko może więc w dalszym ciągu dziedziczyć po swoich biologicznych przodkach i osobach, z którymi jest spokrewnione w inny sposób. Wówczas w akcie urodzenia nie utajnia się pochodzenia czy nazwiska.

Przysposobienie całkowite niewiele różni się od pełnego. Ma on nierozerwalny charakter, w przeciwieństwie do innych rodzajów adopcji. Nie można go więc rozwiązać zarówno na życzenie przysposobionego, jak i nowych rodziców czy nawet prokuratora. W przypadku przysposobienia całkowitego dziecko dostaje zupełnie nową tożsamość, a wszelkie więzy prawne z rodziną biologiczną zostają zerwane. W efekcie przysposobiony jest traktowany tak, jakby urodził się wśród przysposabiających.

W kontekście przysposobienia często mówi się również o adopcji. Ze względów prawnych oba te pojęcia znaczą jednak to samo, dlatego można używać ich zamiennie. Chodzi głównie o zmianę opiekuna danego dziecka i nadanie mu określonych praw, w zależności od rodzaju przysposobienia. Adoptować można zarówno potomka swojego partnera, jak i członka rodziny czy zupełnie obcą osobę z ośrodka adopcyjnego. W każdym przypadku cały proces wygląda jednak w nieco inny sposób.

Adopcja jest żmudnym procesem, którego czas trwania może różnić się w zależności od charakterystyki danej sprawy. Wszystko zaczyna się od złożenia odpowiedniego wniosku. Następnie to sąd musi wydać orzeczenie dotyczące adopcji. W Polsce trwa to zazwyczaj około 2 lata, jednak zdarza się, że czas ten jest znacznie dłuższy. Kandydaci muszą również przejść odpowiednie szkolenie.

Nieco łatwiej jest w sytuacji, gdy chodzi o przysposobienie dziecka przez ojczyma lub macochę. Wówczas cały proces można przeprowadzić znacznie szybciej. Problemem okazuje się jednak sytuacja, w której biologiczny rodzic dziecka żyje i ma pełnię praw. Wówczas trzeba rozpocząć od pozbawienia go ich. Z tego powodu zwykle adopcja trwa latami. Można ją jednak przyspieszyć poprzez szybkie skompletowanie wszystkich wymaganych dokumentów i złożenie wniosku jak najwcześniej. To, ile trwa adopcja, jest kwestią indywidualną. Niektóre sprawy są bowiem znacznie bardziej skomplikowane niż inne.

Ile więc dokładnie trwa przysposobienie dziecka w konkretnych przypadkach? Zwykle jest to minimum 2 lata od momentu rejestracji jako kandydat. Zazwyczaj jednak trzeba dodatkowo poczekać na rozpoczęcie specjalnego szkolenia dla rodziców adopcyjnych. W praktyce ten czas się znacznie wydłuża, a cały proces kończy się nawet po kilku latach. Szybciej jest w sytuacji, gdy chodzi o dziecko partnera lub członka rodziny. Wówczas najważniejsza okazuje się decyzja sądu, ponieważ więzi z przysposabianym są już wykształcone.

Zdarza się, że w rozbitej rodzinie matka lub ojciec znajdują nowego partnera. Taka osoba może przysposobić dziecko. Wówczas konieczna jest zgoda obu rodziców biologicznych. Istnieją jednak wyjątki od tej zasady. Mowa tu m.in. o sytuacjach, w których:

W takiej sytuacji należy stworzyć odpowiednio wniosek. Przysposobienie dziecka partnerki lub partnera wymaga zapisania informacji o stażu związku, okolicznościach poznania się małżonków czy więzi pomiędzy potomkiem a nowym mężem matki lub żoną ojca. Wówczas można wnioskować także o przysposobienie całkowite. Cały proces jest znacznie krótszy niż klasyczna adopcja, gdy dziecko nie jest spokrewnionym z żadną osobą. Wciąż wymaga on jednak czasu, o czym warto pamiętać przed złożeniem wniosku.

W sytuacji, gdy mowa o przysposobieniu zupełnie obcego dziecka, które nie jest potomkiem jednego z partnerów, konieczne jest złożenie licznych dokumentów. Należy przekazać je wybranemu ośrodkowi adopcyjnemu. Mowa tu o takich pismach, jak m.in.:

Otóż tak długo, jak będziesz się uczyć, ubezpieczenie pozostanie w mocy. Co z ubezpieczeniem zdrowotnym po zakończeniu edukacji i utracie statusu studenta? Czy ubezpieczenie po studiach także działa jeszcze przez jakiś czas? Ubezpieczenie zdrowotne po studiach wygasa wraz z ukończeniem nauki. 

Jeśli chodzi o proces, jakim jest adopcja dziecka, warunki z nim związane okazują się bardzo restrykcyjne. Całość jest również bardzo czasochłonna. Po skompletowaniu wszystkich dokumentów konieczne jest odbycie wielu rozmów z psychologami i pedagogami. Następnie przeprowadza się także wywiad w miejscu zamieszkania potencjalnych przysposabiających. Wszystkie te działania mają na celu upewnienie się, że dana rodzina ma warunki pozwalające na przyjęcie nowego dziecka.

Jakie warunki trzeba spełnić, aby adoptować dziecko? Po pozytywnym przejściu wspomnianych etapów konieczne jest wzięcie udziału w odpowiednim szkoleniu. Ma ono za zadanie zapewnić przyszłym rodzicom wiedzę na temat opieki nad dzieckiem. Po jego ukończeniu przysposabiający dostają potwierdzenie uzyskania kwalifikacji do przysposobienia. To jednak jeszcze nie wszystko. Na sam koniec jednostka adopcyjna musi bowiem sporządzić odpowiednią ocenę, która zbierze wszystkie pozyskane informacje o kandydatach.

Przysposobienie dziecka przez męża matki może wiązać się z pewnymi komplikacjami. Często jest bowiem tak, że biologiczny ojciec uznał ojcostwo, ale nie utrzymuje kontaktów ze swoim potomkiem. Wówczas cały proces powinien zacząć się od pozbawienia go praw rodzicielskich. Konieczne jest więc założenie odpowiedniej sprawy w sądzie przez matkę dziecka. Może to trwać nawet kilka lat. Z tego powodu najlepszym rozwiązaniem okazuje się polubowne ustalenie kwestii praw rodzicielskich.

Znacznie łatwiej jest natomiast w sytuacji, gdy z dowolnych przyczyn biologicznych ojciec został już pozbawiony praw rodzicielskich, jest nieznany lub nie żyje. Wówczas można od razu zacząć proces przysposabiania dziecka partnerki. Jest to znacznie łatwiejsze niż w przypadku zupełnie obcych osób, co ma miejsce podczas adopcji ze specjalnych ośrodków.

Dziecko przysposobione ma prawo do alimentów jedynie wtedy, gdy chodzi o przysposobienie niepełne. W innym przypadku wygasają one całkowicie. Jeśli jednak przysposobisz dziecko swojego małżonka w sposób niecałkowity, to na Ciebie spadną obowiązki alimentacyjne.

Adopcja zwykle kojarzy się z parami, które chcą zostać rodzicami konkretnego dziecka. To właśnie takich osób najczęściej szukają ośrodki adopcyjne. Z tego powodu pojawia się pytanie – czy osoba samotna może adoptować dziecko? W teorii tak. Podlega ona takiemu samemu procesowi, ale zwykle trwa on dłużej i potencjalny kandydat jest znacznie dokładniej weryfikowany. Zwykle taka osoba nie może jednak przysposobić niemowlaka. Samotnym kandydatom proponuje się raczej starsze dzieci, które nie wymagają tak wiele uwagi.

Jak widać, adopcja dziecka przez samotną kobietę lub samotnego mężczyznę jest możliwa. W praktyce jednak taki proces okazuje się bardzo żmudny, trwa latami i nie zawsze kończy się powodzeniem. Z tego powodu znacznie lepiej jest wnioskować o przysposobienia dziecka z partnerem. Przed sfinalizowaniem całego procesu czeka Cię jednak szereg formalności do dopełnienia oraz szczegółowa weryfikacja. Niektóre pary również nie dostają zgody na przysposobienie, dlatego kwestia ta jest trudna nie tylko w przypadku osób samotnych.

Niektóre osoby zastanawiają się także, do jakiego wieku można adoptować dziecko. Odpowiedź na to pytanie jest proste. To 18. rok życia, a w przypadku kobiet, które zdecydowały się na zawarcie małżeństwa wcześniej – 16 lat.

Wymagania są jednak znacznie mniej restrykcyjne w przypadku wieku osób, które chcą adoptować dziecko. Wówczas jednak znaczenie ma decyzja ośrodka adopcyjnego. Z tego powodu znacznie łatwiejsze jest przysposobienie dziecka żony lub osoby, z którą jesteś spokrewniony. W takim przypadku wymagania odnośnie wieku praktycznie nie istnieją.

Jeśli chodzi o wiek osoby przysposabiającej dziecko, kwestia ta jest nieco bardziej skomplikowana. Nie istnieje bowiem górna granica. Kandydat musi być oczywiście pełnoletni. Kwestia jego wieku jest jednak ważna podczas weryfikacji kandydata. To placówka adopcyjna musi wystawić odpowiednią ocenę. Często więc osoby po 40 czy 50 roku życia nie mogą przysposobić niemowlaka lub małego dziecka. Zdecydowanie większą szansę na wyrażenie zgody mają kandydaci w okolicy 30 roku życia, w stabilnej sytuacji życiowej i materialnej. Placówki dążą bowiem do tego, by zapewnić adoptowanemu dziecku jak najlepsze warunki.

Kwestia ta wygląda nieco inaczej w sytuacji, gdy rodzic nie może dłużej zajmować się dzieckiem i wskazuje członka swojej rodziny jako osobę przysposabiającą. Wówczas nie ma znaczenia jej wiek. Adoptować dziecko swojego bliskiego może zarówno babcia, jak i ciocia czy nawet siostra. Tak samo kwestia ta wygląda w sytuacji, gdy rodzic wskaże swojego partnera, a ten wyrazi zgodę. Ważne, by wspomniane osoby były pełnoletnie. W takich przypadkach formalności są również znacznie mniej wymagające.

Przysposobienie dziecka to bardzo żmudny proces, jednak nie należy zapominać również o dopełnieniu wielu innych formalności. Jedną z nich jest wykupienie ubezpieczenie na życie. Pozwoli ono na wypłacenie środków w sytuacji, gdy Twoje przysposobione dziecko ulegnie wypadkowi. Pamiętaj o tym, że dziecko może ubezpieczyć zarówno rodzic, jak i opiekun prawny.
W CUK znajdziesz również wiele innych produktów, takich jak np. NNW przedszkolaka, ucznia i studenta.

Masz pytania dotyczące naszej oferty? Z chęcią na nie odpowiemy. Możesz również udać się do jednej z naszych licznych placówek na terenie całego kraju. Zapraszamy!