Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 14 września 2023 r. pensja minimalna wzrośnie w Polsce w 2024 dwa razy. Osoby zarabiające najmniej od 1 stycznia otrzymały gwarantowaną niemałą podwyżkę, sięgającą niespełna 18% w porównaniu z drugim półroczem ubiegłego roku. Według szacunków dostępnych na stronie gov.pl będzie miała ona dotyczyć ok. 3,6 mln osób. Czym jest minimalna płaca, kogo dotyczy i jak te zmiany przekładają się na wynagrodzenie otrzymywane „na rękę”? W jaki sposób wysokość najniższej krajowej może wpływać na wynagrodzenie osób zarabiających więcej? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w naszym artykule.
Najważniejsze informacje:
- Pracownikowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze czasu pracy pracodawca musi wypłacić wynagrodzenie nie niższe, niż określone w rozporządzeniu Rady Ministrów na dany rok.
- W przypadku niepełnego etatu minimalne wynagrodzenie oblicza się proporcjonalnie.
- Na 2024 rok przewidziany został dwukrotny wzrost najniższego wynagrodzenia – od 1 stycznia oraz od 1 lipca.
- Wynagrodzenie za pracę w pierwszym półroczu 2024 roku nie może wynieść mniej niż 4242 zł brutto, a w drugiej połowie – 4300 zł brutto.
- Zmianie ulega również stawka godzinowa. Od 1 stycznia 2024 wynosi 27,70 zł brutto, od 1 lipca – 28,10 zł brutto.
- Kwoty netto mogą różnić się w zależności kilku czynników (PPK, ulga dla młodych, PIT-2).
- W szczególnych sytuacjach, np. kiedy pracownik przebywa na urlopie bezpłatnym, wynagrodzenie za dany miesiąc może być niższe od minimalnego.
Kto i kiedy ustala minimalne wynagrodzenie za pracę?
Minimalne wynagrodzenie, czyli najniższa krajowa, to minimalna stawka, jaką powinien wypłacić pracodawca swoim pracownikom. Ustalane jest co roku podczas negocjacji w ramach Rady Dialogu Społecznego. Szczegóły znajdziemy w Ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, która określa przebieg całego procesu i dokładne terminy poszczególnych etapów.
Zgodnie z tą ustawą do 15 czerwca każdego roku Rada Ministrów przedstawia Radzie Dialogu Społecznego propozycję wysokości minimalnego wynagrodzenia oraz minimalnej stawki godzinowej na kolejny rok wraz z szeregiem informacji, takich jak prognozowana inflacja czy wysokość przeciętnego wynagrodzenia.
Następnie Rada ma 30 dni na uzgodnienie wysokości minimalnego wynagrodzenia, a rezultat ustaleń jest ogłaszany do 15 września w ramach obwieszczenia premiera. Jeśli z jakichś względów Rada nie ustali wysokości minimalnych stawek, pozostanie to w gestii Rady Ministrów.
W przypadku, kiedy inflacja prognozowana na kolejny rok wyniesie co najmniej 5%, ustalane są dwie zmiany wysokości najniższej krajowej wraz z początkiem każdego półrocza. Jeżeli przewidywania wskaźnika cen są poniżej 5%, termin zmiany stawek jest jeden i przypada na początek roku.
Dopasujemy ubezpieczenie firmowe do Twoich potrzeb. Zostaw kontakt, a zadzwonimy do Ciebie.
O ile wzrośnie najniższa krajowa w 2024 roku?
Wiesz już, jak przebiega proces ustalania wynagrodzenia minimalnego za pracę. Jak z kolei wyglądają zmiany przewidziane na rok 2024? Ponieważ prognozowana inflacja przekracza 5%, podobnie jak w roku ubiegłym, przewidziano dwa terminy zmiany płacy minimalnej. Kwoty brutto w odniesieniu do poprzedniego roku wynoszą:
| Termin dokonania zmiany | Wysokość minimalnego 2023 | Wysokość minimalnego 2024 |
|---|---|---|
1 stycznia | 3490 zł | 4242 zł |
1 lipca | 3600 zł | 4300 zł |
Zmiany stawki godzinowej z kolei przedstawiają się następująco:
| Termin dokonania zmiany | Minimalna stawka godzinowa 2023 | Minimalna stawka godzinowa 2024 |
|---|---|---|
1 stycznia | 22,80 zł | 27,70 zł |
1 lipca | 23,50 zł | 28,10 zł |
Oznacza to, że w porównaniu do końcówki ubiegłego roku najniższa krajowa w 2024 r. wzrośnie o 642 zł, czyli niecałe 18%, a od 1 lipca o 700 zł, czyli o niespełna 19,5%. Stawka godzinowa natomiast w odniesieniu do stanu z końca 2023 roku wzrośnie o 4,20 zł, czyli niecałe 18%, a od 1 lipca o 4,60 zł, czyli około 19%.
W obrębie roku 2024 w odniesieniu do pierwszego półrocza następująca od 1 lipca zmiana przyniesie wzrost o 58 zł, czyli niespełna 1,4% w przypadku osób zatrudnionych na etacie, a dla zleceniobiorców wzrośnie o 40 gr, czyli nieco ponad 1,4%.
W przypadku pracowników wykonujących pracę w niepełnym wymiarze czasu wysokość wynagrodzenia należy obliczać proporcjonalnie do wymiaru etatu. Jeśli zatem dana osoba pracuje na pół etatu, minimalne wynagrodzenie wyniesie dla niej 4242 zł : 2 = 2121 zł brutto.
Koszt pracodawcy
Znaczny wzrost płacy minimalnej w 2024 r. to dobra wiadomość dla osób najmniej zarabiających, gorsza jednak dla pracodawców, którzy muszą przeznaczyć na wynagrodzenia znacznie większe środki. Wyższe wynagrodzenia generują nie tylko wyższe kwoty przeznaczone bezpośrednio na płacę dla pracownika, ale też wyższe koszty składek odprowadzanych przez pracodawcę na ubezpieczenie społeczne, Fundusz Pracy czy Pracownicze Plany Kapitałowe.
Wysokość składki emerytalnej finansowanej przez pracodawcę to 9,76%, rentowej 6,5%,wypadkowej od 0,67% do 3,33%, na Fundusz Pracy 2,45%. Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych 0,10%, PPK minimum 1,5%. Spójrzmy, jak przekłada się to na konkretne kwoty w przypadku płacy minimalnej w 2024 roku wynoszącej 4242 zł.
| Rodzaj składki finansowanej przez pracodawcę | Wysokość składki w % | Wysokość składki w zł |
|---|---|---|
Ubezpieczenie emerytalne | 9,76% | 414,02 zł |
Ubezpieczenie rentowe | 6,5% | 275,73 zł |
Ubezpieczenie wypadkowe | 1,67% | 70,84 zł |
Fundusz Pracy | 2,45% | 103,93 zł |
FGŚP | 0,10% | 4,24 zł |
Łącznie | 20,48% | 868,76 zł |
Łączny koszt pracodawcy zatrudniającego pracownika z najniższą krajową wynosi zatem:
4242 zł + 868,76 zł = 5110,76 zł.
Jeśli pracownik jest uczestnikiem PPK, do kwoty tej trzeba doliczyć 63,63 zł przy założeniu, że odprowadzana jest podstawowa składka:
4242 zł + 868,76 zł + 63,63 zł = 5174,39 zł.
Dla porównania – pod koniec 2023 r. koszt pracodawcy w przypadku minimalnego wynagrodzenia bez PPK wynosił 4337,28 zł.
W drugim półroczu koszty nieco się zwiększą w związku z podniesieniem minimalnego wynagrodzenia do 4300 zł i wyniosą:
| Rodzaj składki finansowanej przez pracodawcę | Wysokość składki w % | Wysokość składki w zł |
|---|---|---|
Ubezpieczenie emerytalne | 9,76% | 419,68 zł |
Ubezpieczenie rentowe | 6,5% | 279,50 zł |
Ubezpieczenie wypadkowe | 1,67% | 71,81 zł |
Fundusz Pracy | 2,45% | 105,35 zł |
FGŚP | 0,10% | 4,30 zł |
Łącznie | 20,48% | 880,64 zł |
Łączny koszt zatrudnienia pracownika z najniższą krajową wyniesie więc:
4300 zł + 880,64 zł = 5180,64 zł,
a razem ze składką PPK 1,5% będzie to:
4300 zł + 880,64 zł + 64,50 zł = 5245,14 zł.
Poza kosztami pracodawcy bezpośrednio związanymi ze zmianą minimalnego wynagrodzenia, trzeba również uwzględnić koszty pośrednie dotyczące pracowników zarabiających więcej niż najniższa krajowa. Chcąc uniknąć zrównania pensji na wyższych stanowiskach z płacą minimalną lub zbliżenia ich do minimalnej, które może skutkować brakiem motywacji, pogorszeniem jakości pracy czy nawet utratą pracowników, pracodawca powinien liczyć się z koniecznością podwyższenia wynagrodzeń również pozostałym pracownikom. To z kolei generuje kolejne niemałe koszty.
Jak wysoką kwotę pracownik otrzyma „na rękę”?
Po zapoznaniu się z kosztami ponoszonymi przez pracodawcę, przyjrzyjmy się najniższej krajowej 2024 netto, czyli kwocie najistotniejszej z punktu widzenia pracownika. Pozwala ona określić, o ile więcej wyląduje bezpośrednio na jego koncie już po odprowadzeniu przez pracodawcę wszystkich należnych składek lub składek i podatku.
Od czego zależy wysokość najniższej krajowej netto? Uwzględnić trzeba kilka czynników.
- Wiek pracownika – zgodnie z obowiązującą od 1 sierpnia 2019 r. ulgą dla młodych (tzw. PIT 0 lub PIT zerowy) wszystkie osoby poniżej 26. roku życia, które nie przekroczą pierwszego progu podatkowego, są zwolnione z podatku dochodowego. Od ich wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę odprowadza się zatem składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe zdrowotne i chorobowe. Nie odprowadza się jednak podatku.
- PIT-2 – oświadczenie, za pomocą którego pracownik wnioskuje do pracodawcy m.in. o pomniejszanie miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy o kwotę zmniejszającą podatek (1/12 z kwoty 3600 zł daje 300 zł na miesiąc).
- PPK – to dobrowolny program oszczędzania na przyszłą emeryturę funkcjonujący w Polsce od 2019 r. Jeśli pracownik z niego nie zrezygnuje, od jego wynagrodzenia brutto będzie co miesiąc potrącane obowiązkowe 2% z możliwością zwiększenia składki do 4%.
Wysokość składek leżących po stronie pracownika wynosi odpowiednio: emerytalna 9,76%, rentowa 1,5%, chorobowa 2,45%, zdrowotna 9% (liczona od kwoty brutto pomniejszonej o składki emerytalne, rentowe, chorobowe). Przeanalizujmy na przykładach, jaką daje to kwotę netto.
Przykład 1
Pan Tomasz ma 30 lat i otrzymuje wynagrodzenie minimalne. Złożył PIT-2 wnioskując o uwzględnianie kwoty zmniejszającej podatek oraz nie jest uczestnikiem PPK. Wynagrodzenie brutto należy pomniejszyć o składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe, zdrowotne oraz zaliczkę na podatek.
| Wysokość wynagrodzenia brutto | 4242 zł | 4300 zł |
|---|---|---|
Składka emerytalna | 414,02 zł | 419,68 zł |
Składka rentowa | 63,63 zł | 64,50 zł |
Składka chorobowa | 103,93 zł | 105,35 zł |
Składka zdrowotna | 329,44 zł | 333,94 zł |
Zaliczka na podatek dochodowy | 109,00 zł | 115,00 zł |
Wynagrodzenie netto | 3221,98 zł | 3261,53 zł |
Na rękę pan Tomasz otrzyma zatem 3221,98 zł od stycznia do czerwca 2024 roku i 3261,53 zł od lipca do grudnia.
Przykład 2
Pani Anna ukończyła 26 lat i otrzymuje minimalne wynagrodzenie. Podobnie jak pan Tomasz złożyła PIT-2, ale jest uczestnikiem PPK ze składką 2%. Od jej wynagrodzenia brutto trzeba odliczyć zatem dodatkowe 2%, czyli 84,84 zł w pierwszym półroczu i 86,00 zł w kolejnym. Wynagrodzenie netto wyniesie więc odpowiednio 3137,14 zł oraz 3175,53 zł.
Przykład 3
Igor ma 24 lata i pracuje na umowie o pracę, z tytułu której otrzymuje najniższą płacę. Złożył deklarację rezygnacji z PPK. W jego przypadku wynagrodzenie brutto zostanie pomniejszone o składki na ubezpieczenia społeczne, ale nie o podatek. Wynagrodzenie netto za okres styczeń-czerwiec 2024 r. liczymy zatem następująco:
4242 zł – 414,02 zł – 63,63 zł – 103,93 zł – 329,44 zł = 3330,98 zł,
W przypadku pana Igora wynagrodzenie netto od 1 lipca wyniesie 3376,53 zł.
Stawka godzinowa na umowie zleceniu w 2024 roku
Zmiany dotyczą nie tylko osób zatrudnionych na umowie o pracę. Ile wynosi najniższa krajowa 2024 na godzinę w przypadku umowy zlecenia? Od stycznia do czerwca jest to 27,70 zł brutto, od lipca do grudnia 28,10 zł. Odpowiedź na pytanie o stawki brutto jest prosta, sprawa komplikuje się jednak kiedy chcemy poznać wysokość wynagrodzenia na rękę, ponieważ zależy ono od szeregu czynników związanych z indywidualną sytuacją współpracownika, a także ostateczną wysokością uzyskanego przez niego wynagrodzenia w danym miesiącu.
Kwota netto zależy od tego, czy zleceniobiorca:
- posiada status ucznia lub studenta – kwota netto jest wtedy równa kwocie brutto, ponieważ nie są odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne ani podatek;
- ukończył 26 lat;
- odprowadza składkę chorobową – w przypadku zlecenia jest ona dobrowolna;
- jest uczestnikiem PPK;
- złożył PIT-2 z wnioskiem o pomniejszenie zaliczki na podatek;
- jest jednocześnie pracownikiem danej firmy lub innej, gdzie osiąga minimalne wynagrodzenie.
W przypadku umowy obejmującej pełne składki łącznie z ubezpieczeniem chorobowym, podatek, złożony PIT-2 i brak uczestnictwa w PPK, stawka netto w pierwszym półroczu wynosi ok. 21,75 zł, a od lipca ok. 22 zł.
Kwota wolna od potrąceń
Wysokość minimalnego wynagrodzenia ma wpływ na szereg innych świadczeń określanych zależnie od niego. Jednym z nich jest kwota wolna od potrąceń równa wysokości najniższej płacy. Wzrost tej pierwszej oznacza zatem, że w kieszeniach dłużników pozostanie więcej środków.
Prowadzisz firmę? Nie zapomnij o ubezpieczeniu!
W dobie rosnących kosztów prowadzenia firmy warto zabezpieczyć się tymi związanymi z niespodziewanymi zdarzeniami. Dowiedz się, dlaczego ubezpieczenia firmowe mogą stanowić niekiedy bardzo istotny element zachowania płynności finansowej i znajdź polisę odpowiednią dla Twojej firmy.
FAQ:
- 1Czy pracodawca może płacić mniej niż najniższa krajowa?
Pracodawca nie może płacić mniej niż najniższa krajowa, jeśli pracownik zatrudniony jest na pełen etat i nie wystąpiły szczególne okoliczności, jak bezpłatny urlop. Jeśli pracownik zatrudniony jest na część etatu, wynagrodzenie nie może być niższe niż proporcjonalne obliczone w oparciu o kwotę minimalną.
- 2Jakie wynagrodzenie za umowę zlecenie w 2024?
W przypadku umowy zlecenia została określona minimalna stawka godzinowa wynosząca 27,70 zł brutto od 1 stycznia 2024 roku i 28,10 zł od 1 lipca. Oznacza to, że nawet jeśli w umowie została zapisana stawka miesięczna, to podzielona na ilość przepracowanych godzin nie może być niższa od minimalnej. Jeśli tak się zdarzy, pracodawca musi dopełnić wynagrodzenie.
- 3Czy pracodawca ma obowiązek podnieść wynagrodzenie do najniższej krajowej?
Pracodawca ma obowiązek wypłacić wynagrodzenie nie niższe niż minimalne określone na dany rok lub półrocze. Nawet jeśli wynagrodzenie zasadnicze zapisane w umowie jest niższe od minimalnego, pracodawca musi je wyrównać do płacy minimalnej.
Z DORADCĄ
Oceń artykuł
