Czym jest szczepienie przeciw HPV?

Co to jest szczepienie przeciw HPV? To nic innego jak ochrona przed wirusem brodawczaka ludzkiego. Wywołuje on m.in. raka szyjki macicy. Dla kogo polecane jest szczepienie przeciw HPV? Czy jest refundowane? W jakim wieku trzeba się zaszczepić? Odpowiedzi szukaj w poniższym artykule.

Szczepionka przeciw HPV pełni funkcje ochrony przed zachorowaniem na raka szyjki macicy. Na świecie występuje aż 200 typów wirusa brodawczaka ludzkiego, a rak szyjki macicy jest prawie zawsze związany z zakażeniem jednym z nich. Do infekcji dochodzi w różny sposób. Wirusy niskiego ryzyka, które wywołują kurzajki czy brodawki rąk i stóp przenoszone są poprzez kontakt z zakażonym naskórkiem. Inne typy wirusów HPV przenoszone są drogą płciową czy podczas porodu, kiedy wirus przedostaje się z matki na dziecko.

Szczepionka przeciw HPV zawiera białka z otoczki wirusa. Do organizmu nie wnika więc cały wirus z materiałem genetycznym, a tylko cząstki wirusopodobne, które nie mogą wywołać zakażenia. Jednak już one mobilizują układ odpornościowy organizmu do wytwarzania przeciwciał przeciw HPV. W momencie, gdy dojdzie do kontaktu z prawdziwym wirusem, te przeciwciała są pierwszą linią obrony. Uniemożliwiają mu wniknięcie do komórek nabłonka, a więc zakażenia HPV.  

Zakażenie HPV jest przyczyną rozwoju wielu nowotworów m.in.:

Szczepienie HPV jest więc sposobem ochrony przed wieloma chorobami. Ponadto zabezpiecza także przed rozwojem kłykcin kończystych, czyli zmian chorobowych pojawiających się na błonach śluzowych narządów płciowych.

Ponieważ w składzie preparatów przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego nie ma żywego wirusa, a jedynie cząstki wirusopodobne, nie ma możliwości, by wywołały chorobę. Jednym z częściej występujących objawów niepożądanych jest ból w miejscu wkłucia.

Szczepienia powinno przeprowadzać się, zanim osoba przyjmująca dawkę będzie mieć kontakt z wirusem. Ponieważ HPV przenoszone jest drogą płciową, zaleca się szczepienie nastolatków przed rozpoczęciem życia seksualnego.

Szczepienie HPV nie jest tylko dla młodych dziewcząt. Chociaż najczęściej wirus ten kojarzy się z rozwojem nowotworów żeńskich narządów płciowych, to może on jednak powodować także choroby u mężczyzn.Dlatego niezależnie od tego, czy jesteś rodzicem córki, czy syna, warto zaszczepić dziecko przeciw HPV. Szczepienie w wieku dziecięcym czy nastoletnim chroni przed rozwojem nowotworów w późniejszym czasie.

Ponadto zaszczepienie chłopców chroni ich przyszłe partnerki seksualne przed infekcją i rozwojem raka. Dzięki przerwaniu łańcucha zakażeń można zmniejszyć liczbę chorób nowotworowych wśród kobiet.

Odpowiedź na pytanie, czy szczepionka jest obowiązkowa, brzmi: nie. Jednak w wielu krajach, jak i w Polsce uruchomione są programy bezpłatnych szczepień. Do końca sierpnia 2024 roku skorzystać z niego mogli chłopcy i dziewczęta, którzy ukończyli 11. rok życia, a nie skończyli 14 lat. Nie oznacza to jednak, że starsze dzieci nie mogą zostać bezpłatnie zaszczepione. Do 18 roku życia, lekarz pierwszego kontaktu może wystawić e-skierowanie, z którym trzeba udać się do apteki, by ją zrealizować. Z preparatem należy następnie pójść do przychodni POZ, gdzie dziecko zostanie zaszczepione.

Dzieci w wieku 9-14 lat powinny przyjąć 2 dawki w odstępie od 5 do 13 miesięcy. Z kolei, jeśli szczepienie przyjmie dziecko powyżej 15. roku życia, powinno przyjąć 3 dawki. To, w jakim odstępie mają się odbywać kolejne szczepienia w przypadku starszych dzieci, zależne jest od rodzaju przyjmowanego preparatu.  

Główną drogą zapisywania się na szczepienia są przychodnie podstawowej opieki zdrowotnej. W przypadku niektórych przychodni POZ można także umówić się przez Internetowe Konto Pacjenta (IKP), aplikację mojeIKP oraz infolinię. Trzeba jednak wiedzieć, że nie w każdej placówce umówisz się w ten sposób.

W Polsce dostępne są 2 rodzaje szczepionek. Pierwsza to 2-walentana szczepionka Cervarix, która działa na wirusy typu HPV-16 i HPV-18. Drugi preparat to 9-walentna szczepionka Gardasil 9, która skierowana jest przeciw typom HPV 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58. Obie szczepionki zarejestrowane są dla osób, które ukończyły 9 lat.

Dla dzieci w wieku 9-18 lat szczepionka Cervarix jest całkowicie refundowana. Oznacza to, że rodzice, którzy chcą, by ich dziecko przyjęło ten preparat, nie zapłacą nic. W przypadku osób, które są już pełnoletnie, obowiązuje 50% refundacji. Nie zaszczepią się więc bezpłatnie, ale będą musiały zapłacić w aptece za dawkę preparatu Cervarix 138,18 zł (cena detaliczna leku 276,36 zł).

Jeśli chodzi zaś o nierefundowany preparat o nazwie Gardasil 9, to zapłacisz za niego od 389,99 zł do 709,10 zł w zależności od apteki.

Ponieważ szczepionka podawana jest w formie iniekcji w mięsień naramienny, najlepiej do przychodni czy placówki, w której wykonywane będzie szczepienie (bardzo często można wykonać szczepienie przeciw HPV w szkole) ubrać luźny T-shirt z krótkim rękawem lub na ramiączkach. Dzięki temu uniknąć można niewygodnego podwijania rękawów.

Ponadto bardzo ważne jest, by osoba, która będzie przyjmować szczepionkę, nie miała oznak ostrej infekcji, przebiegającej z gorączką, a także nie była w fazie zaostrzenia choroby przewlekłej. 

Wśród czynników, które mogą zwiększać prawdopodobieństwo zarażenia się wirusem HPV, a w późniejszym etapie rozwoju nowotworu można wyróżnić m.in.:

Ryzyko zarażenia wirusem HPV można ograniczyć, stosując mechaniczną barierę w postaci prezerwatywy. Może ona uchronić również przed innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową. Kolejną dobrą praktyką, ograniczającą ryzyko infekcji jest współżycie z zaufanym partnerem.

Kobiety powinny badać się regularnie. Sama wizyta u ginekologa nie wystarczy, ale warto dbać o regularność wykonywania badania cytologicznego. Osoby, które podejrzewają, że mogą być nosicielami wirusa, mogą wykonać test na obecność HPV. Materiał pobiera się w formie wymazu z szyjki macicy u kobiet lub z cewki moczowej u mężczyzn.

Regularne badania wykonujesz tylko w gabinetach prywatnych? Nie musisz płacić za każdorazową wizytę. Zainteresuj się ubezpieczeniem zdrowotnym. Ma formę pakietu medycznego, zapewniającego szereg usług w prywatnych placówkach medycznych, z którymi towarzystwo ma podpisaną umowę. Nie musisz płacić za każdym razem, gdy odwiedzasz lekarza. Wystarczy, że raz uregulujesz składkę za polisę. Zaletą jest także dostęp do szeregu badań czy szczepień. Bezpłatnie możesz przyjąć w ramach polisy np. ubezpieczenie przeciwko grypie. Sprawdź kilka ciekawych ofert naszym kalkulatorze ubezpieczenia zdrowotnego.