Zagrożenia w sieci – jak ich uniknąć?

Chyba nikt już nie wyobraża sobie, że można funkcjonować bez internetu. Jednak nie zawsze pamiętamy o tym, że poza byciem pomocnym może on również stanowić poważne zagrożenie. Tymczasem coraz częściej mamy do czynienia z oszustwami, próbami wyłudzenia pieniędzy czy włamaniami na konta bankowe. Jednak to nie jedyne niebezpieczeństwa w sieci. Na wiele zagrożeń internetu narażone są przede wszystkim dzieci. Dlaczego? Ponieważ nie są jeszcze świadome tych niebezpieczeństw, a cyberprzestrzeń traktują jako środowisko pozbawione ryzyka. Dla nich to przede wszystkim miejsce do zabawy, rozmów z przyjaciółmi czy oglądania wesołych filmików.

Rodzicom trudno stale monitorować zachowania dzieci w sieci, ponieważ z internetu można korzystać właściwie wszędzie. Nie trzeba nawet mieć komputera, wystarczy smartfon albo tablet i już jesteśmy online. Dla dorosłych takie rozwiązanie jest bardzo wygodne – w internecie często szukamy informacji, wykorzystujemy go do spraw zawodowych. Jednak dla dzieci może to być pułapka. Spędzają w sieci długie godziny, szukając tam zaspokojenia swoich potrzeb i poczucia akceptacji, co przy dużej wrażliwości, niedojrzałości emocjonalnej czy słabym poczuciu własnej wartości przyczynia się do powstawania lub nasilenia wielu problemów. Jednym z nich może być uzależnienie od internetu.

Chyba każdy zdaje sobie sprawę, że w dzisiejszych czasach dzieci spędzają szczególnie dużo czasu z tabletem czy smartfonem w ręku albo przed ekranem komputera. Za pomocą tych urządzeń kontaktują się z przyjaciółmi, oglądają filmy, grają, a nawet uczestniczą w zajęciach szkolnych. Sygnałem ostrzegawczym dla rodziców powinien być przede wszystkim moment, w którym dziecko zupełnie traci zainteresowanie innymi sprawami: zaczyna się izolować, ma problemy z kontaktami społecznymi.

Uzależnienie od internetu to jedno z podstawowych zagrożeń, jeżeli chodzi o bezpieczeństwo dzieci i młodzieży w internecie. Większość młodzieży korzysta z niego codziennie. Nie znaczy to jednak, że wszyscy są uzależnieni. Internet wiele ułatwia i jest narzędziem, bez którego nie wyobrażamy sobie funkcjonowania na wielu płaszczyznach. Problem w tym, że granica jego nadużywania jest trudna do ustalenia. Kiedy zatem powinniśmy zacząć się martwić? Gdy internet jest główną aktywnością naszego dziecka. Nie chodzi tu tylko o czas, który przeznacza na bycie online, ale przede wszystkim o stopień uwagi poświęcanej czynnościom w sieci. Bezpieczny internet dla dzieci to rozrywka: gry, muzyka czy zabawne filmiki. Problem zaczyna się wtedy, gdy bez internetu dziecko nie umie się już bawić. Co w jego zachowaniu powinno nas zaniepokoić?

Uzależnienie to nie jedyne zagrożenie internetu związane z dziećmi. Niezależnie od wieku dziecka należy być bardzo czujnym i świadomym rodzicem. Inne niebezpieczeństwa w internecie czyhają na czterolatka, a inne na piętnastolatka, dlatego warto na co dzień rozmawiać i tłumaczyć dzieciom, na czym polega bezpieczne surfowanie po sieci i jakie mamy rodzaje zagrożeń w internecie. Tym bardziej że dzieci często o wiele lepiej radzą sobie z nowoczesną technologią i swobodniej poruszają się po cyberprzestrzeni, dlatego zakazy i ograniczenia mogą na niewiele się zdać. Z jakimi zagrożeniami w internecie dla dzieci możemy mieć do czynienia?

Kiedy mówimy o zagrożeniu w sieci, na myśl od razu przychodzi problem nieodpowiednich treści, pornografii oraz przestępstw na tle seksualnym. W internecie można znaleźć wszystko, nawet rzeczy niedozwolone i z pewnością nieprzeznaczone dla dzieci. Na szczęście tutaj przychodzą nam z pomocą najróżniejsze blokady rodzicielskie. Oczywiście nie dają one gwarancji, że dziecko nigdy nie zetknie się z takimi treściami, ale zwłaszcza w przypadku mniejszych dzieci ograniczenia takie z pewnością przyniosą dobre rezultaty. Przemoc seksualna wobec dzieci i zachowania pedofilskie to bardzo duży problem cyberprzestrzeni i ogromne zagrożenie w internecie.

Dzieci bez problemu wchodzą w interakcję z nową technologią i z innymi jej użytkownikami. Jest to dla nich zupełnie naturalne i często nie zdają sobie sprawy, że mogą w ten sposób nawiązać kontakt z kimś, kto chciałaby je wykorzystać. Sieć jest otwarta dla wszystkich, w dodatku łatwo podszyć się tutaj pod kogoś zupełnie innego, wzbudzić zaufanie i sympatię dziecka. Może nawet dojść do uwodzenia w sieci i nawiązania więzi emocjonalnej. Stąd już tylko krok do wykorzystania seksualnego. Trzeba zatem być czujnym i wytłumaczyć dziecku, że za niewinną rozmową online może stać ktoś, kto chce je skrzywdzić.

Niebezpieczne kontakty w internecie nie dotyczą tylko namawiania do niewłaściwych zachowań. To nie jedyne zagrożenia z internetu, na które narażone są dzieci. Coraz powszechniejszym przestępstwem jest również kradzież danych osobowych. Dorośli często są bardziej wyczuleni na próby wyłudzenia poufnych danych, które może się później wiązać z szeregiem nieprzyjemnych konsekwencji, takich jak kradzież pieniędzy z konta bankowego czy posłużenie się przez oszusta naszą kartą kredytową. Dzieci jednak nie zawsze mają w sobie tyle nieufności, by zorientować się, że padły ofiarą przestępcy. Odpowiednio zmanipulowane, mogą udzielić osobistych informacji, które pozwolą na dokonanie przestępstwa.

Nawet najmłodsze dzieci korzystające z internetu narażone są na wyłudzenie pieniędzy. Jednym z zagrożeń w sieci jest stale rosnąca liczba serwisów, gdzie w sprytny sposób zachęca się najmłodszych do płacenia za dostęp czy dodatkowe treści. Jeżeli pieniądze są wydawane za zgodą rodziców i według przejrzystych zasad, wszystko w porządku. Często jednak mamy do czynienia z oszustwem. Jeden bezpłatny SMS lub sprytnie skonstruowana zgoda może w efekcie generować duże koszty. Warto uczulić dzieci na ten problem.

W internecie niemal każdy ma nieograniczony dostęp do różnego rodzaju materiałów, zdjęć, filmów czy gier. Dzieci często nie zdają sobie sprawy z tego, że nie wszystkie treści mogą być pobierane, kopiowane lub rozpowszechnianie bez zgody autora. Tymczasem takie działania podlegają odpowiednim paragrafom.

Innym poważnym zagrożeniem internetowym jest nierozważne i niewłaściwe zachowanie samych dzieci. Udostępnianie intymnych zdjęć i nagrań za pośrednictwem specjalnych platform w celach zarobkowych nie jest przestępstwem pedofilii, ponieważ nikt nie wykorzystuje tu bezpośrednio nieletniej osoby. Nikt nie zmusza dziecka do rozebrania się – to ono przejmuje inicjatywę, nie do końca zdając sobie sprawę z konsekwencji. Za nagie zdjęcie można otrzymać pieniądze albo doładować kartę płatniczą. Jednak mało które dziecko zdaje sobie sprawę, że takie zdjęcie może być później rozpowszechniane bez jego zgody.

Dla wielu młodych osób internet jest podstawowym źródłem informacji. Jednak nie zawsze potrafią oni odróżnić fałszywe wiadomości od prawdziwych. To kolejne zagrożenie związane z korzystaniem z internetu, szczególnie w przypadku dzieci, które cały czas są na etapie budowania swojego światopoglądu. Niebezpieczeństwem w sieci jest również tworzenie wyidealizowanego wizerunku świata przez influencerów. Porównywanie siebie do wykreowanych w celach marketingowych postaci może wpływać negatywnie na poczucie własnej wartości u nastolatków i rodzić wiele kompleksów.

Wspominając o fake newsach, nie możemy nie wspomnieć o tzw. zjawisku deepfake. To technika obróbki obrazu, w której istnieje możliwość dopasowania twarzy do innego ciała. Jeśli niesie to za sobą poważne konsekwencje, konieczne jest zgłoszenie tego do odpowiednich organów. Nie musisz być w tym sam. W InterRisk możesz wykupić ubezpieczenie cyber pomoc, kóre obejmuje pomoc psychologiczną i prawną. W dalszej części dowiesz się więcej na ten temat.

Pisząc o zagrożeniach internetowych, nie można pominąć cyberprzemocy. To niebezpieczeństwo w internecie dotyczy dzieci i niestety często jest przez nie również powodowane. Młodzi ludzie mają obecnie dużo profili w serwisach społecznościowych. Służą im one głównie do utrzymywania kontaktu ze znajomymi. To tutaj dzieci relacjonują swoje aktywności i budują swój wizerunek. Niestety jest to również doskonałe narzędzie do cyberprzemocy. Najczęściej prześladowcami w sieci stają się rówieśnicy. Cyberprzemoc może przybierać bardzo różne formy. Mogą to być nieprzyjemne komentarze pod zdjęciami dziecka czy rozsiewanie plotek na jego temat.

Przejawem cyberprzemocy jest też podszywanie się pod kogoś i rozpowszechnianie w jego imieniu ośmieszających treści. Ofiara cyberprzemocy może być nękana za pośrednictwem maili lub innych kanałów komunikacji. Czasami wykorzystuje się intymne, kompromitujące materiały. Wszystkie te zachowania są niedopuszczalne i mogą się wiązać z konsekwencjami prawnymi. Problem polega na tym, że dzieci z reguły nie przyznają się przed dorosłymi, że spotykają się z cyberprzemocą. Zwykle boją się, że problem mógłby się nasilić, w dodatku relacje pomiędzy rodzicami i dzieckiem nie zawsze umożliwiają całkowite otwarcie się, zwłaszcza jeżeli chodzi o sferę intymną dziecka, której cyberprzemoc często dotyczy.

Jednym z coraz bardziej powszechnych problemów, z którym mogą się spotkać dzieci w sieci, jest hejt. To nic innego jak internetowe wyzywanie, wyśmiewanie, negatywne komentowanie czyjegoś wyglądu, a nawet prześladowanie. W zglobalizowanym świecie cyfrowym, gdzie komunikacja i wyrażanie opinii są na wyciągnięcie ręki, pojawia się także ciemna strona tych możliwości. Hejtowanie, złośliwe komentarze czy cyberprzemoc mogą mieć nie tylko negatywny wpływ na samopoczucie dziecka, ale także prowadzić do długotrwałych konsekwencji psychicznych.

Niestety, środowisko internetowe daje anonimowość, która może skłonić niektóre osoby do agresywnego i obraźliwego zachowania. Łatwo jest wystukać na klawiaturze treść, która drugiej osobie może wyrządzić krzywdę. Szczególnie narażone na hejt są dzieci i młodzież aktywni w mediach społecznościowych, gdzie łatwo można zostać celem szyderstwa i agresji. Młodzi ludzie chłoną informacje, które do nich docierają. Stąd też częściej biorą do siebie każdą usłyszaną o sobie opinię. Czasem wystarczy tylko drobiazg, który może być dla kogoś żartem lub nic nieznaczącym komentarzem, aby wywołać lawinę nieprzyjemnych konsekwencji.

W tej sytuacji kluczem jest edukacja i świadomość zarówno dzieci, jak i rodziców. Należy nauczyć, jak rozpoznawać hejt i jak się przed nim bronić, ale także jak zareagować, gdy są świadkami hejtowania innych. Ochrona przed nieprzychylnymi opiniami może nie być tak prosta jak użycie blokad rodzicielskich, ale rozmowy na ten temat i wsparcie ze strony rodziny mogą być kluczowe.

Jak można zadbać o bezpieczeństwo dzieci i młodzieży w internecie? Wbrew pozorom nie jest to łatwe zadanie. Istnieje bardzo wiele zagrożeń. Oczywiście możemy bawić się w zakazywanie dziecku korzystania z internetu, ale, jak wiadomo, nakazy i zakazy zazwyczaj nie rozwiązują problemu. Tak naprawdę jedynym efektywnym sposobem jest odpowiednia edukacja na temat zagrożeniach w sieci. Ogromne znaczenie ma tu dobra relacja pomiędzy dzieckiem i rodzicem. Umożliwia ona odbycie swobodnej i pozbawionej osądów rozmowy – nawet o trudnych i kontrowersyjnych sprawach – w atmosferze akceptacji i zrozumienia.

Bezpieczeństwo w internecie dla dzieci powinno być sprawą kluczową dla każdego rodzica. Co powinieneś zrobić, aby uchronić swoje dziecko przed zagrożeniem?

Konsekwencje hejtu w sieci dla dzieci są niestety poważne i mogą mieć długotrwały wpływ na ich rozwój emocjonalny i społeczny. Obniżenie poczucia własnej wartości, utrata zaufania do innych czy wyizolowanie to tylko niektóre z objawów, które od razu powinny być dla każdego rodzica sygnałem ostrzegawczym.

Hejt w sieci, tak jak inne aspekty cyberprzemocy, mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych takich jak depresja, lęki, stres pourazowy oraz problemy z samooceną. Mogą nawet pojawić się bóle głowy, bezsenność oraz inne dolegliwości somatyczne.

Stres i ciągłe napięcie nie sprzyja codziennemu odpoczynkowi czy rozwijaniu swoich zainteresowań. Dzieci, które są ofiarami hejtu, mogą mieć trudności w skoncentrowaniu się na nauce, co prowadzi do spadku wyników w szkole i utraty zainteresowania edukacją. Ofiary cyberprzemocy izolują się od społeczeństwa, unikają kontaktu z innymi, co niesie  za sobą poważne zmiany.

Dlatego właśnie problem hejtu w sieci i cyberprzemocy powinien być dla rodziców priorytetem. Świadomość, edukacja, wsparcie i odpowiednie interwencje mogą nie tylko chronić dzieci przed tymi zagrożeniami, ale także promować zdrowe normy i wartości w środowisku cyfrowym.

Nie można też zapominać o prawnych środkach, jakie można podjąć w przypadku poważnych incydentów hejtu i cyberprzemocy. Nasilenie się tego zjawiska sprawia, że staje się ono kolejnym obszarem, gdzie rodzice muszą być nie tylko świadomi zagrożeń, ale także aktywnie uczestniczyć w ochronie swoich dzieci przed nieprzyjemnymi doświadczeniami w sieci.

Co jeszcze możesz zrobić?

W CUK możesz kupić polisę szkolną InterRisk, która w zakresie ochrony posiada ubezpieczenie od hejtu w sieci. Zastanawiasz się, jak może Ci pomóc w tym problemie? Oczywiście nie rozwiąże to od ręki kłopotów, z jakim mierzy się Twoje dziecko. Znacznie jednak wpływa na konsekwencje, organizując wsparcie psychologiczne, prawne oraz informatyczne. Ubezpieczenie od hejtu w internecie ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa na portalach społecznościowych, pomoc podczas kradzieży danych, zapewnienie wsparcia w razie znieważenia w sieci czy doświadczenia działań przemocowych.

Oto zakres ochrony, jaki zawiera bezpłatne rozszerzenie o ubezpieczenie przed hejtem, które znajduje się w zakresie NNW szkolnego z InterRisk:

Jak widzisz, przydatne może okazać się ubezpieczenie. Cyber pomoc pozwoli zwalczyć skutki przestępstw lub prób przekroczenia granic w sieci.

Minusy korzystania z internetu mogą być bardzo duże, ale i tak nie przyćmią one całkowicie zalet korzystania z sieci i nowych technologii. Trzeba zdawać sobie sprawę z istniejących zagrożeń i postawić na właściwą edukację dzieci. Dla rodziców bezpieczeństwo dziecka jest zawsze sprawą priorytetową, dlatego nie tylko internet jest miejscem, gdzie warto o nie zadbać. Odpowiednio zabezpieczając dziecko przed nieprzyjemnymi zdarzeniami w szkole, w domu czy podczas ferii, możesz uniknąć wielu nieprzyjemnych konsekwencji. Ubezpieczenie NNW dziecka gwarantuje Ci zwrot kosztów w przypadku nieszczęśliwego wypadku i pobytu w szpitalu.

Takie ubezpieczenie stanowi również doskonałą ochronę w ramach wyczynowego uprawiania sportu. Z kolei ubezpieczenie na życie i zdrowie pozwolą Ci zabezpieczyć bliskich na wypadek, gdybyś zachorował lub stała Ci się krzywda. Możliwości są ogromne. Warto skontaktować się z pracownikami naszej infolinii lub przedstawicielami w placówkach CUK w celu dopasowania konkretnej polisy do Twoich potrzeb.