Wymiana prawa jazdy 2022 – wszystko, co musisz wiedzieć

W Polsce jest obowiązek wymiany prawa jazdy, kiedy kierowca zmienił swoje dane osobowe lub dokument stracił ważność. To jednak nie są jedyne sytuacje, w których warto zadbać o formalności, aby nie mieć problemów z uprawnieniami do prowadzenia samochodu. Sprawdź, kiedy jest konieczna wymiana prawa jazdy, co musisz przygotować oraz gdzie się zgłosić.

Prawo jazdy to najważniejszy dokument każdego kierowcy, który potwierdza jego uprawnienia do prowadzenia samochodu osobowego. W zależności od posiadanej kategorii można pozwolić sobie na przejazdy tradycyjnym autem, pojazdem ciężarowym czy też maszynami budowlanymi. Wszelkie warunki oraz przepisy związane z uzyskaniem prawa jazdy znajdują się w dwóch ważnych rozporządzeniach:

• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 czerwca 2019 r. w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez egzaminatorów oraz wzorów dokumentów stosowanych w tych sprawach,

• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z 24 lutego 2016 r. w sprawie wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami.

Organem, który wydaje prawo jazdy, jest starosta powiatowy, w zależności od miejsca zamieszkania, a w przypadku miast na prawach powiatu – prezydent miasta. 

Dawniej zakładanie Profilu Kandydata na Kierowcę nie było konieczne. Nowa procedura uzyskiwania prawa jazdy obowiązuje od 2014 roku i znacznie przyspieszyło proces otrzymania uprawnienia. Nie trzeba też przekazywać dokumentów ze szkoły jazdy czy też WORD-u do wydziału komunikacji. Wszystko dzieje się automatycznie. 

Co ciekawe, wymiana prawa jazdy z zagranicy także wymaga założenia takiego profilu. To samo dotyczy osób, które chcą rozszerzyć swoje uprawnienia o kolejne kategorie. O szczegółach dowiesz się jednak z dalszej części tekstu.

Na przełomie kilkudziesięciu lat doszło do pewnych zmian, które dotyczą uprawnień do prowadzenia samochodów. Początkowo miały one też inny wzór, kształt oraz zakres widniejących danych. W 2006 roku ustalono jednolity wzór dokumentu dla państw członkowskich Unii Europejskiej. Dawniej, czyli przed 2013 rokiem, był on wydawany bezterminowo, dziś jednak każde prawo jazdy ma swój okres ważności. Najczęściej wynosi on 15 lat, jednak w wyjątkowych sytuacjach, czas ten może być znacznie krótszy. Dlaczego? Wiele zależy od indywidualnych przeciwwskazaniach do prowadzenia samochodu. Zastanawiasz się, ile ważne jest prawo jazdy? Maksymalnie czas ten może wynosić 15 lat, ale dokument może być także wydany na rok, 5 lat lub 10 lat, w zależności od problemów zdrowotnych i ewentualnych przeciwwskazaniach. 

W przypadku prawa jazdy kategorii C, C1, C1+E, C+E, D, D1, D+E i D1+E czas ten wynosi maksymalnie 5 lat.

Prawo jazdy musi mieć rozmiar karty kredytowej, czyli 85,6 × 53,98 mm. Od 2019 roku nie pojawia się na nim miejsce zamieszkania kierowcy. Dane są ujednolicone z tymi, które widnieją na dowodzie osobistym. 

Dokumenty uprawniające prowadzenie pojazdu, które zostały wydane przed 2013 rokiem, są bezterminowe. Kierowcy, którzy posiadają prawo jazdy wydane przed 19 stycznia 2013 roku, muszą wymienić je na nowe w okresie 2028 do 2033 roku. Nie jest to jednak jednoznaczne z tym, że traci on uprawnienia do prowadzenia auta. Chodzi tu tylko o to, aby doszło do wymiany prawa jazdy bezterminowego na terminowe. Nie są też wymagane nowe badania lekarskie. Cała ta procedura ma na celu ujednolicenie dokumentów. Do kiedy wymiana prawa jazdy bezterminowego jest obowiązkowa? Najwcześniej można zgłosić się do urzędu w 2028 roku, a najpóźniej w 2033 roku. 

W Polsce istnieje specjalna instytucja, która nazywa się Polską Wytwórnią Papierów Wartościowych (PWPW). Jest ona uprawniona do wydawania dokumentów, zarówno jeśli chodzi o nowych kierowców, jak i obecnych. Pierwsze prawo jazdy jest wydawane przez tę instytucję, kiedy wszystkie informacje o pozytywnie zdanym egzaminie, trafiają do Urzędu Miasta czy też Starostwa Powiatowego. Tam są one weryfikowane, a następnie przekazane do Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych. W skrajnych przypadkach, nie dochodzi do wyrobienia dokumentu. Co może być tego przyczyną? Wymiana prawa jazdy w przypadku błędów w formalnościach, przeciwwskazaniach do prowadzenia samochodu czy zakazie poruszania się pojazdami, nie będzie możliwa. W każdej sytuacji jednak można się odwołać, jest na to 14 dni od wydania takiej decyzji. 

W trakcie wyrabiania prawa jazdy, konieczna jest także aktualizacja danych w Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców (CEPiK). To specjalna baza, w której widnieją wszyscy kierowcy. Zwiększają efektywność pracy funkcjonariuszy policji np. podczas tradycyjnej kontroli, a także zwiększa bezpieczeństwo ruchu drogowego. W bazie tej widnieją wszelkie informacje na temat dotychczasowych kolizji, kradzieży, utracie dowodu rejestracyjnego czy też polisie komunikacyjnej. Właśnie dlatego jest to rozbudowane narzędzie dla wielu instytucji w kraju, także przydatne podczas wymiany prawa jazdy oraz nadawaniu uprawnień do prowadzenia pojazdów.

Przykładowo, ubezpieczyciele mogą sprawdzić posiadanie prawa jazdy, cofnięcie uprawnienia czy też nałożone kary za poruszanie się bez niego po ulicach. Jak widzisz, CEPiK stanowi główną bazę dla podmiotów, dla których istotne są informacje o ważnym dokumencie. 

Istnieje kilka obowiązkowych sytuacji, w których musi nastąpić wymiana prawa jazdy. W zależności od przyczyny trzeba będzie wykonać nowe badania lekarskie lub nie. Informacje na temat przygotowania dokumentów oraz szczegółów dopełnienia formalności znajdziesz w dalszej części tego artykułu.

• Wymiana prawa jazdy po ślubie jest obowiązkowa. Dotyczy to osób, które zmieniły swoje nazwisko, zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Jeśli z innego powodu zmieniasz też dane osobowe, także musisz zgłosić się do urzędu. Wymiana prawa jazdy po zmianie adresu nie jest konieczna, ale już imienia i nazwiska tak. 

• Wymiana prawa jazdy z powodu upłynięcia terminu ważności również jest konieczna. Kiedy tylko zbliża się ta data, powinieneś udać się do wydziału komunikacji.

• Kiedy prawo jazdy uległo zniszczeniu, kradzieży lub zaginęło, także trzeba wymienić je na nowe.

Wymiana prawa jazdy po ślubie nie wymaga wykonania badań lekarskich, ponieważ uprawnienia do prowadzenia samochodu się nie zmieniają. Konieczne jest przygotowanie niezbędnych dokumentów, a także zgłoszenie się do odpowiedniego wydziału komunikacji. O tym, co to będzie za urząd, piszemy w części "Wymiana prawa jazdy krok po kroku".

Niezbędne dokumenty do wymiany prawa jazdy po ślubie:

Pamiętaj o tym, że wymiana prawa jazdy po ślubie to nie jest jedyna formalność, która Cię czeka. Weź też pod uwagę aktualizację danych w dowodzie osobistym czy też banku i urzędzie skarbowym. Na nowe prawo jazdy czeka się około 9 dni roboczych, czasem jednak termin ten może się przedłużyć. Dokument możesz odebrać osobiście, przy pomocy pełnomocnika lub pocztą. 

Jak już wiesz, obowiązkowa jest wymiana prawa jazdy po ślubie. Termin to 30 dni od zawarcia związku małżeńskiego. W praktyce, im szybciej wymienisz dokument, tym lepiej. Dzięki temu będziesz mieć pewność, że nawet podczas problemów z błędnie wykonanym wnioskiem czy przedłużeniem czasu przez urząd, nie będziesz płacić kary. A kiedy o niej mowa, podczas kontroli drogowej, może być nałożony mandat w wysokości 50 złotych. 

Na bieżąco kontroluj, jaki okres ważności ma Twoje prawo jazdy. Brak uprawnień do prowadzenia samochodu wiąże się z ogromnymi konsekwencjami. 

Wymiana prawa jazdy po upływie terminu ważności wymaga przygotowania dokumentów:

Tak jak wspominaliśmy wcześniej, wymiana prawa jazdy po upływie terminu ważności jest obowiązkowa. Szczególnie że od 1 stycznia 2022 roku znacznie zmieniły się kary za wykroczenia. Choć nie trzeba fizycznie mieć dokumentu przy sobie (zmieniło się to 5 grudnia 2020 roku), to konieczne są uprawnienia do prowadzenia samochodu. Funkcjonariusze podczas kontroli zawsze sprawdzają informację w bazie CEPiK. Na wypadek zatrzymania, przygotuj dokument tożsamości oraz prawo jazdy widoczne w aplikacji mObywatel. W razie problemów z łącznością czy jakichkolwiek innych przyczyn, przez które policja nie zweryfikuje Twoich uprawnień, możesz uniknąć konsekwencji.

Surowe kary czekają kierowców, którzy prowadzą samochód bez uprawnień. Może wynosić nawet 30 tysięcy złotych, a minimalny mandat to 1500 złotych. Sprawy jeszcze bardziej się komplikują, kiedy kierowcy prowadzą auto pod wpływem alkoholu albo spowodowali wypadek na drodze. 

Zastanawiasz się, kiedy trzeba wymienić prawo jazdy, które zostało uszkodzone? Podstawą do wydania wtórnika jest fakt, że dokument jest nieczytelny. Procedura jest dokładnie taka sama, jak w innym przypadku. Potrzebujesz:

Wymiana prawa jazdy wymaga złożenia wniosku w odpowiednim wydziale komunikacji dla Twojego urzędu, względem miejsca zamieszkania. W przypadku miast na prawach powiatu, jest to urząd miasta. W Warszawie jest to możliwe także w urzędzie dzielnicy. Pozostałe wsi, miejscowości i mniejsze miasta obsługiwane są przez starostwo powiatowe.

Wymiana prawa jazdy nie trwa długo. Najczęściej jest to 9 dni roboczych od momentu złożenia wniosku, jednak w wyjątkowych sytuacjach trwa to do 2 miesięcy. Przykładem są wątpliwości ze strony urzędu co do uprawnień do prowadzenia samochodu czy błędnie wypełniony wniosek. W każdej chwili możesz sprawdzić, czy Twoje prawo jazdy jest już gotowe. Zrobisz to za pomocą strony internetowej: www.info-car.pl. Konieczne jest podanie podstawowych danych, np. PESEL. 

System wyświetla jeden ze statusów. Może on brzmieć np. "Przyjęto wniosek – trwa postępowanie administracyjne", co oznacza, że musisz czekać na dalsze informacje. Kiedy z kolei będziesz mieć informację "Przyjęto dokument w urzędzie, dokument do odbioru", możesz odwiedzić urząd, aby odebrać prawo jazdy. W przypadku błędnych danych czy wątpliwości zostaniesz o tym poinformowany.

Koszt wymiany prawa jazdy jest uzależniony od tego, czy musisz wykonywać badania lekarskie. Wraz z zaświadczeniem od lekarza, łączny koszt to 330,50 złotych. Bez badań jest to koszt 100,50 złotych. Do tego trzeba jeszcze doliczyć opłatę za zdjęcia. 

Odbiór prawa jazdy odbywa się w tym samym miejscu, w którym złożony został wniosek. Wystarczy pokazać dowód osobisty albo paszport. 

Wniosek o wymianę prawa jazdy zaczyna się od podstawowych danych osobowych, takich jak PESEL/data urodzenia, imiona, nazwiska, obywatelstwo, adres zamieszkania (nie będzie na prawie jazdy, ale jest potrzebny do złożenia prawidłowo wniosku). Do tego trzeba uiścić informację na temat dotychczasowego prawa jazdy. Kolejny fragment dotyczy załączników, należy zaznaczyć, które z nich dołączasz do wniosku. Jeśli chcesz wymienić prawo jazdy po utracie dokumentu lub jego zniszczeniu, także trzeba zaznaczyć taką informację. Ważne jest, aby wskazać formę przekazania nowego prawa jazdy – odbierzesz osobiście czy za pomocą poczty? Własnoręczny podpis finalizuje całe wypełnienie wniosku.

Uzyskanie zaświadczenia od lekarza jest konieczne, kiedy kończy się okres ważności prawa jazdy. Nie jest obowiązkowe, jeśli wymieniasz dokument po zmianie nazwiska czy też bezterminowych uprawnień. Lekarz podczas wizyty sprawdza wzrok, słuch, ciśnienie i poziom cukru. Konieczne jest też przejście badań psychologicznych, aby wyeliminować problemy z alkoholem czy używkami, a także zaburzenia psychiczne. 

Formalności związane z wymianą dokumentów możesz przeprowadzić osobiście, w wybranym urzędzie albo internetowo, przez stronę ePUAP. Konieczne jest przygotowanie wniosku o wydanie prawa jazdy, podpisanie go oraz zeskanowanie. Zdjęcie także musi mieć formę elektroniczną, ale jeśli nie masz takiej możliwości, możesz je dosłać pocztą na adres urzędu. Wymiana prawa jazdy online jest możliwa po uiszczeniu opłaty, np. w formie przelewu na konto Twojego wydziału komunikacji. Numer znajdziesz na stronie internetowej lub kontaktując się z wybranym urzędem. Przygotuj potwierdzenie w postaci skanu albo dokumentu PDF. Następnie, wejdź na stronę ePUAP i zaloguj się na nią Profilem Zaufanym. Teraz trzeba wypełnić krótki formularz i wysłać wniosek do urzędu.

W zależności od konkretnej sytuacji mogą być potrzebne inne dokumenty, np. skan zniszczonego prawa jazdy.

Jeśli masz ważne uprawnienia do prowadzenia samochodu osobowego, które pochodzi z kraju Unii Europejskiej, wymiana prawa jazdy na polskie nie jest konieczna. Ma ono taką samą wartość jak w innych krajach. Jeśli jednak chcesz to zrobić, konieczne jest przygotowanie dokumentów:

Przygotowane dokumenty trzeba złożyć do wydziału komunikacji, aby został wydany Profil Kandydata na Kierowcę, a następnie należy zapisać się na egzamin teoretyczny w WORD-zie. Po zdaniu należy zapłacić za wydanie prawa jazdy, a następnie czekać na wydanie dokumentu. 

Wymiana zagranicznego prawa jazdy na polskie bez zdania egzaminu nie jest możliwa. Jeśli dokument nie spełnia określonego wzoru na podstawie Konwencji Genewskiej lub Konwencji Wiedeńskiej, trzeba przystąpić do państwowego egzaminu w WORD-zie.

Upływa czas ważnej polisy OC? Nie lekceważ tego. Sprawdź nasz kalkulator online, odwiedź jedną z placówek CUK albo zadzwoń do doradcy. Sprawdzimy dla Ciebie najkorzystniejsze oferty!