Alternatywne formy zabezpieczenia na emeryturę — omawiamy strategie oszczędzania

Każda osoba, która nie kontynuuje działalności zawodowej, przyzna, że koszty życia na emeryturze wcale nie spadają — mamy wręcz do czynienia z przeciwną tendencją. Do podstawowych wydatków, takich jak utrzymanie domu czy codzienne zakupy spożywcze, dochodzą koszty związane z osiągniętym wiekiem, czyli częstsze prywatne wizyty u lekarza czy kupno niezbędnych lekarstw. Niestety, może okazać się również, że kolejne pokolenia będą miały na emeryturze jeszcze trudniej. Kryzys ekonomiczny najbardziej dotknie bowiem przyszłych emerytów, a ich jesień życia może stać się prawdziwą batalią o przetrwanie.

System emerytalny w Polsce wymaga ogromnych dopłat z budżetu państwa. Jego niewydolność wynika przede wszystkim z niekorzystnej sytuacji demograficznej. Poleganie jedynie na państwowej emeryturze z ZUS po zakończeniu kariery zawodowej może okazać się więc opłakaną w skutkach decyzją. Aby temu zapobiec, warto odpowiednio wcześnie pomyśleć o alternatywnych sposobach oszczędzania na emeryturę. O najpopularniejszych obecnie strategiach zabezpieczenia finansowego opowiemy w bieżącym artykule.

Przed podjęciem decyzji o strategii samodzielnego oszczędzania na emeryturę należy uświadomić sobie, że sposobów jest wiele, a ich odpowiednie połączenie może przynieść duże korzyści. Aktualny porządek prawno-podatkowy wymienia dwie podstawowe formy zabezpieczenia oszczędności: Indywidualne Konto Emerytalne oraz Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego. Odkładać na emeryturę można jednak także poza systemem — np. poprzez kupno obligacji lub gromadzenie środków na lokatach.

Przede wszystkim, im szybciej zaczniemy oszczędzać, tym lepiej. Sposób lokowania kapitału powinien być także dostosowany do naszych przyzwyczajeń, stylu życia oraz zarobków. Zdecydowanie złym pomysłem będzie przysłowiowe trzymanie pieniędzy w skarpecie — środki te w zderzeniu z inflacją mogą bowiem stracić na wartości. Dobrą wskazówką jest natomiast odkładanie nawet niewielkich kwot na konto, lecz regularnie.

O ile kilkadziesiąt złotych jako jednorazowa suma nie zmieni niczego w kontekście przyszłej emerytury, to ta sama kwota pomnożona razy sto zapewni nam względne finansowe bezpieczeństwo. Nawet najprostsze kalkulacje pokazują, że wystarczy odkładać około 200 zł miesięcznie, żeby przez 13 lat, między 67, a 80 rokiem życia otrzymywać miesięczną wypłatę do emerytury w wysokości 2000 zł — a to już imponująca suma zabezpieczenia.

Młode osoby, które nie myślą jeszcze o zakończeniu kariery zawodowej, często nie zdają sobie sprawy, co to jest Indywidualne Konto Emerytalne. Z tym terminem stykamy się najczęściej przy podpisywaniu różnych dokumentów związanych z umowami w pracy. Nie stanowi ono bowiem konkretnej instytucji finansowej, a jedynie pewnego rodzaju nakładkę podatkową na już istniejące sposoby oszczędzania.

IKE razem z IKZE oraz PPE tworzy tzw. III filar systemu emerytalnego. Może być prowadzone przez różne podmioty — zarówno przez naszego pracodawcę, bank czy ubezpieczyciela, jak i niezależne jednostki. Prawo do wpłat na Indywidualne Konto Emerytalne przysługuje osobie fizycznej, która ukończyła 16 lat. Gromadzone pieniądze należą do właściciela rachunku, a ponadto podlegają dziedziczeniu.

Choć IKE stanowi oprocentowany indywidualny rachunek oszczędnościowy, który umożliwia nam gromadzenie dowolnej sumy środków, jest jednak rozwiązaniem nieco okrojonym w stosunku do konta ROR. Nie można dokonywać z niego przelewów wychodzących, a do obsługi nie są wydawane karty debetowe. Wynika to z jego przeznaczenia. IKE stworzone zostało bowiem wyłącznie do oszczędzania, a nie do tradycyjnych rozrachunków.

Środki na rachunku mogą zostać wypłacone najczęściej dopiero w momencie ukończenia 60. roku życia. Co istotne, standardowe lokaty i rachunki oprocentowane obciążone są tzw. podatkiem Belki w wysokości 19% od kwoty odsetkowej. To oznacza, że 1/5 wypłaconych przez bank odsetek trafia do fiskusa z tytułu powyższej daniny. Indywidualne Konta Emerytalne zwolnione są z tego podatku – oczywiście pod warunkiem, że wypłata środków nie nastąpi przed przejściem na emeryturę.

Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego także umożliwia gromadzenie dodatkowych środków na jesień życia. IKZE różni się od IKE tym, że wykorzystuje się w nim preferencję podatkową — polega ona na odliczaniu od podstaw opodatkowania wpływów na konto od osób fizycznych. Z IKZE można korzystać już w wieku 16 lat pod warunkiem posiadania umowy o pracę w rozliczeniowym roku kalendarzowym. Wpłaty na konto mogą być corocznie odliczane od dochodu.

IKZE stanowi też dodatkową formę zabezpieczenia dla osób posiadających już IKE lub uczestników PPK. W obu przypadkach warunkiem jest regularność wpływów. Nie ma jednak możliwości gromadzenia oszczędności wspólnie, np. z małżonkiem. Każda z osób musi posiadać odrębne Indywidualne Konto Emerytalne. Co to jest w praktyce? Podsumujmy:

Opodatkowanie wypłaty: Brak

Korzyści podatkowe: Zwolnienie z podatku od zysków kapitałowych przy wypłacie środków.

Wypłata z zachowaniem korzyści podatkowych: Po ukończeniu 60 lat lub po nabyciu praw emerytalnych w wieku 55 lat.

Dodatkowe warunki: Wpłaty dokonywane przez co najmniej 5 lat kalendarzowych lub ponad połowa kwoty musi zostać wpłacona najpóźniej 5 lat przed dniem wypłaty świadczenia.

Wcześniejsza wypłata: Możliwa w całości lub części. Zyski objęte są podatkiem Belki.

Opodatkowanie wypłaty: Wypłata środków objęta jest zryczałtowanym podatkiem 10%.

Korzyści podatkowe: Zwolnienie z podatku od zysków kapitałowych oraz wpłacane składki odliczane są od podatku dochodowego.

Wypłata z zachowaniem korzyści podatkowych: Po ukończeniu 65 lat.

Dodatkowe warunki: Wpłaty dokonywane przez co najmniej 5 lat kalendarzowych jednorazowo lub w miesięcznych ratach.

Wcześniejsza wypłata: Możliwa jedynie w całości. Wypłacone środki podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych PIT oraz podatkiem Belki.

Posiadając IKE, można inwestować dowolne sumy pieniędzy w różne instrumenty finansowe. Zaliczają się do nich m.in. lokaty bankowe czy inwestycje na giełdzie. Indywidualne Konto Emerytalne może uwzględniać odliczenie od podatku. Aby cieszyć się z takiej ulgi, należy trzymać swoje środki na koncie aż do osiągnięcia wieku 60 lat (W wyjątkowych przypadkach, po porozumieniu stron wystarczy 55 lat). Jeśli więc zaczniemy oszczędzać w wieku 50 lat, to po niespełna dekadzie będziemy mogli cieszyć się sumą własnych oszczędności wolnych od podatku.

Indywidualne Konto Emerytalne to zatem nieopodatkowana wypłata środków dla osób w wieku minimum 60 lat. Dodatkowo w przeciwieństwie do IKZE, zaoszczędzone wcześniej sumy można wypłacać w ratach. Istnieje oczywiście także możliwość wcześniejszej i częściowej wypłaty zgromadzonych środków. Należy jednak wtedy liczyć się z opłaceniem 19% podatku Belki. Wpłaty na IKE również mają swój limit. W roku 2022 wynosi on maksymalnie 17 766 zł. Największym atutem tego rozwiązania jest fakt, że posiadając rachunek IKE, można wpłacić pieniądze na konto, kupić akcje i obligacje lub inwestować w fundusze.

Rozsądne oszczędzanie poprzez Indywidualne Konto Emerytalne może dać nam znacznie więcej korzyści niż ZUS. Najwięcej zyskamy dzięki systematycznym wpłatom nawet niewielkich kwot. Ważne, by dbać o lokowanie swojego kapitału regularnie — nie muszą być to duże sumy, lecz należy wpłacać je przynajmniej przez kilka a najlepiej przez kilkadziesiąt lat. Do posiadania i efektywnego wykorzystania IKE wcale nie trzeba być więc bogaczem, lecz osobą na tyle zdeterminowaną, by dbać o regularność wpłat.

Ogromną zaletą tego rozwiązania jest to, że decydując się na IKE, zyskujemy także pełną swobodę w kwestii wyboru partnera lub instytucji lokowania oszczędności. Dowolna pozostaje również forma oszczędzania. To my w pełni decydujemy, gdzie założymy swoje konto stanowiące doskonały kapitał na przyszłość! Niezależnie od tego, czy będzie to dom maklerski, bank, TFI, TUNŻ czy PTE, wszelkie wpłacane sumy pieniędzy będą odpowiednio zabezpieczone. Ponadto niektóre towarzystwa proponują specjalne jednostki funduszy z niższymi opłatami za zarządzanie. Warto więc dokładnie zapoznać się z ich bieżącymi ofertami!

Jeśli zastanawiasz się, jak założyć Indywidualne Konto Emerytalne, to istnieje na to kilka sposobów. Można zrobić to poprzez bank (środki zostają umieszczane na rynku lokat), w towarzystwie funduszy inwestycyjnych (TFI), w domu maklerskim (inwestycje giełdowe) lub zakładzie ubezpieczeń (uzyskasz dodatkowe sumy z polis inwestycyjnych). Roczny limit kwot gromadzonych poprzez wpłaty na IKE wynosi 3-krotność przewidywanego na dany rok przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Przy okazji zakładania IKE należy na bieżąco kontrolować te dane, by nie przekroczyć kwot limitów.

Jak widać, istnieje ogromny wybór podmiotów, które mogą gromadzić nasze oszczędności na przyszłą emeryturę. Należy mieć świadomość, że Indywidualne Konta Oszczędnościowe także się od siebie różnią. Mogą być prowadzone zarówno w wariancie standardowym, jak i rozszerzonym o dodatkowe funkcjonalności. Jedne działają podobnie jak lokaty, służąc jedynie deponowaniu zebranych środków, a inne (w formule maklerskiej) pozwalają także na dowolne inwestowanie, np. w akcje.

Zgodnie z nowelizacją Ustawy o IKE oraz IKZE, rachunki mogą posiadać oraz dokonywać na nich operacji zarówno rezydencji, jak i nierezydenci. Do ich założenia potrzebny jest ważny i nieuszkodzony dokument tożsamości, który potwierdza ponadto ukończenie 16. roku życia. Nie jest natomiast wymagane posiadanie stałych dochodów, zatrudnienia czy prowadzenia działalności gospodarczej. 

IKE może być założone także osobom otrzymującym wynagrodzenie w obcej walucie, jednak wpłaty muszą zostać dokonane w polskich złotych. Powodem tego stanu rzeczy jest wysokość limitu wpłat ustanowiona na podstawie średniej krajowej pensji. Na IKE można przelać rocznie kwotę, która nie przekracza trzykrotności średniej krajowej pensji (17 766 złotych w 2022 roku).

Nie ma natomiast górnej granicy wieku, do której można oszczędzać w IKE oraz IKZE. Konto można założyć zarówno w wieku 16, jak i 60 lat (a nawet później!) W przypadku posiadania rachunku w wieku emerytalnym dodatkową korzyścią będą przyznane ulgi w podatku dochodowym. Każda osoba ma prawo posiadać tylko jedno konto IKE/IKZE, które może zmieniać, przenosić i przekształcać.

Tradycyjny podział Indywidualnych Kont Emerytalnych sprowadza się do oceny ich potencjału inwestycyjnego. Wariant maklerski zakłada, że część środków ma stanowić stały depozyt, a część ma pracować na pomnażanie kapitału. IKE standardowe to najpopularniejszy i najbardziej przewidywalny rodzaj rachunku, w którym poprzez lokacyjne oprocentowanie nasza gotówka może się pomnażać. Zapewnia stabilną i łatwą do oszacowania poduszkę finansową na emeryturę.

Inną formułą jest natomiast IKE maklerskie. Gotówka pracuje na nim dzięki regularnie wypłacanym dywidendom, zyskom z obligacji lub za sprawą wzrostu kursu akcji. Choć jest to bardziej ryzykowna inwestycja, to może przynieść znacznie większe korzyści finansowe niż wariant standardowy. Współczesne domy maklerskie proponują klientom zarówno możliwość inwestowania w sprawdzone rozwiązania, jak i umożliwiają indywidualny zakup papierów wartościowych. Nie wolno zapominać jednak o realnym ryzyku utraty części kapitału, jeśli decyzja o danej inwestycji okaże się nietrafiona.

Choć decydując się na Indywidualne Konto Emerytalne, z pewnością napotkamy na niejeden ranking dostępny w Internecie, to warto pamiętać o tym, że zwykle nie są one na tyle subiektywne i spersonalizowane, by sprostać wymaganiom wszystkich osób. Każdy z nas ma inne potrzeby, różnią nas także zarobki oraz preferowana wysokość wpłat na rachunki oszczędnościowe. Tego typu decyzję najlepiej jest więc podejmować indywidualnie, dokładnie analizując swoje przyzwyczajenia, przekonania i możliwości.

Obecnie IKE proponuje wiele niezależnych podmiotów. Rozważając wybór odpowiedniego, warto zadać sobie następujące pytania:

Jak sama nazwa wskazuje, Indywidualne Konta emerytalne tworzone są z myślą o odłożeniu dodatkowych środków na emeryturę. Świadczenie z ZUS po zakończeniu kariery zawodowej może bowiem nie pokrywać naszych potrzeb. Seniorzy potrzebują często specjalistycznego, prywatnego leczenia, a także drogich leków, które umożliwiają normalne funkcjonowanie.

W młodszym wieku, kiedy jesteśmy jeszcze aktywni zawodowo, o wiele łatwiej jest nam zdobywać dodatkowe środki na życie. Dlatego wcześniejsza wypłata oszczędności gromadzonych na emeryturę nie jest do końca dobrą decyzją. Rozsądniej jest zachować je na później.

Trudne sytuacje życiowe zmuszają nas jednak czasem do nagłego skorzystania z dodatkowej gotówki, a uzyskanie potrzebnego kredytu nie jest możliwe. Środki zgromadzone na funduszach inwestycyjnych mogą wybawić nas z opresji! Musimy być przygotowani również na sytuację, w której zamknięcie IKE będzie korzystniejszą opcją niż dalsze oszczędzanie. Doskonałym tego przykładem będzie wyjątkowo wysoka inflacja w porównaniu z niskim oprocentowaniem rachunków.

Sfinansowanie wkładu własnego na zakup domu lub rehabilitacji po wypadku może okazać się powodem, dla którego także będziemy chcieli zamknąć IKE, wypłacając wszelkie dostępne środki przed emeryturą. Choć mamy oczywiście taką możliwość, to należy liczyć się z dodatkową opłatą karną (jeśli konto jest młode i nie minął jeszcze okres karencji). Konieczne będzie też odprowadzenie należnego podatku Belki - 19% od przychodów z tytułu odsetek.

To, czy wybierzesz IKE, czy IKZE powinno zależeć od tego, jaką strategię oszczędzania zamierzasz przyjąć. Zarówno konta IKE, jak i IKZE występują w różnych formach — wokół tego powinieneś skupić swoją największą uwagę. Jeśli chcesz, by wpłacone pieniądze pracowały na koncie, oceń dokładnie, który z oferowanych wariantów przynosi większe korzyści podatkowe dla inwestora. Istotnym czynnikiem zapewniającym zyski pod kątem inwestycyjnym będą także limity wpłat (z roku na roku obserwuje się tendencję wzrostową — warto więc zwrócić na to szczególną uwagę).

Obydwa produkty oferują konkretne przywileje. IKZE będzie dobrym wyborem dla osób, które będą chciały wykorzystywać je nie tylko do oszczędzania na emeryturę, ale także do większych inwestycji. Te wymagają jednak nieustannego poszerzania wiedzy i zaangażowania. Nieskomplikowana funkcjonalność IKE zostanie natomiast doceniona przez osoby, które nie chcą poświęcać czasu zagadnieniom gospodarki i ekonomii. Skupienie się na inwestycjach może z kolei przynieść duże zyski w przyszłości posiadaczom IKZE.

Rozważając kwestię zalet IKE oraz IKZE, pamiętaj także o kwestii ewentualnych wypłat i związanym z tym ryzykiem podatkowym. W przypadku IKZE najwcześniej możemy wypłacić środki po 65. urodzinach. Wypłata ta zawsze będzie się wiązała z koniecznością opłacenia podatku w wysokości 10%, jednak podatek Belki w wysokości 19% w ogóle nie występuje.

Dokonując wyboru między IKE, a IKZE, przeanalizuj też kwestię planowanych wpłat na podstawie obecnej oraz prognozowanej sytuacji materialnej. IKZE z pewnością okaże się lepszym wyborem, jeśli zamierzamy odkładać na konto mniej niż 5000 zł rocznie. W przypadku, kiedy planujemy skorzystać z większego limitu w IKE, warto rozważyć najpierw wykorzystanie pełnego limitu na IKZE, a następnie skorzystać z IKE.

Dobrą alternatywą dla niezdecydowanych zawsze pozostaje też połączenie rachunków IKE oraz IKZE, co oferują niektóre towarzystwa ubezpieczeniowe, takie jak choćby Generali.

Dodatkowe pieniądze na emeryturę wraz z ubezpieczeniem możesz gromadzić także dzięki towarzystwu GENERALI. Oferuje ono zarówno IKE, jak i IKZE. Możesz zdecydować się na nie w ramach umowy ubezpieczenia na życie lub w Dobrowolnym Funduszu Emerytalnym. Wybierając prowadzenie IKE, odkładasz środki, które w odpowiednim czasie wypłacisz bez podatku dochodowego czy podatku od zysków kapitałowych. Możesz też dokonywać częściowych zwrotów ze swojego IKE w dowolnym momencie.

Za sprawą tej formy zabezpieczenia zyskasz autonomię finansową po zakończeniu aktywności zawodowej. Dzięki środkom zainwestowanym w III filar unikniesz zmartwień o negatywne zmiany w państwowym systemie emerytalnym. Zgromadzone środki zapewnią Ci większe bezpieczeństwo finansowe na emeryturze. IKE z ubezpieczeniem na życie umożliwia:

Ponadto, umowa o prowadzenie IKE zawierana jest na czas nieokreślony — nie dłuższy niż do czasu rozwiązania umowy ubezpieczenia na życie, której zakres ubezpieczenia rozszerza. Generali rekomenduje sześcioletni minimalny okres trwania umowy przy prowadzeniu IKE. Umożliwia on pełne rozwinięcie potencjału inwestycyjnego.

Prowadzenie IKE z ubezpieczeniem na życie w Generali wiąże się ze składką regularną opłacaną z tą samą częstotliwością oraz w tych samych terminach, co składki regularne z tytułu umowy zawartego ubezpieczenia na życie. Składkę można więc opłacać: miesięcznie, kwartalnie, półrocznie albo rocznie w zadeklarowanej wysokości.

Unikatową ofertą Generali zarówno dla obecnych, jak i przystępujących klientów jest połączenie dwóch produktów: Indywidualnego Konta Emerytalnego (IKE) i Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE). Umożliwia to jeszcze efektywniejsze oszczędzanie na dodatkową emeryturę. Najważniejszym atutem tej oferty są mniejsze opłaty za podatki. Wypłaty z IKE i IKZE są zwolnione z podatku od zysków kapitałowych. Ponadto kwoty wpłacane na IKZE mogą być odliczone od podstawy opodatkowania. Dzięki temu odprowadzisz mniejszy podatek dochodowy.

Jeśli zdecydujesz się na prowadzenie IKZE, będziesz mógł odliczyć swoje wpłaty od podatku w rocznym rozliczeniu PIT. Wybierając IKZE z ubezpieczeniem na życie w Generali, zyskasz dodatkowo fundusze kapitałowe. Konto to umożliwia także gromadzenie kapitału bez podatku Belki (19%). Możesz założyć je niezależnie od formy zatrudnienia czy okresu prowadzonej działalności. Ponadto wskazana przez Ciebie osoba odziedziczy środki zgromadzone na Twoim koncie IKZE po Twojej śmierci. Wysokość wpłat w ramach IKZE pozostaje dowolna — wpłaty regularne już od 9 zł miesięcznie.

Poszukując idealnej poduszki finansowej na emeryturę, warto przyjrzeć się propozycjom towarzystw ubezpieczeniowych. Jednym z tych, które posiadają ofertę IKE oraz IKZE jest Allianz. Zawierając umowę z tym towarzystwem, możesz liczyć na wiele korzyści. Dzięki regularnemu odkładaniu nawet niewielkich sum pieniędzy możesz zapewnić sobie spore zabezpieczenie na przyszłość. Ponadto oferta gwarantuje też ulgę podatkową.

Podstawową korzyścią założenia IKE w Allianz jest to, że sam zadecydujesz:

Składki wpłacane na IKE w Allianz będą także zwolnione z opłat po wpłaceniu na rachunek 4 tys. zł. Posiadanie konta nie wymaga deklaracji dotyczącej częstotliwości wpłat. Możesz to robić zarówno raz w miesiącu, jak i co kilka miesięcy. Allianz zapewnia dostęp do wielu ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych — możesz wybierać je dowolnie, a także zmieniać w trakcie trwania umowy. Istnieje możliwość przeniesienia środków zebranych na IKE prowadzonym przez inny podmiot lub z PPE na bieżące konto.

W celu założenia IKE w towarzystwie Allianz należy skontaktować się z agentem — rozmowę możesz zamówić np. przez stronę internetową. Zawarcie umowy poprzedni ustalenie, w które fundusze kapitałowe będziesz inwestować swoje środki. Określisz także, czy będą one wpłacane systematyczne, czy tylko do czasu do czasu. Zgromadzone oszczędności podlegają dziedziczeniu — po Twojej śmierci zostaną przekazane wskazanej w umowie osobie. Środki nie podlegają podatkowi od spadków i darowizn.

IKZE proponowane przez Allianz ma na celu długoterminowe gromadzenie oszczędności na emeryturę o charakterze inwestycyjnym. Jest to kapitał, który umożliwia skorzystanie ze ulg podatkowych — odliczenie zainwestowanych środków od dochodu w rocznym zeznaniu PIT (roczny limit ustawowy). Po spełnieniu warunków ustawowych stawka podatku dochodowego wyniesie 10 procent.

Najważniejsze cechy IKZE w Allianz:

Choć oszczędzanie na emeryturę za pośrednictwem IKE lub IKZE daje spore możliwości gromadzenia dodatkowych środków, to warto poznać także inne dostępne alternatywy. Wybór odpowiadającego nam sposobu odkładania pieniędzy na przyszłość należy rozważać zwłaszcza w odniesieniu do własnych możliwości finansowych oraz podejmowanego ryzyka inwestycyjnego. Oto lista najpopularniejszych obecnie strategii oszczędzania: