ESP – co to jest, za co odpowiada i kiedy wyłączyć?

Wielokrotnie jako kierowca korzystasz w swoim samochodzie z systemów, które działają automatycznie, bez Twojej wiedzy. Szczególnie dzieje się to w sytuacjach ekstremalnych na drodze. Jednym z nich jest ESP. Co to takiego, jak działa i w których momentach jest istotny? Sprawdzamy.

ESP to skrót od Electronic Stability Program, a w polskim tłumaczeniu Elektroniczny Program Stabilizacji. W dużym skrócie jest to automatyczna funkcja stabilizująca tor jazdy w razie poślizgu. Szczególnie istotna jest podczas wykonywania skrętu kierownicą. ESP do działania wykorzystuje układ ABS, zatem można powiedzieć, że jest jego technologicznym następstwem.

Zobacz też nasz artykuł na ten temat: ABS – co to jest? Jak działa w praktyce?

Pierwszy raz do szerokiego grona odbiorców system ESP trafił w 1995 roku, kiedy został zastosowany w Mercedesie Klasy S w wersji coupé. Opracowany został przez inżynierów firmy Bosch. Według opinii ekspertów, był wtedy postrzegany jako najważniejszy układ odpowiadający za bezpieczeństwo w aucie. ESP miał znacznie ograniczyć wypadki będące skutkiem niespodziewanego poślizgu. 

Początkowo był montowany wyłącznie w wyższej klasy autach, można nawet stwierdzić, że był traktowany jako luksus. Z czasem zaczął pojawiać się w bardziej popularnych i ogólnodostępnych modelach. Właściwie od 2011 roku montowany jest we wszystkich samochodach osobowych produkowanych seryjnie w Unii Europejskiej, niezależnie od wielkości. Dlaczego tak się stało? Od 1 listopada 2014 roku nowe samochody zarejestrowane w krajach UE muszą mieć obowiązkowo wyposażenie w system ESP, aby maksymalnie zwiększyć bezpieczeństwo na trasie. Dotyczy to pojazdów użytkowych (osobowych i lżejszych) o masie całkowitej do 3,5 tony. Kolejne auta dołączyły do grona obowiązkowego wyposażenia w ESP w kolejnym roku, czyli 2015. 

Zadanie systemu ESP w aucie jest bardzo proste. Ma stabilizować tor jazdy w taki sposób, aby nie doszło do poślizgu i niebezpiecznego wypadku. Zapewnia zatem lepszą kontrolę na drodze w trudnych warunkach jezdnych. Biorąc pod uwagę ABS i ESP, drugi system jest bardziej rozbudowany i pracuje na rozwiniętych technologicznie czujnikach. Dzięki temu podczas utraty panowania nad pojazdem, będzie stanowił dobre wsparcie dla samochodu, który zmienia swoje położenie. EPS przejmuje kontrolę nad układami ABS i ASR. Przypomijmy, że system ABS zapobiega blokowaniu się kół podczas hamowania, a ASR jest odpowiedzialny za ochronę kół podczas przyspieszania, aby nie utraciły przyczepności. 

W wielu sytuacjach może przydać się ESP w samochodzie. Do czego służy w praktyce? Przede wszystkim do odzyskania panowania nad kierownicą. Kierowca podczas jazdy często reaguje automatycznie, a nie zawsze powodem poślizgu jest wyłącznie nawierzchnia. Zbyt duża prędkość przy zmianie pasa, gwałtowny ruch, nagły niespodziewany skręt to tylko niektóre z sytuacji, w których system stabilizacji toru jazdy się włącza automatycznie.

Przykładowo, jeśli trasa jest na tyle trudna, że kierowca nie może utrzymać kierunku jazdy podczas pokonywania zakrętu, system ESP samodzielnie zredukuje prędkość jednego z kół. Zmniejsza moc silnika i pozwala na bezpieczne wyjście z zakrętu. Trzeba jednak pamiętać o tym, aby przy włączonym automatycznie ESP, nie dodawać gazu w trakcie poślizgu. Może to spowodować odwrotny efekt i być ekstremalnie niebezpieczną sytuacją na drodze. 

Wiesz już, co to jest system ESP w samochodzie i jakie ma zadanie. Pewnie zastanawiasz się też, jak on działa. 

Układ ESP w samochodzie składa się z pompy hydraulicznej, układu sterującego i bardzo istotnych czujników. Wśród nich są sensory, które mają na celu badać aktualną prędkość jazdy, skręt kierownicy, a także rzeczywistą prędkość obrotową przenoszoną na koła. Oceniają też przełożenia skrzyni biegów oraz ciśnienie płynu hamulcowego. Dzięki czujnikom systemu ABS, badają także prędkość obrotową kół. Wszystkie te aspekty, wraz z masą pojazdu, mają ogromne znaczenie, jeśli chodzi o bezpieczeństwo na trasie. 

Na podstawie dostępnych danych otrzymanych przez czujnik ESP, system określa kąt obrotu samochodu, aktualne parametry jazdy i przyhamowuje odpowiednie koło (lub koła). Redukuje się zatem moment obrotowy. Wszystko to dzieje się na podstawie ustalenia pożądanego toru jazdy, który jest bezpieczny dla samochodu. W efekcie, po zredukowaniu momentu obrotowego silnika, kiedy system wyłączy się, kierowca znów odzyskuje kontrolę nad autem. System ESP, kontrola trakcji, stabilizuje pojazd, tworząc odpowiednie warunki do dalszej jazdy. Dzieje się to w milisekundach. 

ESP działa także w przypadku dużej prędkości samochodu, który może stracić przyczepność kół do podłoża. Wtedy dochodzi do redukcji otwarcia przepustnicy oraz obniżenia momentu obrotowego silnika. Oprócz wyhamowania jednego lub więcej kół, istotne jest także dozowanie ciśnienia hamulca.

W praktyce system ESP na podstawie danych dostarczonych przez czujniki, wykonuje korektę toru jazdy, porównując rzeczywisty wraz z pożądanym. Wszystko to dzieje się niezależnie od woli kierowcy.

System ESP działa automatycznie, a zachowanie kierowcy jest zależne od konkretnej sytuacji.

Kiedy kontrolka ESP zapala się podczas jazdy oznacza to, że system na podstawie dostępnych danych, zaczął automatycznie działać. Pozwala kierowcy ustabilizować pojazd. Tak naprawdę może on zrobić niewielkie manewry.

Ze względu na to, że układ ESP w samochodzie działa po to, aby zapewnić pełne bezpieczeństwo kierowcy i pasażerów, właściwie nie można go całkowicie wyłączyć. Rzadko kiedy producent daje taką możliwość. Od 2014 roku każde auto musi być wyposażone w ten system, aby polepszyć warunki na drodze w razie poślizgu. Jest jednak możliwe sterowanie ESP w taki sposób, aby działał tylko w ekstremalnych sytuacjach.

Tak jak w przypadku innych automatycznych systemów w samochodach, ESP ma swoich przeciwników i zwolenników. Właściwie jego działanie jest najbardziej potrzebne wtedy, kiedy samochód jest w dość niebezpiecznej sytuacji drogowej. Tak naprawdę kierowcy nie muszą zastanawiać się, czy ESP jest potrzebny w aucie, ponieważ według przepisów, powinien być on standardowym wyposażenie. 

Niektórzy kierowcy uważają, że czujnik ESP może znacznie utrudniać jazdę na śniegu lub po błocie. Fakt, kontrola toru jazdy w tym przypadku nie jest wskazana. Szczególnie to dotyczy sytuacji, w której samochód porusza się wraz z łańcuchami. ESP może utrudnić wydostanie się też auta z błota. 

Nie należy też zakładać, że system ESP jest niezawodny w każdej sytuacji. Przy bardzo dużej prędkości jazdy i bardzo złych warunkach powierzchni, może nie zapobiec w 100% wypadkowi. Warto zawsze dostosowywać parametry do aktualnej pogody i nawierzchni.

Kiedy trasa jest bezpieczna, a na Twojej desce rozdzielczej pojawia się migająca kontrolka ESP, należy zgłosić się po pomoc do specjalistów. Podłączą oni samochód do komputera diagnozującego i sprawdzą, co się niepokojącego dzieje. Warto zaznaczyć, że jeśli kontrolka auta w poślizgu jest zapalona, układ ESP jest wyłączony. Kiedy znika, system działa. Włączona kontrola trakcji oznaczona jest symbolem samochodu i dwóch falistych śladów kół. Kontrolka zaczyna migać, wtedy układ pracuje nad wyrównaniem toru jazdy.

Awaria systemu ESP może być spowodowana błędami w sterowniku silnika, niepoprawnym działanie któregoś z czujników, a nawet uszkodzenia instalacji układu sterującego. 

Aby maksymalnie zwiększyć swoje bezpieczeństwo na drodze, postaw na OC i AC. Atrakcyjne ceny czekają na Ciebie w CUK Ubezpieczenia. Zobacz nasz kalkulator online, zadzwoń na infolinię albo odwiedź jedną z placówek.